1.       Początki państwowości polskiej, a rozwój przemysłowy ziem będących pod panowaniem Mieszka I.

Surowce:

- złoty piasek na dnie Kaczawy i Nysy Szalonej

- kruszec rodzimy w żyłach piaskowca

Zapotrzebowanie na narzędzia spowodowało wzrost popytu na surowce (rozbudowa górnictwa, hutnictwa żelaznego)

Rudy żelaza:

- darniowe – 1m pod ziemią

- kilkadziesiąt metrów pod ziemią

 

2.       Przemysł wydobywczy w Tatrach i na Podhalu.

Rozwój – XV, XVI wiek Jagiellonowie

Gałęzie wydobycia: wydobycie kruszców (złoto, srebro, miedź), górnictwo i hutnictwo rud żelaza.

Pierwsze kopalnie w Tatrach na zboczach Ornaku.

Jan Thurzo – gwarek, przedstawiciel patrycjatu krakowskiego, założył w Mogile hutę-manufakturę

 

3.       Pozostałe, wiodące gałęzie przemysłu polskiego.

Przemysł tkacki, włókienniczy, przedmiotów użytku codziennego – rzemiosło, manufaktura

Górnictwo, hutnictwo, rudy: żelaza, miedzi, ołowiu, srebra i złota

Rozwój za czasów Zygmunta Starego, który potrzebował kruszca do bicia własnych monet.

 

4.       Staropolski Okręg Przemysłowy (SOP), charakterystyka, kluczowe postacie.

Najstarszy zespół ośrodków przemysłowych w dorzeczu rzeki Kamiennej (międzyrzecze Wisły, Pilicy, Nidy). Ośrodki: Radom, Kielce, Starachowice, Ostrowiec Świętokrzyski, Skarżysko-Kamienna.

Działalność: krzemienie, żelazo (w dymarkach – piecach kamiennych), hutnictwo ołowiu, srebra i miedzi.

Rozkwit: XIX 1. poł , potem zahamowany przez wydarzenia polityczne

Postacie:

- Stanisław Staszic – ksiądz, filozof, geolog, geograf, dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów, przygotował plan rozbudowy SOP, z jego inicjatywy powstała kopalnia kopalnia węgla kamiennego w dąbrowie Górniczej i Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach

- Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki – książę, polityk, minister przychodów i skarbu, twórca długofalowego planu industrializacji, z jego inicjatywy zaczęto budowę zakładów górniczych i hutniczych wzdłuż rzeki Kamiennej

- Piotr Michałowski - malarz

 

5.       Centralny Okręg Przemysłowy (COP), charakterystyka, kluczowe postacie.

Ośrodek przemysłu ciężkiego budowany w 1936-1939 w celu zwiększenia ekonomicznego potencjału Polski, rozbudowa przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego, zmniejszenie bezrobocia. Obejmował region kielecki (surowcowy), lubelski (aprowizacyjny - zaplecze rolnicze), sandomierski (przetwórczy - baza energetyczna), widły Sanu i Nysy

 

5a. Właściwości systemu na przykładzie wybranego zakładu przemysłowego

System – wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów (materia, energia, informacja)

Właściwości:

- system jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów materialnych, energetycznych i informacyjnych

- w systemach można wyróżnić składniki, które nazywamy podsystemami

- systemy, podsystemy i ich składniki wykazują hierarchiczną strukturę  sterowania

- istnieją określone ogólne cele systemu oraz poszczególnych jego podsystemów i składników, mogą być one konfliktowe względem siebie

- system wykazuje zdolność osiągania swojego celu ogólnego w warunkach konfliktów celów jego podsystemów

- każdy system ma wejście i wyjście, które wiążą go z otoczeniem (jako miejsca fizyczne lub wielkości)

- zmiana rozmiarów wejść na rozmiary wyjść jest uwarunkowana procesami wewnętrznymi systemu, które można rozpatrywać jako operatory

Cykl istnienia systemu: od sformułowania potrzeby do złomowania systemu

 

6.       Budowlany proces inwestycyjny – charakterystyka

Budowlany proces inwestycyjny – ogół czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej, od programowania do przekazania inwestycji do eksploatacji.

Fazy procesu:

- programowanie

- planowanie

- projektowanie

- wykonawstwo

- rozruch

Uczestnicy: inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy lub kierownik robót

Stadia:

- przedprojektowe

- projektowe

- realizacyjne

- powykonawcze

 

7.       Podejmowanie decyzji w trakcie planowania lokalizacji zakładu przemysłowego.

Fazy podejmowania decyzji:

- lokalizacja ogólna – region lub miejscowość, wybiera inwestor na podstawie przesłanek: wysoka efektywność ekonomiczna i społeczna, ciągłość i niezawodność produkcji

- lokalizacja szczegółowa – miejsce budowy

Czynniki:  naturalne właściwości terenu; usługi komunikacyjne, dostawy wody, energii, gazu; bezpieczeństwo, szkodliwość i uciążliwość dla terenów otaczających; przewidywane zmiany w otoczeniu; szkodliwość dla środowiska; wiatry

 

8.       Perspektywiczne aspekty strefowania w zakładzie przemysłowym.

Strefowanie stwarza lepsze warunki przyszłej rozbudowy, umożliwia bardziej ekonomiczne wykorzystanie instalacji przemysłowych oraz środków transportowych. Polega na łączeniu wydziałów o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym w grupy, podgrupy i wydziały.

 

9.       Blokowanie jako konsekwencja wad w systemie rozproszonym.

Zblokowane budynki przemysłowe – obiekty, w których funkcja podstawowa i pomocnicza, jednego lub kilku oddziałów lub wydziałów produkcyjnych są połączone w zespół pod wspólnym dachem. Sprzyja to właściwemu wykorzystaniu terenu przemysłowego, racjonalnej organizacji struktury produkcyjnej, skrócenia i bezkolizyjnego rozmieszczenia dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego. Rozwiązanie to jest więc konsekwencją wad systemu rozproszonego (koszt gruntu, długie drogi transportu i przewodów instalacyjnych, duża liczba małych budynków).

 

10.   Grupowanie różnogałęziowe.

Łącząc pod jednym dachem kilka zakładów należy uwzględnić następujące zasady:

- gałęzie nie mogą sobie przeszkadzać i mają podobne wymagania pod względem obudowy

- należy pamiętać o wymaganiach wynikających ze specjalizacji i koncentracji produkcji, planowej kooperacji, uporządkowania funkcji podstawowej i pomocniczej, koncepcji techniczno-budowlanej

- łączenie jest korzystne, gdy procesy produkcyjne zakładów przebiegają na bazie tych samych materiałów, lub gdy jeden korzysta z odpadów produkcji drugiego

- zasada maksymalnej uniwersalności i elastyczności rozwiązań

- zakłady, w których istnieje niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu lub wydzielane są szkodliwe wyziewy, muszą być zlokalizowane poza monoblokiem, ale można je połączyć ze sobą w specjalnym bloku

- zasada wspólnego użytkowania urządzeń (komunikacja, transport, przyłącza)

- łączyć można funkcje pomocnicze (administracyjno-socjalne, służby zdrowia)

Co można połączyć:

Ø  kuźnia, działy tłoczenia, hartownia, prasownia

Ø  odlewnia z zakładami ceramiki budowlanej

Ø  zakłady przemysłu precyzyjnego i optycznego

Ø  przędzalnie, tkalnie

Ø  piekarnie z zakładami wyrobów cukierniczych

 

11a. Historia przemysłu cementowego na ziemiach polskich

Pierwsza fabryka – Grodziec koło Będzina 1857r. Wypalanie klinkieru odbywało się w piecach szybowych, surowiec i klinkier przemielano w młynach żarnowych.

Trzecia cementownia – „Wysoka” w Łazach koło Zawiercia – metoda sucha

Największy rozwój – od 1897 w 15 lat 13 zakładów w zaborze rosyjskim i austriackim.

 

11. b) Przemysł cementowy w Polsce XX.. i XXI. wieku

XX WIEK:

W roku 1900 wyprodukowano w zaborze rosyjskim 112,3 tys. ton cementu, a import cementu z zagranicy wynoszący w latach 1894-97 średnio 7-9 tys. ton cementu, spadł w 1900 r. do 1 tys. ton. Takie ożywienie w przemyśle cementowym wynikało jednak z chwilowej koniunktury, wynikającej głównie z rozbudowy przemysłu oraz takich miast jak Warszawa i Łódź.

W roku 1908 cementownie zaboru rosyjskiego założyły Centralne Biuro Sprzedaży Fabryk Portland Cementu w Warszawie, które koordynowało produkcję w zależności od popytu. W rezultacie całkowicie zamknięto zakład "Kielce,, , a "Opoczno" i "Rudniki" wstrzymały, na jakiś czas, produkcję.

•             Pod koniec 1913 r. uruchomiono cementownię "Wiek" w Ogrodzieńcu koło Zawiercia-piec obrotowy, wydajność 160 ton na dobę, pracujący metodą mokrą

•             Rozpoczęto także budowę cementowni w Morawinie koło Rejowca.

•             Przed wybuchem I wojny światowej została całkowicie przebudowana cementownia "Rudniki"- zainstalowano piec obrotowy i nowe młyny do przemiału klinkieru i węgla, jednak nie uruchomiono już tego zakładu przed wybuchem wojny.

•             W 1914 roku uruchomiono cementownię "Roś" koło Wołkowyska w rejonie Grodna o wydajności rocznej 90 tys. ton cementu.

•             W roku 1913 wybudowano w zaborze austriackim cementownię "Górka" w Sierszy koło Trzebini, wyposażając ją w dwa piece obrotowe o wydajności 120 ton na dobę każdy.

•             Równocześnie, w latach 1912-14 zmodernizowano cementownię         "Bonarka", uruchamiając 4 piece obrotowe, pracujące metodą mokrą. Roczna produkcja tej i wzrosła do około 60 tys. ton cementu.

PODSUMOWUJĄC:

Przed wybuchem I wojny światowej na terenie zaboru austriackiego istniały 4 cementownie: "Szczakowa", "Bonarka", "Goleszów" i "Górka", wyposażone w najlepsze, jak na owe czasy, urządzenia techniczne.

Ogółem, na ziemiach polskich w trzech zaborach istniało w 1914 r. 16 czynnych cementowni, 2  nieczynne i 1   w budowie. Spośród czynnych zakładów, 7 cementowni było w zaborze rosyjskim ("Grodziec", "Wysoka", "Łazy", "Wrzosowa", "Klucze", "Ogrodzieniec" i "Firley"). Roczna zdolność produkcyjna wszystkich cementowni wynosiła wtedy ponad 1,3 mln ton cementu, a wykorzystanie tej zdolności było na poziomie 63%.

W czasie I wojny światowej przemysł cementowy na ziemiach polskich uległ w dużym stopniu zniszczeniu lub rekwizycji. W ten sposób przestała istnieć cementownia "Firley" w Lublinie, a urządzeniacementowni "Wołyń" i "Roś" zostały wywiezione do Rosji.

Po zakończeniu I wojny światowej produkcja odbywała się w 12. Zakładach:

•             w 1920 r. wznowiła produkcję cementownia "Wejherowo".

•             Dopiero w roku 1925 r. uruchomiona została cementownia "Firley" w Rejowcu o wydajności 120 tys. ton cementu rocznie.

•             W roku 1927 rozbudowana została cementownia "Szczakowa”- wybudowano duży piec obrotowy o wydajności około 170 ton na dobę.

•             W 1928 r. w cementowni "Wysoka" uruchomiono piec obrotowy o wydajności około 320 ton na dobę, który należał wówczas do największych tego typu urządzeń na świecie.

•             W tym samym roku rozpoczęto także budowę nowej cementowni "Saturn" na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. W chwili uruchomienia, w połowie 1929 r., cementownia ta należała do najnowocześniejszych na świecie.

Pod koniec lat dwudziestych i na początku trzydziestych w Polsce było 18 fabryk, produkujących cement. W roku 1928 produkcja cementu przekroczyła wielkość 1 mln ton, a zużycie na jednego mieszkańca wyniosło 33 kg cementu. W roku 1927 osiągnięto najwyższy poziom eksportu, wynoszący ponad 150 tys. ton cementu.

W roku 1937 wyprodukowano 1,5 mln ton cementu i dało to Polsce 9. miejsce na światowej liście producentów.

II wojna światowa zahamowała rozwój przemysłu i uległ on jeszcze większemu zniszczeniu niż podczas I wojny światowej.

•             Po zakończeniu II wojny światowej i przesunięciu granic, poza obszarem Polski znalazły się cementownie "Roś" i "Wołyń", ale weszły w terytorium państwa cementownie okręgu opolskiego i cementownia szczecińska. Łączna zdolność produkcyjna zwiększyła się i wynosiła około 3 mln ton cementu rocznie.

Lata czterdzieste w polskim przemyśle cementowym to przede wszystkim okres odbudowy i modernizacji istniejących zakładów, natomiast w latach pięćdziesiątych podjęto budowę nowych fabryk.

•             Pierwszym zakładem zbudowanym po wojnie była cementownia "Wierzbica", uruchomiona w roku 1952. Zainstalowano tam piec obrotowy o długości 150 m i wydajności dobowej 600 ton cementu - był to jeden z największych pieców obrotowych w Europie.

•             W latach 1952-57 na Żeraniu w Warszawie wybudowano przemiałownię klinkieru.

•             W 1956 r. zapoczątkowano budowę cementowni "Chełm" o rocznej wydajności 800 tys. ton cementu

•             W 1959 rozpoczęto produkcję cementu hutniczego w przemiałowni "Nowa Huta", a w 1962 uruchomiono również wypał klinkieru. W latach 1956-60 produkcja cementu wzrosła z 3,8 mln ton do ponad 6,5 mln ton cementu

W latach sześćdziesiątych powstawały zakłady pracujące metodą suchą, a od 1965 r. do cementów zaczęto dodawać popioły lotne.

Wśród zakładów na metodę suchą znalazła się wspomniana cementownia "Nowa Huta" oraz zmodernizowana cementownia "Rudniki".

•             W 1961 r. rozpoczęto budowę cementowni "Nowiny" pod Kielcami, a w 1969 budowę cementowni "Kujawy"

•             W 1970 r. przekazano do eksploatacji cementownię "Chełm II" o zdolności produkcyjnej 1,2 mln ton cementu rocznie, pracująca metodą mokrą.

•             W tym czasie nastąpiło zakończenie budowy cementowni "Nowiny" i podjęcie budowy nowego zakładu "Warta II" oraz oddanie do eksploatacji w roku 1976 cementowni "Strzelce Opolskie".

•             W latach 1971-75 wybudowano również zakład cementowy "Małogoszcz" o zdolności produkcyjnej 1,7 mln ton cementu rocznie.

•             W roku 1972 podjęto działania, zmierzające do zbudowania dwóch nowoczesnych cementowni: "Górażdże" i "Ożarów", które oddano do użytku w latach 1976-77.Cementownia „Górażdże" w Choruli (obecnie należy do w grupy Heidelberg Cement) 

W roku 1977 przemysł cementowy osiągnął wielkość produkcji rocznej na poziomie ponad 21 mln ton cementu i uplasował się w czołówce światowych producentów, zajmując dziesiąte miejsce w świecie i szóste w Europie. Od roku 1979 zaczął się trudny okres dla polskiego przemysłu cementowego, spowodowany załamaniem gospodarczym kraju. W roku 1993 zużycie cementu w Polsce obniżyło się do 10 mln ton cementu. Poprawa sytuacji przemysłu nastąpiła w latach 1994-95. 

 

11.b)  Przemysł cementowy w Polsce XX.. i XXI. wieku

XXI WIEK:

 

  Przemysł cementowy w Polsce to obecnie (dane na rok 2010):

•             11 cementowni pracujących w pełnym cyklu produkcyjnym,

•             1 przemiałownia cementu,

•             1 zakład produkujący cement glinowy.

Branża cementowa jest całkowicie sprywatyzowana.

 

W roku 2003 została praktycznie zakończona techniczna modernizacja branży cementowej. Dotyczy to przede wszystkim najbardziej energochłonnego procesu, czyli wypalania klinkieru cementowego. W chwili obecnej (2009) przemysł eksploatuje 17 pieców metody suchej i 5 pieców metody mokrej. W wyniku prywatyzacji uzyskano poważne środki na modernizację zakładów i nowe inwestycje. Wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania kontroli procesów produkcyjnych, koncentracja produkcji oraz uznanie efektywność ekonomicznej i ochrony środowiska za zadania priorytetowe, to dalsze działania, które doprowadziły do tego, iż przemysł cementowy prezentuje poziom, pozwalający zaliczyć go do przodujących pod względem technicznym i organizacyjnym w Europie.

 

 

12. Zasadnicze różnice w technologiach produkcji cementu metodami: suchą i mokrą

Cementem nazywamy sproszkowany materiał wiążący o właściwościach hydraulicznych, a więc materiał, który po zarobieniu z wodą, w wyniku reakcji chemicznych, twardnieje i zachowuje swoje cechy wytrzymałościowe zarówno w powietrzu jak i w wodzie.

Wynaleziony w roku 1796 nosił nazwę cementu romańskiego. Był otrzymywany poprzez wypalanie margli w piecach szybowych, w temperaturze poniżej spiekania, a następnie zmielenie wypalonego wcześniej półproduktu w młynach. Temperatura wypalania wahała się od 800 do 1100 0C.

W roku 1824 (21-X) Anglik Joseph Aspdin (Aspden) uzyskał patent na wytwarzanie cementu portlandzkiego, a rok później rozpoczął produkcję tego spoiwa. Półprodukty (tzw. klinkier cementowy): wapień, wapień marglisty, margiel, glina czy iłołupek.

Podstawowe tlenki, z których zbudowany jest klinkier to: CaO (ok.67%), SiO2 (24%), Al2O3(4%), Fe2O3(3%) - czyli powszechnie występujące w przyrodzie. Związki te podczas procesu wypału w piecu pod wpływem wysokiej temperatury reagują ze sobą tworząc podstawowe fazy (minerały) klinkierowe:

•             krzemian trójwapniowy Ca3SiO5 - tzw. alit o wzorze technologicznym: (C3S),

•             krzemian dwuwapniowy Ca2SiO4 - tzw. belit (C2S),

•             glinian trójwapniowy Ca3Al2O6 - tzw. celit (C3A),

•             glinożelazian czterowapniowy Ca4Al2Fe2O10 - tzw. braunmilleryt (C4AF)

 

Uwaga: Cement portlandzki czysty uzyskuje się przez przemiał klinkieru cementowego z gipsem w młynach cementu. Dodatek gipsu reguluje czas wiązania (twardnienia) cementu, ponieważ bez obecności siarczanów podczas hydratacji (reakcje minerałów klinkierowych z wodą) twardnienie cementu odbywałoby się za szybko (prawie natychmiast po zarobieniu cementu z wodą).

Proces produkcyjny może być prowadzony dwiema podstawowymi metodami: mokrą i suchą.

·         SUCHA:  Zaletą jest małe zużycie energii, a co za tym idzie znacząco niższe koszty produkcji. W jednej i drugiej metodzie uzyskuje się porównywalne parametry jakościowe klinkieru.

DROGA CEMENTU w metodzie suchej:

Kopalnia- wiertnica- wyładunek- kruszenie- wstępna homogenizacja- mielenie- filtr-wymiennik ciepła-piec obrotowy- chłodnik-skład klinkieru- dodatki-przemiał cementu-silosy cementu-wysyłka

 

·         MOKRA: surowce są mielone na mokro, dopiero potem następuje homogenizacja, nie ma wymiennika ciepła,  następnie jest wprowadzenie do pieca w postaci szlamu i dalej jak w metodzie suchej. Zaletą tej metody jest łatwość mieszania i korygowania mieszaniny surowcowej, natomiast wadą - duże zużycie energii.

13. Wpływ domieszek na produkt finalny w cementowniach

Po wyprodukowaniu klinkieru kolejnym etapem produkcji jest jego  przemiał  z gipsem (lub anhydrytem), a otrzymanym produktem jest cement portlandzki. Podczas przemiału można wprowadzić dodatki hydrauliczne jak np. żużel wielkopiecowy lub popiół lotny, co pozwala uzyskać cementy hutnicze, cement portlandzki z dodatkami lub cement pucolanowy.

Do produkcji cementu (oprócz klinkieru) stosowane są następujące dodatki:

Żużel - powstaje jako produkt uboczny w procesie wielkopiecowym (produkcja surówki). W wyniku gwałtownego schłodzenia stopionego żużla wielkopiecowego uzyskuje się granulowany żużel wielkopiecowy, który jest bardzo wartościowym dodatkiem mineralnym do cementów. Cement z zastosowaniem ma szereg korzystnych właści­wości, takich jak mała przepuszczalność wykonanych z niego betonów i wyso­ka odporność na korozję siarczanową ora kwaśne wody. Ponadto charakteryzuje się niskim cie­płem twardnienia, dzięki czemu jest przydatny do wykonywania dużych ele­mentów betonowych i obiektów hydrotechnicznych. Może również być stoso­wany w budownictwie komunikacyjnym do budowy dróg, autostrad, wiaduktów i mostów

Cementy hutnicze polepszają właściwości reologiczne mieszanki betonowej i powodują zmniejszenie wydzielania się mleczka cementowego podczas zagęszczania betonu.

Popiół - spalaniu węgla w zakładach energetycznych towarzyszy powstawanie odpadu, jakim jest popiół. W wyniku oczyszczania gazów spalinowych (w elektrofiltrach) wytrącane są tzw. popioły lotne, które wykorzystuje się jako dodatek do cementu. Szersze i właściwe stosowanie popiołów

Pozwala na optymalizację zużycia cementu, a tym samym na obniżenie emisji CO2 i zmniejszenie zużycia naturalnych surowców kopalnych w produkcji klinkieru cementowego. Równocześnie stosowanie popiołów lotnych nie tylko wpływa na zmniejszenie zużycia naturalnych zasobów surowców mineralnych, lecz także ogranicza ich negatywny wpływ na środowisko naturalne poprzez ograniczenie powierzchni na składowanie tych ubocznych produktów procesów przemysłowych.

 

14. Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni

Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni:

o   ze względu na ich funkcję technologiczną:

·         obiekty produkcyjne: łamiarnie, młynownie i suszarnie, baseny szlamowe, zbiorniki korekcyjne lub homogenizacyjne, piecownie, pakownie oraz kominy,

o   obiekty składowania (składowiska) materiałów typu: surowiec łamany, żużel wielkopiecowy, gips, wypałki, klinkier, węgiel i inne (bunkry lub silosy), 

 

o   ze względu na ich funkcję technologiczną

·         obiekty pomocnicze: kompresorownie, kotłownie, podstacje elektryczne, warsztaty, odlewnie, elektrowozownie, stacje przeładunkowe, konstrukcje nośne urządzeń transportu

·         wewnątrzzakładowego: stacje wyładowcze surowca, załadowcze cementu, itp., obiekty gospodarki wodnej: studnie, ujęcia, zbiorniki, składy paliw płynnych, garaże, budynek straży pożarnej, laboratoria, itp.,

·         obiekty administracyjno-socjalne. 

 

o   ze względu na formę konstrukcyjną:

·         zasadnicze obiekty o zabudowie szkieletowej: piecownie, łamiarnie, młynownie,

·         obiekty halowe: składy surowców, węgla i klinkieru,

·         zbiorniki: baseny szlamowe, zbiorniki korekcyjne i homogenizacyjne, silosy - magazyny gotowego cementu,

·         konstrukcje fundamentowe: fundamenty pod piece obrotowe, młyny, kruszarki, itp.,

·         inne obiekty o zabudowie szkieletowej: pakownie, suszarnie, kotłownie, podstacje elektryczne, warsztaty, elektrowozownie, garaże, itp., budynki administracyjno-socjalne,

·         obiekty specjalne: kominy odprowadzające gazy spalinowe z pieców wypałowych, konstrukcje nośne urządzeń pomocniczych (dmuchawy, przenośniki, urządzenia odpylające), obiekty związane z gospodarką wodną (studnie, przepompownie, składy paliw płynnych w formie zbiorników) i inne.

15. Ewolucja konstrukcji składu klinkieru na przestrzeni ostatnich 40. lat

Skład surowca i dodatków technologicznych jest zasadniczym obiektem magazynowym cementowni.

Jest to hala wyposażona w dwie lub więcej suwnic, mająca wymiary: szerokość rzędu 30,0 m, długość: 200 - 350 m, wysokość użytkowa: 25,0 m. W cementowni o produkcji mokrej hala ta jest przekryta tylko częściowo, natomiast w cementowni o produkcji suchej jest przekryta całkowicie.

Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od:

·         przyjętej konstrukcji przekrycia - wykonywanego obecnie ze stali jako konstrukcja kratownicowa z pokryciem blachami fałdowymi,

·         belek podsuwnicowych; zazwyczaj stalowych,

·         słupów; zazwyczaj żelbetowych, niosących suwnice pomostowe (bądź suwnice z przenośnikami kubełkowymi) i przekrycie,

·         murów oporowych podłużnych, usytuowanych pomiędzy słupami, ograniczających rozmiary składu i murów poprzecznych, oddzielającymi od siebie różne składowane materiały.

 

O rozmiarach składu klinkieru decydują zatem powyższe zadania, w zależności od zdolności produkcyjnej cementowni. W istniejących cementowniach stosuje się obecnie zapas dwu - trzy tygodniowej produkcji pieców .

Rozróżniamy następujące rodzaje składów klinkieru:

1.Skład otwarty - jest to jedno z rozwiązań, w którym zastosowano odpylający szyb zasypowy, wyposażony w otwory przymykane żaluzjami, mający na celu ograniczenie pylenia podczas wysypywania klinkieru na skład. Odbiór ze składu odbywa się częściowo grawitacyjnie poprzez zasyp klinkieru na umieszczony pod składem przenośnik taśmowy, lub poprzez spychanie klinkieru do otworów rozładowczych, bądź też klinkier może być transportowany ładowarkami kołowymi. Ponieważ operacje te powodują znaczne pylenie, składy otwarte stosowane są jako uzupełnienie składów zasadniczych w okresie zmniejszonego zbytu cementu. Składy tego rodzaju nie są stosowane w krajach o rygorystycznych przepisach ochrony środowiska.

2.Skład suwnicowy (realizowany w starszych cementowniach). Podawanie klinkieru na skład odbywa się za pomocą przenośników zgrzebłowych, skrzynkowych lub kubełkowych. W obrębie składu klinkier przerzucany jest suwnicami chwytakowymi. W związku z tym powstaje znaczne zapylenie, stwarzające utrudnienie pracy wewnątrz składu - szczególnie dla obsługi suwnic. Poza tym składy tego typu budowano nieszczelne, co zwiększało zapylenie zakładu. Konieczność ręcznej obsługi suwnic z kolei, uniemożliwiała zdalne sterowanie transportem klinkieru.

3.Skład pryzmowy - ma większe możliwości hermetyzacji jak również zastosowania zdalnego sterowania transportem klinkieru. Konstruowanie tego typu składu z dnem pochylonym jest możliwa tylko wówczas, gdy poziom wód gruntowych jest odpowiednio niski. Projektując płaskie dno składu należy się liczyć z zaleganiem martwych zapasów i koniecznością wprowadzania spychacza, celem usunięcia zalegającego klinkieru. Konstrukcja nośna ww. składu najczęściej wykonana jest z żelbetu.

4.Skład stożkowy (odmiana składu pryzmowego). Jego zaletą jest jeden punkt zasypu i jeden punkt odbioru. Ma znaczne możliwości hermetyzacji i zastosowania zdalnego kierowania transportu klinkieru.

5.Zbiorniki do magazynowania klinkieru:

a)silos stalowy,

b)zbiornik żelbetowy przykryty konstrukcją stalową.

 

INNE OBIEKTY NA TERENIE CEMENTOWNI:

·         Zbiorniki homogenizacyjne- pełni istotną funkcję technologiczną w cementowni o suchej metodzie produkcji: zmielona mączka surowcowa jest poddawana procesowi ujednorodnienia, a następnie magazynowana jako rezerwa produkcyjna zabezpieczająca ciągłość pracy pieców.

·         Zbiorniki korekcyjne -W cementowni produkującej cement metodą mokrą jednym z zasadniczych obiektów jest bateria zbiorników na szlam, zwanych zbiornikami korekcyjnymi.

·         pakownie cementu

·         Młyny cementu

·         Piece obrotowe

·         mieszalnie

16. Współczesne tendencje w projektowaniu silosów na cement

Do magazynowania cementu służą, w większości cementowni, silosy żelbetowe. Przeważnie są one wykonywane w postaci cylindrycznej, jako swobodnie stojące w bateriach na płycie żelbetowej o znacznej grubości. Wymiary silosów dochodzą do znacznych wartości sięgają kilkudziesięciu metrów wysokości i kilkunastu metrów średnicy.

W chwili obecnej istnieje tendencja do wznoszenia silosów wielokomorowych zamiast baterii silosów o mniejszych rozmiarach. Taki przypadek ma miejsce w Ożarowie i w Nowinach

 

17. Proces przemiany energii w trakcie produkcji elektryczności i ciepła

Zadaniem elektrowni jest wytwarzanie energii elektrycznej lub energii elektrycznej i cieplnej w postaci gorącej wody, lub pary (elektrociepłownie).

W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa na energię elektryczną poprzez trzy fazy pośrednie.

·         W pierwszej fazie energia chemiczna paliwa jest zmieniana przez spalanie w kotle parowym na energię cieplną.

·         W drugiej fazie energia cieplna pary, wyprodukowanej w kotle, ulega zmianie, w turbinie parowej, na energię mechaniczną (para obraca wirnik turbiny).

·         Trzecia faza to przetwarzanie energii mechanicznej na energię elektryczną.

W realizacji tego procesu technologicznego biorą udział: paliwo, woda i tlen z powietrza.

Podstawowymi paliwami energetycznymi w Polsce są nadal węgiel kamienny i brunatny.

Węgiel ten jest zazwyczaj dowożony koleją i wyładowywany za pomocą urządzeń rozładunkowych. Następnie jest on transportowany przenośnikami do miejsca składowania lub wprost do zasobników przykotłowych Gdy paliwo składa się z kawałków o dużych wymiarach, wówczas przed podaniem do zasobników w kotłowni musi być ono pokruszone w kruszarkach do wymiarów 0,030 m.Z zasobników węgiel jest podawany dozownikami do młynów węglowych, gdzie ulega on zmieleniu na pył węglowy.

18. Obieg pary i wody w elektrowni kondensacyjnej

 Wytworzona w kotle para przegrzana o wysokim ciśnieniu (stosowana obecnie w kraju ma parametry: minimum 14,71 MPa i 340oC) „płynie" rurociągiem do turbiny parowej, w której rozprężając się obraca wirnik turbiny wraz z połączonym z nim wirnikiem generatora.

Rozprężona para dostaje się do kondensatora, w którym jest skraplana za pomocą wody chłodzącej. Kondensat jest następnie przetłaczany pompą przez podgrzewacze regeneracyjne do odgazowywacza. W podgrzewaczach regeneracyjnych kondensat jest podgrzewany parą pobieraną z upustów turbiny.

W odgazowywaczu woda, przez podgrzanie do temperatury nasycenia, jest odgazowywana, czyli pozbawiona zawartości powietrza, głównie tlenu, szkodliwego dla powierzchni ogrzewanych. W instalacji kotła występuje zjawisko tzw. korozji tlenowej rur kotłowych.

Obieg pary i wody w układzie kotłowym jest zamknięty; zawsze jednak występują pewne straty pary i wody, które muszą być uzupełniane. Woda uzupełniająca musi być odpowiednio oczyszczona, tzn. pozbawiona zawartości soli mineralnych innych zanieczyszczeń, które osiadałyby w rurach kotłowych. Odpowiednio przygotowana w zmiękczalni woda jest podawana pompą do odgazowywacza.

W zamkniętym obiektu chłodzącym, woda podgrzana w kondensatorze skraplającą się parą, jest ochładzana w chłodniach (kominowych lub wentylatorowych). Pompa zasysa wodę ze zbiornika przy chłodni, przetłacza ją przez kondensator i wtłacza do chłodni. Straty wody w obiegu chłodzącym, głównie wskutek parowania w chłodniach, są uzupełniane wodą dodatkową.

Turbina napędza generator elektryczny, w którym następuje przemiana pracy mechanicznej na energię elektryczną.

Z generatora energia elektryczna płynie zazwyczaj do transformatora, w którym uzyskuje odpowiednie napięcie, a następnie jest przesyłana do rozdzielni głównej, stąd zaś do użytkowników.

 

 

19. Co pozwala uważać budowę bloku energetycznego Bełchatów-II za inwestycję XXI. w?

Elektrownia Bełchatów II zaprojektowana jest zgodnie z najnowszymi standardami i normami ochrony środowiska.

Główne cechy bloku energetycznego B - II:

•             jeden blok o mocy elektrycznej brutto 833 MW, opalany węglem brunatnym, z zamkniętym układem chłodzenia,

•             parametry nadkrytyczne pary,

•             przeznaczony    do          pracy podstawowej z czasem wykorzystania mocy znamionowej 7500 godz./rok i łącznym czasem pracy w roku ponad 8000 godzin, 

•             wysoka dyspozycyjność,

•             sprawność netto: co najmniej 40%,

•             bardzo  niskie    emisje zanieczyszczeń, zgodnie z Dyrektywą LCP,

•             spełniający wymagania UCTE i PSE dotyczące współpracy nowych elektrowni  z              systemem elektroenergetycznym kraju, 

•             wyposażony w nowoczesny system automatyki i monitoringu

 •            wyposażony w wysoko sprawną instalację odsiarczania spalin, której produktem ubocznym będzie gips handlowy,

•             wykorzystujący istniejącą infrastrukturę Elektrowni Bełchatów S.A. w sposób optymalny.

 

20. Problem strat ciepła w elektrowni kondensacyjnej

 

W eksploatacji kotła energetycznego występują straty ciepła (jako skutek niecałkowitego i niezupełnego spalania), starty wylotowe oraz straty wynikające z promieniowania.

 

Straty ciepła wskutek niecałkowitego spalania - wynikają z tego, że część nieopalonego paliwa przedostaje się do popiołu i do żużla oraz jest unoszona przez spaliny w postaci lotnego koksiku. Wartość tych strat wynosi 2do14% dla kotłów rusztowych oraz 1 do 2% dla kotłów pyłowych.

 

Straty wskutek niezupełnego spalania - spowodowane są obecnością gazów palnych, a zwłaszcza CO w spalinach. Wartość tej straty wynosi 0,5% dla kotłów pyłowych oraz do 5% dla kotłów rusztowych.

 

Strata wylotowa - jest stratą ciepła unoszonego przez spaliny do otoczenia. Strata ta, nazywana kominową powstaje, gdyż spaliny opuszczające kocioł mają temperaturę wyższą od temperatury powietrza otoczenia. Strata wylotowa jest największą ze wszystkich strat i jej wartość decyduje o sprawności kotła (zmniejszana przez maksymalnie dopuszczalne obniżenie temperatury spalin opuszczających kocioł w podgrzewaczach powietrza oraz stosowanie małego nadmiaru powietrza). Wartości strat wylotowych zawierają się w granicach 6 do 25%.

 

Strata promieniowania (konwekcji) - wynika z ciepła oddawanego do otoczenia przez promieniowanie i konwekcję obudowy kotła. Do wyznaczenia jej korzysta się z wykresów empirycznych. Wynosi ona od 0,3% do 3%.

 

Sprawność kotła można wyznaczyć metodą bezpośrednią wtedy, kiedy jest możliwy dokładny pomiar ilości spalonego paliwa. Waha się ona w granicach od 60% (małe kotły przemysłowe) do 92% (duże kotły energetyczne).

 

Przerwę w pracy systemu elektroenergetycznego lub jego znacznej części przyjęło się nazywać potocznie awarią systemową typu blackout. Awarie taką definiuje się jako utratę napięcia w sieci elektroenergetycznej na znacznym obszarze. Przyczyny i przebieg tego zjawiska są w każdym przypadku inne, ale można mówić o podobnym generalnym schemacie dochodzenia do blackout'u.

W wyniku nałożenia się kilku losowych zdarzeń (awarie sieciowe, wyłączenia elektrowni, ekstremalne warunki atmosferyczne) dochodzi do przekroczenia krytycznych wartości podstawowych parametrów technicznych pracy systemu (częstotliwość, napięcie), automatycznego odłączenia się od sieci elektrowni i utraty napięcia na całym obszarze objętym zakłóceniem

 

 

Elementy elektrowni:

·         Budynek główny

·         maszynownia

·         rozdzielnia

·         kotłownia

·         elektrofiltry      

·         komin

·         pompownię bagrową

·         budowle nawęglania

·         Chłodnia kominowa     

·         budynki pomocnicze budynki przygotowania wody

·         Drogi kołowe

·         Tory kolejowe

 

Elektrownie lokalizuje się często w pobliżu kopalń (ale zawsze w pobliżu kopalń węgla brunatnego, ponieważ jego transport nie jest opłacalny) lub w miejscach, gdzie łatwo uzyskać odpowiednie ilości wody chłodzącej.

 

21. Ewolucja konstrukcji budynku głównego w elektrowni cieplnej

 W konstrukcji budynku głównego konsekwentnie traktuje się konstrukcję nośną kotła jako zasadniczy element uczestniczący w przenoszeniu sił poziomych i obciążeń pionowych.

 

·         Kotły budowano początkowo jako kotły stojące, w których cały ciężar wszystkich elementów technologicznej części kotła był przejmowany w kilku poziomach przez stalową konstrukcję nośną i przenoszony na fundament (konstrukcja ta okazała się niepraktyczna i nie do utrzymania, przede wszystkim wskutek trudności związanych z kompensacją względnych wydłużeń technologicznej części kotła w stosunku do praktycznie „zimnej" konstrukcji nośnej).

 

Obecnie stosuje się kotły wiszące w których cała cześć technologiczna zwieszona jest za pomocą odpowiednich cięgieł na ruszcie opartym o słupy umieszczone pod strefą podwyższonych temperatur.

 

·         Duży postęp w technologii budowy i montażu kotłów osiągnięto dzięki tzw. „szczelnym ścianom", umożliwiającym fabryczne przygotowanie „orurowania" kotła, ścian utworzonych z rur połączonych między sobą spawanymi metalowymi „płetwami".

·          W układzie (kompozycja czteronawowa budynku głównego) zniknęła  zewnętrzna ściana kotłowni, ponieważ ściana kotła przejęła całkowicie napór wiatru, przekazując go poprzez konstrukcję kotła na środkową nawę.

·         Ciężka nawa środkowa zaczęła tracić rolę w statycznym schemacie budynku głównego, co pozwoliło przejść do konstrukcji trójnawowej: zasobniki paliwa, kotłownia i maszynownia, z umieszczeniem odgazowywaczy w kotłowni między kotłami.

·         Dalszą ewolucją tej kompozycji było stosowane powszechnie wydzielanie pomieszczeń na urządzenia elektryczne i nastawnię w oddzielny ciąg umieszczony przed maszynownią lub między kotłami.

 

Budynki główne elektrowni przechodzą nieustanny rozwój w miarę unowocześniania technologii wytwarzania energii i rosnącej koncentracji mocy urządzeń wytwórczych.

 

·         Z budynku wyeliminowano zupełnie układy ramowe, stwarzając najekonomiczniejszy z możliwych schemat statyczny budynku głównego (wykorzystując konstrukcję kotła jako element usztywniający).

 

·          Powiększenie mocy urządzeń energetycznych spowodowało szybki wzrost ich wymiarów oraz wyraźną rozbieżność między potrzebami przestrzennymi kotłów i turbozespołów.

 

Układ blokowy został zatem ukształtowany na innych zasadach (kotły opalane węglem kamiennym, turbozespoły ustawione podłużnie w ciągłej maszynowni, dostawiane do niej kotły ze swoimi kotłowniami stały się układami wyspowymi).

 

·         Kotłownia stała się wieloprzestrzenna stwarzając nowe układy statyczno-konstrukcyjne polegające na przestrzennym zesztywnieniu podwójnych rzędów słupów otaczających kotły.

 

Przez blok energetyczny rozumie się agregat kotłowy, turbozespół i wszystkie urządzenia pomocnicze mieszczące się w budynku głównym, a niezbędne dla ich niezawodnej pracy.

 

·         Dla przemiału węgla stosowano początkowo młyny bębnowo- kulowe. Młyny te nadają się wprawdzie nawet do bardzo twardych węgli, są jednak niewygodne w stosowaniu. Wadami ich są: konieczność stosowania pośredniego zasobnika pyłu, duże zużycie energii elektrycznej (do 35 kWh/t) i duże zużycie metalu (do 0,450 kg/t), zależnie od twardości węgla.

 

Obecnie stosowane są młyny (podział ze względu na zasady działania):

1.       szybkobieżne (wentylatorowe i bijakowe), w których mielenie węgla następuje dzięki kruszącemu działaniu łopatek wentylatora lub bijaków osadzonych na szybko obracającym się wirniku, a także w pewnym stopniu dzięki uderzeniom jednych cząstek o drugie;

2.       średniobieżne , wolnobieżne (bębnowo-kulowe)

 

·         Wzrost koncentracji mocy w elektrowniach spowodował szybki wzrost ilości popiołu, który należy usunąć z elektrowni.

 

Wszystkie elektrownie uruchamiane w kraju po 1953 roku są już wyposażone w elektrofiltry. Nawet przy węglach o znacznej zawartości popiołu, dzięki wysokiej sprawności urządzeń odpylających, nie ma specjalnych trudności w dotrzymaniu norm sanitarnych, które ustalają dopuszczalny opad pyłu.

 

·         Znacznie trudniejszy natomiast okazał się problem ochrony atmosfery od wydmuchów dwutlenku siarki, pochodzącego ze spalania węgli zasiarczonych. Problem ten zrodził się w miarę koncentracji mocy w elektrowniach spalających te węgle.

 

Efektywne i jednocześnie tanie metody odsiarczania spalin nie istnieją. Często jedyną metodą stosowaną w celu nie przekraczania normy sanitarnej na dopuszczalne stężenie dwutlenku siarki w przyziemnej warstwie atmosfery jest budowa wysokich kominów umożliwiających „rozcieńczenie" szkodliwych substancji.

 

22. Problem odsiarczania spalin w elektrowni cieplnej opalanej węglem.

Trudnym problemem jest ochrona atmosfery od wydmuchów dwutlenku siarki pochodzącego ze spalania węgli zasiarczonych. Zrodził się on w miarę koncentracji mocy w elektrowniach spalających te węgle (ponad 0,004-0,005 kg siarki na 4186,8J). Efektywne i jednocześnie tanie metody odsiarczania spalin nie istnieją. Często jedyną metodą stosowaną w celu nieprzekraczania normy sanitarnej na dopuszczalne stężenie dwutlenku siarki jest budowa wysokich kominów umożliwiających „rozcieńczenie” szkodliwych substancji.

 

23. Wydobycie i wzbogacanie rudy miedzi na terenie KGHM Polska Miedź SA.

Spółka KGHM wydobywa rudę miedzi w podziemnych kopalniach. Do urabiania rudy stosowana jest technika strzałowa (przy użyciu materiałów wybuchowych). W tym procesie powstają puste komory w miejscach, gdzie ruda miedzi została wydobyta oraz filary pomiędzy komorami.

System ten, zwany systemem filarowo-komorowym, jest powszechnie stosowaną metodą podziemnego wydobycia złóż o charakterze osadowym. Stropy, ściany komór (ociosy) oraz inne wyrobiska eksploatacyjne są zabezpieczane obudową kotwiową.

Urobiona ruda jest transportowana pojazdami z napędem spalinowym oraz taśmociągami do podziemnych zbiorników, gdzie zostaje częściowo rozkruszana i następnie wydobywana na powierzchnię.

Na powierzchni ruda przekazywana jest do Zakładów Wzbogacania Rud.

Ruda miedzi wydobyta na powierzchnię wraz z przybraną, z przyczyn technologicznych, skałą płonną zawiera średnio około 2% metalu, stąd niezbędnym etapem jej zagospodarowywania jest proces przeróbki. Operacją główną jest wzbogacanie, w wyniku którego otrzymuje się koncentrat o zawartości miedzi umożliwiającej jego przetwarzanie metalurgiczne.

W zakładach wzbogacania, ruda miedzi jest kruszona i mielona na mokro, a następnie, w postaci zawiesiny w wodzie, transportowana do maszyn flotacyjnych. W maszynie flotacyjnej odbywa się proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej.

Zawiesina drobno zmielonej rudy w wodzie, po dodaniu niewielkiej ilości odpowiednich środków pianotwórczych i odczynników modyfikujących właściwości powierzchniowe minerałów miedzi, jest napowietrzana, w wyniku czego tworzące się pęcherzyki wynoszą minerały zawierające metale użyteczne na powierzchnię w postaci piany, natomiast skała płonna opada na dno i jako odpady poflotacyjne odprowadzana jest rurociągami do wspomnianego wcześniej zbiornika odpadów poflotacyjnych. Piana z minerałami miedzi i innymi metalami towarzyszącymi jest zbierana, zagęszczana, filtrowana, odwadniana w prasach i częściowo suszona w celu uzyskania koncentratu miedzi.

Następnie koncentrat przewożony jest transportem kolejowym do hut. Koncentrat zawiera od 18 do 28 % miedzi.

W skrócie, stosowane technologie przeróbki obejmują takie operacje jednostkowe jak:

• kruszenie,

• mielenie,

• klasyfikację,

• flotację,

• zagęszczanie,

• filtrację

• suszenie.

 

24. Zabudowa powierzchni kopalni miedzi

Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się z części szybowej oraz zakładu wzbogacania rudy.

Rozwiązanie zakładu w Rudnej (będącego przykładem nowoczesnego rozwiązania) pokrywa się z podziałem na trzy zespoły technologiczne:

1. rozdrabialnia (zasobniki żelbetowe na rudę i hale kruszarek); oprócz tego pomieszczenia pomocnicze, tzn. szatnie, rozdzielnie elektryczne, dyspozytornie, itp. oraz układ przenośników w części podziemnej

2. młynownia i flotownia, rozwiązany w układzie osiowym (zasobniki rudy leżą w osi podłużnej układu, nawy młynowni i flotowni zaprojektowano natomiast po obu stronach zasobników symetrycznie, przyjmując podział na ciągi technologiczne)

3. odwadnianie i suszenie oraz wysyłka koncentratu (kilka zasobników zgęszczaczy, filtrownia i suszarnia oraz magazyn koncentratu z częścią składową). Zgęszczacze są to otwarte naziemne zbiorniki żelbetowe o średnicy 40,0 m. Budynek filtrowni i suszarni jest w części filtrów dwukondygnacyjny, w części suszarek - halowy, wykonany w konstrukcji stalowej.

Wszystkie obiekty zakładów wzbogacania rudy, zarówno w Polkowicach jak w Rudnej, są usytuowane w bezpośredniej bliskości szybów głównych kopalni.

Zblokowanie budynków, duże rozpiętości i długości poszczególnych ich części sprawiły, że warunek dostosowania konstrukcji do pracy na ruchomym podłożu gruntowym wpłynął w sposób decydujący na wybór schematów statycznych i rozwiązań szczegółów konstrukcji.

 

25. Zabudowa huty miedzi

Rozmieszczenie poszczególnych obiektów w hucie jest ściśle uwarunkowane procesami technologicznymi prowadzonymi w pięciu wydziałach produkcyjnych:

• przygotowania wsadu,

• metalurgicznym,

• elektrolitycznej rafinacji miedzi,

• fabryce kwasu siarkowego,

• elektrociepłowni.

Przykład huty w Legnicy, główne wydziały w tej hucie:

• przygotowanie wsadu,

• metalurgiczny,

• elektrolitycznej rafinacji miedzi,

• walcówki miedzi,

• metali szlachetnych,

• metali towarzyszących,

• wyrobów z żużla,

• fabryki kwasu siarkowego

 

26. Problem ochrony antykorozyjnej konstrukcji znajdujących się na terenie huty miedz.

Hale hut miedzi są narażone na silne działanie wielu czynników wywołujących korozję, takich jak:

• związki siarki (SO2, SO3, H2 SO4),

• wysokie temperatury,

• wybuchy gazów gardzielowych (zawartość CO - 15 ÷ 18 %),

• rozpryski płynnego metalu,

• zakwaszonych ścieków.

Substancje te działają szkodliwie na spoiwo cementowe, betony, a także na stal konstrukcyjną i zbrojeniową. Wobec niekorzystnych warunków wewnątrz pomieszczeń korozja może przebiegać bardzo szybko.

W związku z tym istotny jest dobór odpowiedniego schematu konstrukcyjnego, kształtów i wymiarów poszczególnych elementów budowlanych, wykonanych z najbardziej odpowiednich materiałów dla danego środowiska, unikanie w konstrukcjach półek, żebrowań, bruzd, wklęsłości, w których mogą gromadzić się i skraplać agresywne ciecze lub osiadać pyły. Tam, gdzie to jest możliwe, jest wskazane zastępowanie konstrukcji kratowych belkowymi, a słupów ażurowych - pełnymi.

Najlepszym rozwiązaniem są stropy, których część dolną stanowi oddzielna płyta. Może to być płyta umocowana od spodu belek do łuków. Niewskazane jest stosowanie stropów gęstożebrowych.

Dodatkowym zabezpieczeniem przed działaniem agresywnego środowiska jest oddzielenie betonu szczelną i trwałą powłoką lub warstwą izolującą.

Konstrukcję można zabezpieczyć również w sposób pośredni, polegający na tym, że oddziela się ją od środowiska agresywnego inną konstrukcją, wykonaną z materiałów odpornych na działanie środowiska agresywnego.  W ten sposób podstawowa konstrukcja dźwigająca znajdzie się w specjalnej, dostępnej dla obsługi technicznej, przestrzeni powietrznej, gdzie środowisko nie jest agresywne, lub też słabo agresywne.Odporność aluminium na korozję atmosferyczną i niektóre środowiska agresji przemysłowej lub miejskiej umożliwia zastosowanie blach aluminiowych surowych, a więc nie zabezpieczonych dodatkowo powłokami ochronnymi.

 

27. Zjawiska powodujące zmiany w strukturze skorupy ziemskiej

W skorupie Ziemi mogą powstać dwa rodzaje zjawisk powodujących zmiany w jej strukturze:

• zjawiska sejsmiczne, nazywane inaczej trzęsieniami ziemi (ang. earthquake),

• zjawiska parasejsmiczne, wywołane działalnością człowieka podczas wydobywania kopalin (do tej grupy zjawisk zalicza się też takie, które wywołano poprzez: wybuchy przemysłowe, podziemne wybuchy nuklearne, ruch kolejowy czy drogowy itd.; nie wchodzą one w zakres niniejszego wykładu).

Pierwsze z nich należą do grupy czterech żywiołów: ogień, powietrze, woda, ziemia (ang.: four elements: fire, air, water, earth).

 

28. Skale intensywności, a skale mocy trzęsień ziemi.

Energię wyzwalaną w trakcie trzęsienia ziemi wyraża się w stopniach magnitudy. Magnituda równa 0 lub ujemna (stosowana do oznaczania tzw. "mikrowstrząsów", rejestrowanych tylko przez bardzo czułe przyrządy) oznacza wibracje rejestrowane tylko przez aparaturę pomiarową, zaś magnituda równa 9,5 (wartość magnitudy najsilniejszego, udokumentowanego instrumentalnie trzęsienia ziemi) powoduje zmiany w otaczającym krajobrazie. Sejsmolodzy powątpiewają w istnienie trzęsień ziemi o magnitudzie większej niż 10, jednak teoretycznie wszystkie skale pomiarowe zjawisk sejsmicznych (np. logarytmiczna skala Richtera) to skale otwarte. Należy przy tym zaznaczyć, że każdy kolejny stopień magnitudy jest mierzony, jako dziesięciokrotnie większy od poprzedniego, ale faktycznie: każdy kolejny stopień niesie ze sobą w przybliżeniu 31-krotny wzrost energii.

M - skala mocy Richtera, wprowadza pojęcie wartości trzęsienia ziemi, czyli magnitudy. Skala ta pozwala ocenić wartość tej wielkości w ognisku, na podstawie pomiaru maksymalnej amplitudy poziomej, odczytanej na standardowym sejsmografie Wooda - Andersona.

Magnituda ogniska równa się logarytmowi dziesiętnemu maksymalnej amplitudy zapisu w metrach, którą zarejestrował standardowy sejsmograf w odległości 100 km od ogniska centrum wstrząsu.

Do pomiaru intensywności drgań gruntu służy natomiast szereg skal - dawniej opierających się na sondażach, wykonywanych na grupie osób dotkniętych konkretnym trzęsieniem ziemi, obecnie zaś na wynikach pomiarów przyspieszenia gruntu zmierzonego w trakcie wstrząsów. Do najpopularniejszych skal należą:

W skali MSC  stopień I oznacza wibracje rejestrowane wyłącznie przez aparaturę pomiarową, a stopień XII - wstrząsy powodujące zmiany w otaczającym krajobrazie.

 

29. Deformacje terenu wywołane działalnością wydobywczą człowieka

Główne deformacje terenu, o globalnych rozmiarach, wywołane działalnością wydobywczą człowieka są następujące:

• niecka wyrobiskowa (zwana też górniczą, lub niecką osiadania):

jest to deformacja terenu, która powstaje na skutek powolnego, regularnego i ciągłego odkształcenia się warstw górotworu nad wybranym pokładem.

• zapadlisko:

jest to nieregularna deformacja terenu, powstająca nagle, z nieciągłym przebiegiem zmian. Przyczyną powstawania jest stara , płytka ( H< 70m) odbudowa na zawał. Grubość zapadliska sięga 80% wybranego pokładu. Średnica zapadliska wynosi rzędu od kilku do kilkudziesięciu metrów (występując zazwyczaj w postaci lejów zapadliskowych).

Często wypełniają ją nawodnione piaski. Czas tworzenia zapadliska może trwać przez lata – prognozę jego powstania określa ekspertyza górnicza.

•usuwisko (kliważ):

schodkowe obsuwanie się kolejnych partii ziemnych (jest stosunkowo regularne - przebiega w równych odstępach).

Budynki znajdujące się na granicy uskoku narażone są na całkowite zniszczenie.

Wszystkie one są o charakterze statycznym.

 

30. Charakterystyki zjawisk występujących na terenach górniczych

O charakterze statycznym, charakteryzują następujące wielkości:

• obniżenie powierzchni terenu z,

• nachylenia powierzchni terenu T,

• poziome odkształcenia terenu ε.

Drugą grupę zjawisk, o charakterze dynamicznym, do której zalicza się drgania gruntu spowodowane wstrząsem górniczym o określonej energii E, opisują wielkości:

• prędkości drgań podłoża gruntowego, vp ,

• przyśpieszenie drgań podłoża gruntowego, ap ,

 

31. Konsekwencje stref występujących w niecce osiadania

Powstawanie niecki jest powolne i w związku z tym budynki znajdujące się na jej terenie przechodzą przez wszystkie strefy bezpieczeństwa, co komplikuje konstrukcyjne rozwiązanie tych budynków.

 

W niecce osiadania wyróżnia się następujące strefy :

• Strefa niebezpieczna (B ÷ C) – budynki odpowiednio stężone nie są zagrożone.

• Strefa groźna I (A ÷ B) – występuje rozpełzanie gruntu i może nastąpić rozerwanie budynku.

• Strefa groźna II (C ÷ D) – występuje ściskanie gruntu na skutek spełzania, powodujące zagrożenie uszkodzenia górnych krawędzi budynku.

Istotnym problemem jest, w tym przypadku, odpowiednie zaprojektowanie i wykonanie dylatacji. Rozstaw dylatacji powinien mieścić się w granicach 15 ÷ 20 m , a ich szerokość powinna wynosić smin=0,04÷0,05 m, lecz nie więcej niż 0,30 m.

W przypadku szczelin dylatacyjnych zachodzi konieczność :

• zabezpieczenia szczeliny dylatacyjnej od góry przed przenikaniem do niej wody,

• umożliwienia swobodnego przesuwu i zabezpieczenia przed nierównomiernym osiadaniem sąsiednich części „zdylatowanego” budynku.

Kolejnym ważnym elementem jest posadowienie sąsiednich fundamentów budynku za pośrednictwem płyty żelbetowej.

Istotna jest w tym przypadku wytrzymałość płyty, by nie uległa zniszczeniu na skutek zginania i przenosiła możliwie najbardziej równomierne obciążenie na grunt.

Poza tym pomiędzy płytą, a fundamentami powinna być wykonana warstwa poślizgowa (w najprostszym przypadku, np. z trzech warstw papy na lepiku), umożliwiająca swobodny przesuw tych fundamentów.

W przypadku bezpośredniego posadowienia fundamentu na gruncie powstają w nim siły rozciągające wywołane siłami stycznymi powstającymi pomiędzy podeszwą fundamentu, a gruntem na skutek pełzania gruntu. Ustalenie wartości tych sił konieczne jest do wyznaczenia zbrojenia, chroniącego fundament przed zarysowaniem.

 

32. Wyznaczanie wartości sił rozciągających w ławach fundamentowych (powód: rozpełzanie)

Wyznaczenie wartości sił rozciągających w ławach fundamentowych wywołanych rozpełzaniem gruntu dokonuje się w następującej kolejności:

• ustalenie wymiarów fundamentu w planie;

• obliczenie naprężeń normalnych σ w gruncie wywołanych ciężarem budynku;

• ustalenie danych dotyczących własności gruntu,

• + ε - rozpełzanie gruntu; wartość tej wielkości podaje ekspertyza górnicza;

• E - moduł ściśliwości gruntu;

• Φ - kąt tarcia wewnętrznego;

• f - współczynnik tarcia między gruntem, a fundamentem;

• k - współczynnik kohezji,

• obliczenie wskaźnika gruntowego:  = (n*E* ε) / (σ *f+k),

• obliczenie naprężeń stycznych pomiędzy ławą fundamentową , a gruntem: τpod = m*( σ *f+k); „m” przyjmuje się z pokazywanego już wykresu,

• obliczenie naprężeń stycznych pod ławami poprzecznymi:

τpop = (2s*ω/ l) *(σ *f+k),

gdzie: s – jest odległością ław fundamentowych poprzecznych od środka ławy podłużnej; l – długością ławy podłużnej.

• wyznaczenie sił rozciągających w ławach, których kierunek jest zgodny z rozpełzaniem gruntu (wykorzystując otrzymane wartości naprężeń stycznych),

• obliczenie potrzebnej liczby prętów zbrojenia niezbędnych do przeniesienia sił rozciągających ławy fundamentowe.

Obliczenia powyższe są obliczeniami uproszczonymi, w których przyjęto dwa założenia:

1. rozkład naprężeń normalnych w gruncie jest równomierny (według teorii Winklera),

2. na środku ławy wytworzyła się szczelina,

W związku z powyższymi założeniami przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod ławą jest stały, i zmienia znak po obu stronach szczeliny.

 

33. Zjawiska dynamiczne, występujące na terenach górniczych.

Wstrząsy górnicze charakteryzują się następującymi wielkościami:

- częstotliwością drgań, której wartość zawiera się w zakresie od 1Hz do około 30Hz;

- zasięgiem przestrzennym rejestrowanych drgań występującym od kilkuset metrów do kilkuset kilometrów;

- spadkiem liczby wstrząsów ze wzrostem ich energii sejsmicznej,

zgodnie z zależnością Gutenberga–Richtera: log [N(E)]= a – b*E;

gdzie :

E - energia wstrząsu, mierzona w J;

N (E) - liczba wstrząsów o danej energii;

a, b - stałe doświadczalne.

Centrum wstrząsu górniczego znajduje się zazwyczaj na znacznej głębokości wywołując rozprzestrzeniające się drgania górotworu. Przyspieszenia ruchu warstwy powierzchniowej gruntu wywołują powstanie wymuszenia kinematycznego, które z kolei, powoduje przemieszczenie i drgania obiektów budowlanych znajdujących się w obszarze działania wstrząsu górniczego.

Wymuszenie kinematyczne jest to zjawisko wywołane ruchem podłoża, który powoduje nagłe przemieszczenie podstawy obiektu budowlanego (jego fundamentu) i powstanie odpowiedzi tego obiektu w postaci sił bezwładności w jego strukturze. Miarą wymuszenia kinematycznego są siły bezwładności elementów tego obiektu, które zależą od masy jego elementów i przyśpieszenia podłoża. Podstawowym zadaniem w określaniu wpływu wstrząsu górniczego na obiekty budowlane jest zatem wyznaczenie wartości tych sił oraz funkcji opisującej ich zmiany.

Konieczne jest dysponowanie wartościami przyspieszeń podłoża obiektu budowlanego wywołanych wstrząsem górniczym.

Wartości te uzyskuje się drogą pomiarów, bądź też oblicza ze wzorów powstałych na drodze teoretyczno–doświadczalnej. Pomiary doświadczalne przeprowadza się za pomocą sejsmografów.

34. Obciążenie wiatrem w ujęciu normowym („starym i nowym”!).

[Nie mam pojęcia co tutaj napisać! Skopiowałem slajdy z prezentacji dr Boronia na ten temat L]

 

35. Koncepcje uwzględniania porywów wiatru, działających na budowle.

         1) Procedury obliczeniowe zalecane w postanowieniu ogólnym normy
PN-EN 1991-1-4:2004 oparte są na założeniu, że konstrukcja znajduje się w zakresie liniowo – sprężystym i wykazuje klasyczne postaci drgań.  W związku z tym właściwości dynamiczne konstrukcji są scharakteryzowane przez:

- częstotliwość drgań własnych;

- postacie drgań własnych;

- masy równoważne;

- logarytmiczne dekrementy tłumienia.

            2) Częstotliwość drgań własnych, postacie drgań, masy równoważne oraz wartości logarytmicznego dekrementu tłumienia należy wyznaczyć teoretycznie albo doświadczalnie, stosując metody dynamiki konstrukcji.

            3) Podstawowe właściwości dynamiczne można wyznaczyć w sposób przybliżony, za pomocą uproszczonych równań analitycznych, półempirycznych lub empirycznym, pod warunkiem, że zostały odpowiednio udowodnione

 

36. Czynniki wpływające na obliczeniowe obciążenie wiatrem. (?)

- strefa obciążenia wiatrem,

- kategoria terenu,

- współczynnik rzeźby terenu,

- współczynnik chropowatości,

- współczynnik konstrukcyjny,

- wysokość odniesienia z₀,

- bazowa prędkość wiatru v₀,

- intensywność turbulencji I_v,

- średnia prędkość wiatru v_m,

- wartość charakterystycznego ciśnienia prędkości q_pe,

- współczynniki ciśnienia wewnętrznego, zewnętrznego, netto: c_pi, c_pe

 

 

37. Zjawiska wywołane odrywaniem się wirów Benarda-Karmana.

- łopotanie (flatter) – zjawisko występujące w konstrukcjach o stosunkowo małej sztywności skrętnej. Konstrukcjami najbardziej narażonymi na tego rodzaju drgania są mosty wiszące. Zjawisko występuje w konstrukcji o jednym stopniu swobody wówczas, gdy sprężyste wahania wokół położenia równowagi powodują okresowe odrywanie i ponowne przyleganie przepływu. Powoduje to okresowe zmiany sił aerodynamicznych podtrzymujących ruch drgający. Powstanie tego rodzaju zjawiska jest uwarunkowane kształtem konstrukcji, który musi sprzyjać łatwemu przemieszczaniu się miejsc oderwania przepływu (krzywizny o dużych promieniach).

-trzepotanie – jest to zjawisko drgań wymuszonych konstrukcji znajdującej się w śladzie aerodynamicznych innej konstrukcji. Przykładem takich drgań mogą być drgania komina wywołane ścieżką wirową Karmana ze stojącym obok innym kominem. Aby powstała możliwość drgań, częstotliwość pulsacji ciśnienia za budowlą zacieniającą musi być równa częstotliwości drgań własnych konstrukcji zacienianej.

 

38. Tłumienie drgań wywołanych odrywaniem się wirów B-K.

- przez obudowanie konstrukcji dodatkowymi elementami zapobiegającymi regularności odrywania się wirów,

- przez wbudowanie w  konstrukcję urządzeń mechanicznych, które zmiejszają amplitudę drgań, bądź stanowią tłumienie bezwładnościowe.

 

39. Co spowodowało katastrofę  Tacoma Narrows Bridge (1940)?

Zjawisko łopotania (flatteru) powstałe w wyniku odrywania się wirów B-K.

40. Zjawisko ciągu naturalnego.

Powstaje w wyniku różnicy między ciśnieniem gazów u wylotu do komina, a ciśnieniem powietrza zewnętrznego. Ciąg naturalny jest tym większy, im wyższy jest komin i im większa jest różnica temperatur między gazami wychodzącymi z komina, a powietrzem zewnętrznym.

41. Oczyszczanie produktów spalania przed wprowadzeniem do atmosfery.

Do zmniejszania zadymienia, oprócz należytej obsługi palenisk i zwiększenia wysokości kominów, służą urządzenia odpylające, działające na zasadzie mechanicznej, elektrycznej lub dźwiękowej. Rodzaj zastosowanego urządzenia zależy od usuwanych pyłów i od możliwości finansowych zakładu (urządzenia elektryczne i dźwiękowe są zdecydowanie bardziej kosztowne).  Sprawność urządzeń odpylających zależy od różnych czynników i zmienia w bardzo dużych granicach. Należy zaznaczyć, że stosowanie urządzeń odpylających daje straty ciągu, które trzeba nadrobić wentylatorami ciągowymi.

Urządzenia odpylające:

1. Komory odpylające,

2. Cyklony,

3. Multicyklony (baterie małych cyklonów),

4. Odpylacze workowe (filtry z tkanin),

5. Skrubery (odpylacze mechaniczne, oddzielające na mokro),

6. Elektrofiltry, działające na zasadzie elektrostatycznej,

7. Odpylacze dźwiękowe i ultradźwiękowe.

42. Zasadnicze obciążenia działające na komin przemysłowy.

- ciężar własny trzonu z fundamentem,

- ciężar wykładziny i urządzeń wewnętrznych,

- ciężar ziemi zasypującej fundament,

- działanie wiatru (statyczne i dynamiczne),

- wpływ odkształcenia trzonu,

- przechył komina (wskutek nierównomiernego osiadania lub szkód górniczych),

- wpływ wstrząsów (trzęsienie ziemi, tąpnięcia górnicze),

- wpływ temperatury (nierównomiernego nagrzania ściany trzonu).

43. Obciążenia termiczne żelbetowej ściany trzonu komina.

Ustala się przebieg przenikania ciepła przez trzon komina, różnice temperatur przypadające na poszczególne części przegrody (trzon, wykładzina, izolacja) i wywołane nimi momenty zginające.

Wpływ różnic temperatur na pracę żelbetowej ściany trzonu komina można pominąć, gdy spełnione są równocześnie następujące warunki:

- różnica temperatur przypadająca na ścianę trzonu ∆tb≤70℃ ,

- maksymalna temperatur w ścianie trzonu tb, max≤100℃.

 

44. Zasady działania chłodni kominowych.

Chłodnia kominowa to budowla-urządzenie w formie krępego komina, która umożliwia pozbywanie się zbędnego ciepła z jego płynnego nośnika (najczęściej wody lub mieszanki glikolowej) do atmosfery. Wyróżniamy dwie zasadnicze grupy chłodni: z obiegiem otwartym (konieczne są zbiornik wodny lub rzeka) i z obiegiem zamkniętym (brak bezpośredniego kontaktu chłodzonego płynu z powietrzem atmosferycznym). Materiałami konstrukcyjnymi chłodni kominowych są: żelbet, stal i tworzywa sztuczne.

Proces chłodzenia wody obiegowej w chłodni kominowej jest procesem chłodzenia głównie przez odparowanie (w znacznie mniejszym stopniu przez konwekcję i promieniowanie).

Woda podgrzana w skraplaczu (kondensatorze) doprowadzana jest do urządzenia rozprowadzającego wodę w chłodni, gdzie jest rozdzielana i rozdrabniana za pomosą dysz rozpryskowych. Wytworzony deszcz spada na zraszalnik stykając się z powietrzem atmosferycznym. To zjawisko na zachodzące duzej powierzchni powoduje wzros temperatury powiertza i obniżenie temperatury wody. Wiąże się to ze stratami wody w obiegu które są uzupełniane wodą dodatkową.

 

45.   Zasadnicze obciążenia działające na chłodnię kominową

Dwie grupy obciążeń

1.       Obciążenia o statycznym charakterze działania,

1.1.    Ciężar własny,

1.2.    Temperatura (symetryczne pole temperatur lub nierównomierne i jednostronne nagrzanie promieniami słonecznymi),

1.3.    Wpływ szkód górniczych,

1.4.    Nierównomierne osiadanie.

2.       Obciążenia o dynamicznym charakterze działania.

2.1.    Wiatr,

2.2.    Wpływy sejsmiczne.

Wyróżnia się również obciążenia konstrukcyjne lub technologiczne występujące w trakcie budowy chłodni.

46.   Obciążenie wiatrem chłodni kominowych

Do wyznaczenia obciążenia wiatrem wymagana jest znajomość czynników meteorologicznych i aerodynamicznych oraz mechanicznych własności konstrukcji. Obciążenie wiatrem na jednostkę powierzchni określa wzór , gdzie q – wartość ciśnienia dynamicznego wyznaczano zgodnie z normą wiatrową, modyfikując profil wiatru na od 0 do 40 m powierzchni terenu ( przyjmowano 10. sekundowy czas uśrednienia; współczynnik ciśnienia.

47.   Katastrofa w Ferrybridge 1965

Katastrofa w elektrowni w Ferrybridge w Anglii miała miejsce w listopadzie 1965 r. silny wiatr spowodował obciążenie większe o 19% od normowego. Grupowe ustawienie chłodni dało w efekcie silne turbulencje. Przyjęty przez normy brytyjskie czas uśredniania był większy od 60s. Wysokość zawalonych chłodni . Zniszczone zostały trzy płaszcze chłodni wybudowane w1963 r. Bezpośrednie przyczyny to porywisty wiatr, brak górnego wieńca stężającego oraz nieprawidłowe ( pojedyncze) zbrojenie płaszcza.

48.   Przyczyny ważniejszych awarii i katastrof chłodni kominowych

Chłodnia Kelvin – GB – pionowe pęknięcia płaszczy przez: brak górnego wieńca, pojedyncze zbrojenie powłok oraz nadmierne osiadanie podłoża.

Chłodnia Ayershire – GB – zawalenie się płaszcza przez wady wykonawcze, im perfekcje geometryczne (odchyłki powyżej 60 m),

Chłodnia Fiddlers Ferry – GB – zawalenie się płaszcza przez degradację betonu, zbyt małe zbrojenie równoleżnikowe, silny wiatr,

Chłodnia w elektrowni w Turowie – PL – zawalenie się płaszcza przez korozję pasa betonu na poziomie +40 m,

Chłodnia Milano – IT – zawalenie się płaszcza przez degradację betonu i korozję zbrojenia,

Chłodnia Pon-sur-Sambre – Francja – nadmierne odkształcenia powłoki, pęknięcia ukośne i pionowe i ukośne przez niedostateczne zbrojenie i zbyt mała (10 cm) grubość płaszcza, degradacja betonu,

Chłodnia Buchain – FR – Zawalenie się płaszcza powyżej 30 m wysokości przez niedostateczne zbrojenie, zbyt mała grubość płaszcza (10 cm) , degradacja betonu.

49.   Wnioski przedstawione w pracy doktorskiej P. Siwca

Przedstawił on metodę nieliniowej analizy konstrukcji, z uwzględnieniem efektów nieliniowości materiałowej, która pozwala w pełni modelować procesy zachodzące w złożonych konstrukcjach budowlanych i zwiększyć dokładność oceny stanu ich bezpieczeństwa. Wnioski płynące z pracy:

- żelbetowa chłodnia kominowa jest konstrukcją, której kształt i właściwości materiałowe sprawiają, że równomierna utrata do 50% cech wytrzymałościowych betonu, na skutek korozji lub powstanie rozproszonych ubytków betonu w wyniku prac remontowych, obejmujących łącznie do 30% powłoki, nie spowodują zagrożenia bezpieczeństwa użytkowania chłodni

- przyjęcie uproszczonego schematu podparcia powłoki w postaci przegubów nieprzesuwnych sprawia, że w warunkach rzeczywistych nadmiernie wytężona jest górna część powłoki, przez co obniża się globalny współczynnik bezpieczeństwa o około 20%

- przyczyną nadmiernych uszkodzeń powłoki,  występujących  zazwyczaj w pasie do poziomu ok. 1/3 całkowitej wysokości, jest rozwój zarysowania powstałego na skutek przeginania płaszcza powłoki w wyniku zmiennego kierunku i prędkości wiatru. Rozpoznawana przez innych autorów intensywna korozja betonu w tym rejonie, wydaje się być efektem wtórnym, wynikającym z większej podatności na korozję zarysowanego betonu.

50.   Zasadnicze elementy zbiorników wieżowych

1.       Przewód zasilający, doprowadzający do zbiornika wodę z pompami,

2.       Przewód przelewowy, zabezpieczający przed nadmierny podniesieniem się wody w zbiorniku,

3.       Przewód odpływowy, odprowadzający wodę w sieci,

4.       Łączniki wyrównawcze, w które zaopatrzone są przewody, kompensują wydłużenie termiczne przewodów oraz zasuwy,

5.       Kosz ssawny, na górnym końcu przewodu odpływowego,

6.       Lej stalowy, na górnym końcu przewodu przelewowego.

Zbiornik wyposażony jest również w urządzenia do sygnalizacji poziomu wody ( urządzenia pływakowe lub elektroniczne sygnalizatory poziomu) monitorujące cztery poziomy: krytyczny maksymalny (poziom przelewu), pośredni wyższy (2/3 pojemności), pośredni niższy (1/3 pojemności), krytyczny minimalny (brak wody w zbiorniku)

51.   Instalacje elektryczne w zbiornikach wieżowych

1.       oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego – wewnętrzne służy do oświetlenia ciągu komunikacji pionowej, pomieszczenia zasów oraz wnętrzna komór wodnych w zbiornikach (względy bezpieczeństwa – 24V); zewnętrzne to światła ostrzegawcze koloru czerwonego,

2.       sterowania,

3.       sygnalizacji,

4.       ochrony odgromowej,

5.       grzewcza.

 

52.   Zasady obliczania sił wewnętrznych w płaszczu zbiorników zbudowanych  z powłok obrotowych

Siły wewnętrzne określa się z metody elementów skończonych. Można tez korzystać z metod klasycznych zazwyczaj traktowanych jako wstępne w obliczeniach projektowych.

W metodzie klasycznej obliczenia przeprowadza się w  dwóch etapach. W etapie pierwszym wyznacza się siły południkowe i równoleżnikowe dla stanu błonowego (bezmomentowego), a w drugim etapie wyznacza się siły wewnętrzne dla stanu momentowego, uwzględniając zaburzenia brzegowe. Zadanie traktuje się jako płaskie i korzysta z metody sił do znalezienia wartości sił wewnętrznych, których ostateczne wartości uzyskuje się korzystając z zasady superpozycji. Zadanie to można rozwiązać jako płaskie jedynie w przypadku symetrycznej konstrukcji zbiornika.

53.   Stateczność zbiorników wieżowych

Współczynnik stateczności na przewrócenie  (stosunek minimalnego momentu utrzymującego do maksymalnego momentu wyrywającego) powinien być większy bądź równy 1,7. W przypadku dużych i ciężkich zbiorników należy obliczyć osiadanie budowli oraz sprawdzać czy nie ma niebezpieczeństwa wypierania gruntu spod fundamentu.

54.   Dynamiczne działanie wody w stalowym zbiorniku wieżowym

Zbiornik wieżowy w szczególności stalowy je konstrukcją wiotką, wrażliwą na działanie porywów wiatru, a w szczególności na działanie wirów Benarda Karmana. W przypadku częściowego wypełnienia wodą stanowi on układ o dwóch lub więcej stopniach swobody. Po wykonaniu badań stwierdzono celowość podzielenia wnętrzna zbiornika ścianami działowymi na komory dla uspokojenia masy wodnej i ograniczenia uderzeń fal o ścianki zbiornika, zapobiega to wystąpieniu rezonansu (pod wpływem wiatru). Obliczono, że wychylenie konstrukcji może wynosić 0,30 m, a okres drgań T od 3 do 5 s.

55. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych.

 

•metoda tradycyjna (zbiorniki żelbetowe, deskowanie na całą konstrukcję),

•deskowania przestawne (zbiorniki żelbetowe) ,

•deskowania ślizgowe (zbiorniki żelbetowe) ,

•„lekki montaż” (zbiorniki żelbetowe prefabrykowane, zbiorniki stalowe; skokowe podnoszenie zbiornika z jednoczesnym nadbudowywaniem segmentów trzonu),

•„ciężki montaż” (zbiorniki żelbetowe, wykonane na poziomie terenu i wciągane do poziomu zamocowania na trzonie).

•„ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym (zbiorniki żelbetowe, wykonane na poziomie terenu, trzon betonowany w trakcie wznoszenia zbiornika).

 

56.Systematyka budowli magazynowej

Dzielą się na:

•Otwarte (składowiska),

•Półotwarte (wydzielone j.n., ale bez minimum jednej ściany),

•Zamknięte (wydzielone całkowicie za pomocą pełnych przegród budowlanych: pionowych i poziomych).

rodzaje budowli magazynowych:

•Składowiska z na wierzchnią gruntową,

•Składowiska z nawierzchnią twardą(nieulepszoną i ulepszoną),

•Zasieki,

•Wiaty,

•Zbiorniki,

•Zasobniki lub bunkry(h/s ≤1,5; h –wysokość komory, s –średnica lub wymiar mniejszego boku; jedno-i wielokomorowe),

•Silosy(h/s>1,5; jedno-i wielokomorowe),

•Budynki magazynowe (kilkanaście rodzajów!).

57. Przepływy materiałów w silosach żelbetowych i stalowych

W silosie o konstrukcji żelbetowej wyróżniamy następujące rodzaje przepływów składowanego materiału:

Przepływ masowy (1a)                    

Przepływ rdzeniowy (1b-e)

Przepływ nieokreślony (…)

Rodzaj przepływu zależy od współczynnika tarcia materiału sypkiego o ścianę f oraz najmniejszego kąta nachylenia ściany leja α:

58. Wyznaczanie naporu w silosach żelbetowych.

Napór zależy od właściwości materiałowych, warunków tarcia powierzchniowego, geometrii silosu, metody napełniania i opróżniania.

Napór po napełnieniu:

- napór miejscowy jako działający w dowolnym miejscu ściany silosu

 

               

Napór podczas opróżniania:

·         Poziomy napór mat sypkiego -uwzgl równomierny napór materiału sypkiego na całej pow ścian(1) oraz napór miejscowy(2) i pierścieniowy(3)

 -silosy z przepływem rdzeniowym

                              

-silosy z przepływem masowym

                          

-silosy z przepływem nieokreślonym- uwzględniamy możliwość wystąpienia oby przypadków- napór stanowiący obwiednię wszystkich możliwych schematów

Przy wyzn należy uwzgl wpływ: jednoczesnego napełniania i opróżniania, pochylenia górnej pow, aktywnego wietrzenia, homogenizacji, aeracji, szybkiego napełniania

·         Pionowy napór

Napór na dno płaskie lub dno stożkowe:                                                                                                                           

59. Wyznaczanie naporu w silosach stalowych.

 

Napór po napełnieniu:                                               

 

 

Napór podczas opróżniania:

Należy określić jaki jest przepływ materiału sypkiego, uwzględnić oddziaływania równomierne i nierównomierne.

·         Napór równomierny
    ;   

Napór pionowy przy opróżnianiu jest mniejszy od naporu pionowego po napełnianiu.

·         Napór nierównomierny

              ;                                

Napór na dno płaskie():

Napór na lej wysypowy:       ;     

 60. Urządzenia odciążające w silosach

Rurowe urządzenia odciążające projektujemy na siłę podłużną

-w przypadku jego sztywnego zamocowania  

- w przypadku podatnego podwieszenia rurowego         

 Oprócz obciążeń przekazujących się na zewnętrzną powierzchnię urządzenia odciążającego należy uwzględnić obciążenie związane z obecnością mat sypkiego w jego wnętrzu (uproszczenie- cały ciężar na wew pow przez tarcie).

Obciążenia poziomch elementów urządzeń odciążających wyznaczamy:.

Dla elementu ukośnego należy uwzględnić zmienność naporu pionowego na jego wysokości.                                                                

 

61. Sprawdzenie nośności walcowego płąszcza silosu stalowego z uwzględnieniem stateczności.

A.1  Geometria płaszcza.

Przedstawione zasady sprawdzania nośności obowiązuja dla zakresu geometrii płaszcza określonego wzorami

 

- dla ściskania podłużnego    

- dla ściskania obwodowego

W którym:

r - promień krzywizny, w milimetrach

t - grubość ściany komory

i – długość powłoki płaszcza, w milimetrach

Cwspółczynnik zależny od sposobu podparcia obu brzegów powłoki wg tablic

 

 A.2  Współczynnik niestateczności miejscowej kx k

a) smukłość względna powłoki

b) współczynnik odchyłek geometrycznych k1, k2 powłoki

c) współczynniki wyboczeniowe k_a, k_b

d) współczynniki niestateczności k ( k_x lub k_f )

k_x = k_b * k_w

k_f = k_a * k_w

k_w = k1 lub k2 w zależności od klasy dokładności wykonania powłoki

 

A.3  Częśćiowy współczynnik d przy utracie stateczności

Wsp. należy określić w zależności od dokładności i smukłości względnej powłoki.

 

A.4  Warunek stateczności przy obc. wiatrem.

Przy sprawdzaniu warunku stateczności od działania parcia wiatru, do obliczeń naprężeń obwodowych zaleca się przyjmować wart. Cisnienia zastępczego qz wg. wzoru

  q_z = q_max

q_max – wart. Obliczeniowa max czołowego parcia wiatru wg PN

liczymy wg wzoru

A.5 Warunek stateczności miejscowej przy dwukierunkowym stanie naprężeń.

_x, _ - wartości obliczeniowe naprężeń ściskających ( odpowiednio w kierunku podłużnym i obwodowym ) w megapaskalach

 _Rx,_R  - wytrzymałość obliczeniowa na wyboczenie w megapaskalach

 

62.  Wartości graniczne odchyłek geometrycznych walcowego płaszcza silosu.

B.1 Strzałka wstępnych deformacji

Wartość graniczną wstępnych deformacji ścianki dla powłok kl. 1 dokładności wykonania, określa się wg. wzoru:

t_0 = 0,01* l_m

  t_0  - wartość graniczna strzałki wstępnych deformacji mierzonej na dł. pomiarowej l_m odppwiadajacej maksymalnej rozległości miejscowego zginania , w milimetrach.

 

B.2 Błąd kołowości

Błąd kołowości K przekroju oraz jego wartość graniczną dla powłok kl. 1 dokładności wykonania określa się wg wzorów:

                0,02                       dla d 500 mm

K₀ =        0,005                     dla d  1250 mm

                0,02 do 0,005     Interpolacja linowa dla 500 < d < 1250 mm

Dmax, dmin – odpowiednio max i min wartość średnicy o wart nominalnej d, w milimetrach.

K₀ – wartość graniczna błedu kolowości dla powłok klasy 1 dokładności wykonania.

 

B.3 Błąd mimośrodu

Wartość graniczna błedu mimośrodu e_o blach łączonych czołowo w płaszczu ściskanym powłoki kl.1 dokładności wykonania okresla się wg zboru

e_o = max ( 0,2t ; 3mm )

 

63. Systematyka fundamentów pod maszyny.

W skład założeń projektowych powinny wchodzić:

a) dane charakteryzujące maszynę:

-nazwa, typ, prędkość obrotowa, moc, ciężar itp.

-usytuowanie maszyny na fundamencie i sposób jej umocowania,

-rysunki dyspozycyjne, dotyczące górnej części fundamentu, a precyzujące wymagania technologiczne montażu i użytkowania maszyny(np.: dane o płytach oporowych, śrubach fundamentowych, podlewkach, elementach stalowych obsadzonych w betonie, itp.),

 

b) dane charakteryzujące warunki miejsca, w którym ma być ustawiona maszyna:

-wiadomości o podłożu gruntowym i warunkach wodnych terenu,

-usytuowanie maszyny w budynku z podaniem głębokości posadowienia i wymiarów fundamentów sąsiednich (w tym fundamentów budynku, konstrukcji sąsiednich itp.),

-wiadomości o specjalnych wymaganiach wynikających z obecności wsąsiedztwie urządzeńlub pomieszczeń wrażliwych na wstrząsy i drgania (wraz z podaniem dopuszczalnych amplitud drgań).

 

Zakres wymienionych danych może być modyfikowany, w zależności od rodzaju, wielkości i znaczenia maszyny oraz w zależności od rodzaju podłoża gruntowego

 

64. Ważniejsze wymagania stawiane fundamentom pod maszyny:

§  Ograniczeni osiadań pionowych fundamentu

§  Ograniczenie osiadań nierównomiernych

§  Ograniczenie ugięć konstrukcji fundamentów ramowych

§  Odporność na wpływy termiczne

§  Przeniesienie sił przewracających fundament

§  Ograniczenie drgań fundamentu

§  Monolityczność konstrukcji fundamentu

§  Odporność fundamentu na korozję

§  Ograniczenie wpływu drgań na otoczenie

 

65. Przypadki zderzenia się dwóch ciał.

§  Zderzenie sprężysto-plastyczne:

               

                Współczynnik zderzenia:

               

 

                Prędkość ciał po zderzeniu

               

                Strata energii podczas uderzenia:

               

                Pełny impuls zderzenia:

               

§  Zderzenie doskonale sprężyste:

 

Współczynnik zderzenia:

               

                Prędkość ciał po zderzeniu:

               

 

§  Zderzenie doskonale plastyczne:

 

Współczynnik zderzenia:

               

                Prędkość ciał po zderzeniu:

               

§  Zderzenie sprężyste z mimośrodem:

 

Współczynnik zderzenia mimośrodowego:

 

Prędkość kątowa ciała m2 po zderzeniu:

 

Prędkość liniowa ciała m2 po zderzeniu:

 

gdzie:

66. Przypadki zderzenia się dwóch ciał .

Zderzenie dwóch ciał nazywamy sprężystym jeżeli suma energii zderzających się ciał przed

zderzeniem i po zderzeniu jest taka sama i suma pędów przed zderzeniem i po zderzeniu jest

taka sama.

Zderzenie dwóch ciał nazywamy niesprężystym jeżeli suma energii kinetycznych po

zderzeniu jest mniejsza niż przed zderzeniem a suma pędów po zderzeniu i przed zderzeniem

jest jednakowa.

Zderzenie dwóch ciał nazywamy centralnymjeżeli wektory prędkości zderzających się ciałnależą do prostej łączącej środki tychciał.

Jeżeli choć jeden z wektorów prędkości zderzających się ciał nie należy do prostej środki tych ciał zderzenie nazywamy niecentralnym (skośnym).

 

67. Obciążenia impulsowe.

Przykładem może być ciężar spadający na belkę. Np. worek jak u Boronia.

68. Współczynnik dynamiczny.

Dynamiczny współczynnik sprężystości dla drewna wynosi Ek=500 MPa

Dynamiczny współczynnik podłoża: Cz=Co*{1+[2*(a+b)/(Δ*Ff)]}*, gdzie Co=18MPa/m, po=0,02 , Δ=1^-1

Współczynnik dynamiczny: , może być on obliczany bez uwzględniania masy stropu, gdy 2h/<=100, norma zaleca ten współczynnik na poziomie 2, współczynniki dynamiczne obliczamy dla wartości charakterystycznych

69. Upadek ciężaru na belkę sprężystą.

Przyjmujemy następujące założenia: a) uderzany element sprężysty zastępuje się układem o jednym stopniu swobody z zastępczą masą skupioną w miejscu uderzenia; b) uderzenie traktuje się jako niesprężyste i pomija wpływ odkształceń miejscowych w obrębie zetknięcia się spadającego ciężaru z konstrukcją przyjmując, że nie oddziela się on od niej po uderzeniu c) uwzględnia się jedynie sprężyste odkształcenie konstrukcji d) przyjmuje się, że czas trwania uderzenia jest bliski zeru

70. Obciążenie fundamentów pod młoty.

Należy pamiętać aby między kowadło a fundament dać podkładkę sprężystą z drewna lub filcu młotowego (łączna grubość 0,4 – 1,0 m to chyba drewno, bo dla filcu to 2-5cm jednej podkładki, które układa się warstwowo na 7-15cm). Prędkość bijaka w chwili uderzenia wynosi:  , gdzie B- ciężar całkowity bijaka (kN), p – ciśnienie pary bądź sprężonego powietrza kN/m², Ar – pole powierzchni tłoka, h_B – wysokość spadania bijaka. Bijak jak spada nadaje prędkość kowadłu równą: Vk=(1+, gdzie K – ciężar kowadła, k – współczynnik (dla młotów matrycowych 0,5 <kucie na zimno>, młoty swobodnego kucia k =0,3 <na gorąco> dla metali niezależnych k=0). Obciążenie działające na fundament a szczególnie amplitudy drgań układu kowadło – fundament wyznacza się tzw. sposobem bezpośrednim.

71. Projektowanie fundamentów pod młoty metodą bezpośrednią.

Układ tych dwóch mas (kowadła i fundamentu) traktuje się jako układ o 2 stopniach swobody. Zakłada się że tłumienie własne w przekładce pod kowadłem ϕk i w gruncie  ϕf jest takie same. Ponadto zakłada się, że siła sprężynowania układu uwzględniająca tłumienie, wyraża się zależnością: . Wówczas siły sprężynowania wynoszą: pod kowadłem Sk=Ck*(Wk-Wf)* pod fundamentem Sf=Cf*Wf* gdzie Cf i Ck współczynniki podatności przekładni. Amplitudy dopuszczalne drgań fundamentów pod młoty mieszczą się w granicach w zalezności od podłoża: a) nawodnione piaski drobne i pylaste  0,15-0,2mm ; b) mokre piaski średnie i grube 0,8 mm c) inne grunty 1-2 mm. Praca młota może przekazywać się na sąsiednie budynki , można to ograniczyć poprzez odpowiednie ustalanie jego rozmiarów,  bądź posadowienie na palach lub w skrzyni żelbetowej na wibroizolatorach. α_a – współczynnik absorpcji energii fal.

72. Projektowanie fundamentów pod maszyny obrotowe.

Projektując rozróżniamy dwa zasadnicze obciążenia: 1) stałe (ciężar własny fundamentu , ciężar gruntu na bokach fundamentu ciężar maszyn i pomocniczych urządzeń) 2) zmienne (siły wzbudzające maszyny, oddziaływania dodatkowe jak: isły zwarcia, nierównomierne nagrzanie czy siła ssania próżni kondensatora. ZAKRES obliczeń obejmuje: a) sprawdzenie nacisku na grunt, b)  sprawdzenie położenia środka ciężkości fundamentu, wraz z maszyną w stosunku do środka ciężkości podstawy fundamentu c) sprawdzenie częstości drgań własnych oraz amplitud drgań wymuszonych fundamentu  d) sprawdzenie wytrzymałości szczególnie osłabionych miejsc konstrukcji fundamentu 

73. Problemy występujące w projektowaniu stropów obciążonych maszynami.

a) rozwiązanie drgań samej maszyny b) przenoszenie się na konstrukcję budynku drgań, które powodują powstanie naprężeń sumujących się z naprężeniami od obciążeń statycznych c) wpływ drgań na urządzenia znajdujące się w sąsiedztwie, d) ograniczenie wstrząsów i hałasów  działających na pracujących ludzi

74. Maszyny spokojne i niespokojne.

Maszyny niespokojne są to maszyny IV kategorii dynamiczności (np. maszyny elektryczne o mocy ponad kilkaset kW, silniki Diesla, młot, strugarki, itp.) maszyn tych nie powinno się stawiać na stropach (wg Rauscha). Maszyny spokojne to takie które można stawiać na stropach SA to np.: niewielkie maszyny elektryczne, prasy hydrauliczne, prasy śrubowe o budowie zwartej, mały prasy mimośrodowe, tokarki,  frezarki, wiertarki i szlifierki, wentylatory klimatyzacyjne, pompy.

75. Zasady ustawienia maszyn na stropach.

a) Stawiać na stropach za pośrednictwem wibroizolatorów.  b) zakładamy że konstrukcja ma przenieść 1,5 krotny ciężar maszyny oraz składowanych przy niej materiałów i ludzi c) sztywne połączenie maszyny ze stropem stosować tylko w przypadkach wymuszonych przez względy technologiczne (wtedy pełne obliczenia dynamiczne) d) maszyny o małej dynamiczności i sztywnej budowie ustawiać na stropach za pośrednictwem podstawek  o regulowanej wysokości e) maszyny na cokole (bez polaczenia sztywnego) ustawiać   za pośrednictwem dwóch warstw ciągłych podkładek sprężystych (one nie są jednak wibroizolacją) f) gdy mamy wrażliwe otoczenie na drgania i aby zredukować obciążenia dynamiczne stosujemy wibroizolację pod maszyną lub pod fundamentem g) w przypadku zastosowania płyty fundamentowej stosować płyty wpuszczane pomiędzy żebra stropu h) w przypadku stropów istniejących  miejsce usytuowania powinno być ustalone po sprawdzeniu wytrzymałsoci i amplitud wymuszonych drgań elementów, na których będzie oparta.

76. Kolejność obliczeń dynamicznych stropów obciążonych maszynami.

1) dokonać klasyfikacji dynamicznej maszyny ustalić obciążenia dynamiczne i amplitudy drgań 2) ustalić sposób ustawienia maszyny (sztywne, wibroizolacja) 3) ustalić wstępnie układ i przekroje elementów konstrukcyjnych stropu oraz szczególnie zakres obliczeń dynamicznych 4) przygotować schematy obliczeniowe dla stropów 5) ocenić uzyskane wyniki (częstość drgań własnych i amplitudy drgań wymuszonych < od dopuszczalnych 6) uzyskane wartości amplitud, sił i momentów od charakterystycznego obciążenia dynamicznego należy wykorzystać do wymiarowania elementów konstrukcyjnych stropu.

 

77. Inżynierskie schematy obliczeniowe stropów pod maszyny.

 

Rodzaj stropu	Elementy stropu wymagające obliczeń	Schematy obliczeniowe		Możliwy błąd
		Orientacyjne	Dokładniejsze
Płyty i pomosty na belkach żelbetowych lub drewnianych	Belki główne i drugorzędne; płyty o rozpiętościach przęseł powyżej 1,5m	Belki jednoprzęsłowe lub ciągłe na sztywnych podporach; płyty jednprzęsłowe, dwukierunkowe lub płyty ciągłe, jednokierunkowe na sztywnych podporach (w zależności od rzeczywistych warunków)	Belki jednoprzęsłowe lub ciągłe na sztywnych podporach; płyty jednprzęsłowe, dwukierunkowe lub płyty ciągłe, jednokierunkowe na sztywnych podporach (w zależności od rzeczywistych warunków)	0,25
Stropy żelbetowe żebrowe	Belki główne i drugorzędne; płyty o rozpiętościach przęseł powyżej 2,0m	Belki ciągłe wieloprzęsłowe na sztywnych podporach; płyty ciągłe, jednokierunkowe na sztywnych podporach	Ramy o węzłach nieprzesównych (dla belek głównych opartych na słupach), wieloprzęsłowe belki ciągłe na podporach sprężystych (dla belek drugorzędnych opierających się na głównych); płyty ciągłe jednokierunkowe na podporach sprężystych	0,3
Żelbetowe stropy wielkopłytowe na belkach stalowych lub żelbetowych	Dżwigary, płyty	Belki ciągłe wieloprzęsłowe na sztywnych podporach; płyty jednoprzęsłowe lub ciągłe wieloprzęsłowe na sztywnym ruszcie z krzyżujących się belek	Ramy o węzłach nieprzesównych, płyty jednoprzęsłowe lub ciągłe wieloprzęsłowe na sztywnym ruszcie z krzyżujących się belek	0,35
Stropy grzybkowe	Płyta stropu grzybkowego	Płyta podparta punktowo z uwzględnieniem sztywności słupów	Płyta podparta punktowo z uwzględnieniem sztywności słupów i głowic	0,35

 

78. Skuteczność wibroizolacji

Uwarunkowania gwarantujące osiągnięcie najskuteczniejszej wibroizolacji i spokojnej pracy maszyny (bądź urządzenia) to:

- „duża” wartość ilorazu częstości η = nm/nw (tzn. co najmniej 3),

- dokładnie wyznaczona masa układu,

- jak najmniejszy współczynnik tłumienia.

Swobodnie drgająca sztywna bryła na sprężystym podłożu lub na wibroizolatorach ma sześć stopni swobody, a zatem możliwe jest wystąpienie sześciu postaci drgań:

-liniowych w kierunkach trzech osi współrzędnych (3),

-obrotowych wokół każdej z tych osi (3),

o sześciu różnych częstościach drgań własnych !!!

79.,80. Techniczne środki wibroizolacyjne. Wibroizolatory sprężynowe, wibroizolatory gumowe.

Szerokie zastosowanie w technice wibroizolacji mają sprężyny stalowe. Mogą być one stosowane w przypadku występowania drgań o niskiej częstości, tam gdzie inne środki wibroizolacyjne nie są już skuteczne.

Sprężyny wykonywane są ze stali o dużej wytrzymałości, odporności na zmęczenie i odkształcalności.

Sprężyny pracują głównie na obciążenia statyczne, ponieważ dopuszczalne amplitudy drgań fundamentów są na tyle ograniczone (normatywami), że procent naprężeń i odkształceń dynamicznych (w naprężeniach i odkształceniach sumarycznych) jest niewielki (wyjątkiem są fundamenty pod młoty).

Sprężyna składa się ze zwojów czynnych oraz ze skrajnych zwojów oporowych, które nie biorą udziału w pracy sprężyny. O sztywności sprężyny decydują środkowe zwoje czynne, których liczbę „i” ustala się dla konkretnych wymagań na podstawie obliczeń. Oprócz naciskowych sprężyn walcowych (najczęściej stosowanych do wibroizolacji fundamentów maszyn) stosowane są również inne rodzaje sprężyn; przykładem mogą być sprężyny piórowe (resorowe), jako alternatywne w przypadku fundamentów pod młoty (odznaczają się większymi właściwościami tłumienia drgań niż sprężyny walcowe).

                Sprężyny talerzowe.  Do zalet sprężyn talerzowych zaliczamy: - niewielką wysokość w kierunku działania obciążenia (pionowym), - zdolność przenoszenia obciążeń poprzecznych (poziomych), - możliwość zmiany charakterystyki przez dodanie lub odjęcie krążków. Do wad można zaliczyć nierównomierność rozkładu naprężeń, szczególnie przy dużych wartościach stosunku średnicy zewnętrznej do wewnętrznej.

Do wykonania wibroizolacji stosowany jest również kauczuk (zarówno naturalny, jak i jego odpowiedniki syntetyczne - Buna N i Neopren). Właściwości gumy są zmienne w zależności od składu, technologii produkcji i kształtu elementu (efekt niepewności). Należy brać pod uwagę następujące jej cechy:

-wrażliwość na wpływy termiczne,

-wrażliwość na oleje mineralne,

-starzenie się materiału (wiek + czynniki atmosferyczne).

Dynamiczną sztywność wibroizolatora gumowego oblicza się najczęściej ze wzoru:

K’zg= P/fst g* Ed/Est

gdzie:

P - siła ściskająca

fst g- bezwzględna wartość odkształcenia przy ściskaniu,

Est - współczynnik sprężystości podłużnej,

Ed - dynamiczny współczynnik sprężystości.

Guma wykorzystywana do celów wibroizolacji może być stosowana w postaci:

- płyt sprężystych (płaskie tafle),

- pojedynczych elementów sprężystych.

81. Układy wibroizolacji

Najbardziej naturalnym sposobem stosowania wibroizolacji jest układ podparty. Takie rozwiązanie stosuje się w przypadku maszyn o niewielkich siłach wzbudzających, ustawianych na stropach i podłogach budynków przemysłowych.

Układ zawieszony stosujemy wówczas, gdy wymagany jest fundament o dużej masie i znacznej wysokości bloku (wymagający zazwyczaj dużej liczby wibroizolatorów sprężynowych i specjalnej przestrzeni umożliwiającej dostęp w celach kontroli i konserwacji).

Zalety:

- łatwa dostępność wibroizolatorów z poziomu obsługi maszyny,

- uproszczona obsługa i konserwacja (uniesienie pokrywy w poziomie podłogi),

- eliminacja wpływu wody i zanieczyszczeń na wibroizolatory,

- mniej miejsca (brak kanałów rewizyjnych),

- obciążenie wibroizolatorów tylko w kierunku pionowym (lżejsze!),

- niskie częstości drgań poziomych (układ wahadłowy na długich wieszakach),

- stan bryły zawieszonej swobodnie w przestrzeni (ideał).

                Konstrukcja fundamentu zawieszonego na wibroizolatorach sprężynowych składa się z trzech zasadniczych części: - bloku fundamentowego (i maszyny), -wibroizolatorów (1), na których blok fundamentowy zawieszony jest za pomocą konstrukcji nośnej (2), i wieszaków (3), - skrzyni osłaniającej, na której oparte są wibroizolatory która (stanowiąc osłonę fundamentu) równocześnie przenosi na podłoże całkowite oddziaływanie bloku fundamentowego.

82. Projektowanie wibroizolacji czynnej, a projektowanie wibroizolacji biernej.

Projektowanie wibroizolacji czynnej fundamentów maszyn nieudaro-wych obejmuje:

-wybór parametrów wibroizolacji,

-rozmieszczenie wibroizolatorów,

-wyznaczanie częstości drgań własnych układu opartego na wibroizolatorach,

-obliczanie amplitud drgań wymuszonych,

-wyznaczanie sił wzbudzających przenoszonych przez wibroizolację na konstrukcję wsporczą.

Projektowanie wibroizolacji biernej obejmuje:

-dokładaną lokalizację źródła drgań wzbudzających (określenie częstości i amplitud przemieszczeń konstrukcji wsporczej lub podłoża w miejscu ustawienia „obiektu wrażliwego”  ;uwaga na niskie częstotliwości : 0,5 do 10 Hz !)

-przeprowadzenie obliczeń wg zasad stosowanych w przypadku wibroizolacji czynnych z uwzględnieniem:

-oddziaływań dynamicznych powstających w samym izolowanym układzie,

-przypadkowych wpływów (np. potrąceń),

-specjalnych wymagań technologicznych

-sprawdzenie warunku skuteczności wibroizolacji biernej:

ηz=(1+T)/T >= 4

ηz=ω/λz  (cz.wzbudz.drgań podłoża do cz.włas.pionowej),

T=Azs/Azw (wsp.zmniejszenia),

Azs=amp.wymusz.drg.pionowych środka ciężkości izolowanego układu,

Azw=amp.wzbudz.drg.pionowych podłoża.

-współczynnik tłumienia wibroizolacji biernej powinien wynosić

γw : od 0,04 do 0,05

Definicje - suwnice:

Dźwignice to grupa urządzeń dźwigowo-transportowych, służących do przemieszczania pionowego/poziomego ładunków, zwierząt i ludzi na niewielkie odległości, w ruchu przerywanym. Dźwignice należą do środków transportu bliskiego, a ich eksploatacja wymaga odpowied-nich kwalifikacji.

Suwnica - dźwignica pracująca w ruchu przerywanym, wyposażona w mechanizm podnoszenia i opuszczania typu wciągarka lub wciągnik, przeznaczona do przemieszczania materiałów i ludzi w pionie i/lub poziomie, w przestrzeni ograniczonej długością toru jazdy, wysokością podnoszenia i opuszczania oraz szerokością mostu.

 

Suwnica pomostowa - suwnica najczęściej instalowana wewnątrz hal przemysłowych. Składa się z pomostu (kratownicowego lub ramownicowego) toczącego się po szynach zainstalowanych w górnej części hali (zazwyczaj na belkach podsuwnicowych). Po pomoście przesuwa się cięgnik (rodzaj wózka). Większe suwnice wyposażone są w kabinę operatora. Małe suwnice mogą być sterowane zdalnie - przewodowo lub bezprzewodowo. Suwnica posiada zwykle kilka napędów: ruchu pomostu, ruchu cięgnika oraz podnoszenia zawiesia.

 

84.Zjawiska wywołane ruchem suwnicy pomostowej

-przemieszczenie poziome belek podsuwnicowych i słupów

-tarcie obrzeży kół suwnicy o szyny toru jezdnego

-wężykowanie i ukosowanie suwnicy

 

85.Wpływ sił poziomych równoległych do toru na słupy nośne

Siły poziome równoległe do toru są wywołane hamowaniem mostu suwnicy i maja wpływ na przemieszczenie poziome belek podsuwnicowych a co za tym idzie przemieszczenie słupów

 

 

86.Obciążenia suwnicami pomostowymi w ujęciu normowym (PN)

Przy ustalaniu kombinacji obciążeń w stanie granicznym nosnosci należy, jesli założenia technologiczne nie podają inaczej, kierować Sie następującymi zasadami:

a) dla belek torów jezdnych obciążenia pionowe i poziome należy przyjmować od nie więcej niż  dwóch,

najniekorzystniej oddziaływających dźwignic,

b) dla konstrukcji wsporczych w budynkach jednonawowych z suwnicami pomostowymi natorowymi na jednym lub więcej poziomach, obciążenia pionowe i poziome należy przyjmować od nie więcej niż  dwóch, najniekorzystniej oddziaływających suwnic,

c) dla konstrukcji wsporczych w budowlach jednonawowych z suwnicami pomostowymi podwieszonymi, wciągarkami lub wciagnikami na kilku torach jezdnych, obciążenia pionowe należy przyjmować od nie więcej niż czterech, a obciażenia poziome - od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływających suwnic pomostowych podwieszonych, wciągarek lub wciągników,

d) dla konstrukcji wsporczych w budowlach wielonawowych, jesli oddziaływania poszczególnych belek torów jezdnych przenoszą sie na cała budowle, obciążenia pionowe należy przyjmować od nie więcej niż czterech, a obciążenia poziome - od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływajacych dzwignic przy uwzglednieniu postanowień wg poz. a), b) i c) w poszczególnych nawach,

e) obciążenie dźwignicy i ładunku wiatrem dla stanu roboczego dzwignicy należy przyjmowac tylko od tych dźwignic, od których uwzględnia sie obciażenia pionowe,

f) obciazenie dzwignicy wiatrem dla stanu spoczynku dzwignicy nale_y przyjmowac od wszystkich dzwignic,

g) obciażenie wyjatkowe nalż_y przyjmowac od jednej dzwignicy; w tym przypadku nie uwzglednia sie sił poziomych wg

3.2,

h) obciażenia poziome należy przyjmowac tylko od tych dzwignic, od których uwzglednia sie obciażenia pionowe, przy

czym należy uwzgledniac tylko jeden rodzaj obciażenia poziomego (siły poziome prostopadłe do toru lub siły poziome

równoległe do toru),

i) dwie dzwignice jednakowej lub różnej budowy, które wg założeń technologicznych będą stosowane głównie do

wspólnego transportu ładunku, należy przy przyjmowaniu obciażen dzwignicami traktowac jako jedna dzwignice.

 

 

87.Konsekwencje błędów wykonawczych torów podsuwnicowych

- Konsekwencja złego mocowania szyny na belce-> zwiększenie odkształceń poziomych belki

- Zbyt duże odchyłki geometrii toru jezdnego -> przesuniecie koła suwnicy a tym samym zniszczenie obrzeża koła suwnicy co może prowadzić do zsunięcia się suwnicy z torów

- luzy w łożyskach kół suwnicy -> powodują ukosowanie pomostu suwnicy

- zbyt sztywne podparcie torów suwnicy-> prowadzi do wężykowania torów

 

88. Czynniki nieprzewidziane powodujące konieczność przebudowy fundamentów:

korozja materiału konstrukcyjnego (korozja cegły lub betonu, gnicie pali drewnianych),

błędnie wyznaczone/przyjęte wartości obciążeń,

błędnie określona/przyjęta nośność podłoża,

zmiana poziomu wody gruntowej,

zmiana struktury podłoża gruntowego na skutek zawilgocenia,

erozja gruntu posadowienia wywołana wodą bieżącą (wypłukania),

oddziaływania dynamiczne związane z eksploatacją konstrukcji.

 

89.Zakres badań stanu istniejącego fundamentów obejmuje:

opis i diagnostykę rys,

sprawdzenie pionowości poszczególnych ścian i słupów,

niwelację (np. cokołu budynku),

obliczenie naprężeń w pasmach odcinków murów zagrożonych lub już spękanych 
        (połączenie ścian poprzecznych z podłużnymi, filarki międzyokienne i międzydrzwiowe, słupy, 

         podłoże gruntowe bezpośrednio pod fundamentami),

ocenę wytrzymałości materiałów konstrukcyjnych,

uwzględnienie warunków eksploatacyjnych obiektu.

 

90.Zabezpieczenie obiektu budowlanego podczas wzmacniających robót

fundamentowych. 
Roboty prowadzone poniżej fundamentu powinny być poprzedzone jego odciążeniem. Wynika to z niedostatecznej wytrzymałości i stateczności podłoża gruntowego i fundamentów na odcinkach podlegających wzmocnieniu oraz niewystarczającej wytrzymałości podłoża i fundamentów sąsiednich odcinków (nieodciążenie mogłoby grozić powstaniem dodatkowych, nierównomiernych osiadań w czasie prowadzonych prac).


91.Powiększanie ław i stóp fundamentowych.

Ławy fundamentowe można poszerzyć w wyniku dobudowania obustronnych lub jednostronnych elementów do istniejącego fundamentu lub dzięki podbudowaniu ławą większej szerokości. Wzmacniająca ława musi mieć znaczną grubość. Przy wysokim poziomie wód gruntowych grubość tę można zmniejszyć, należy jednak wykonać wcięcia w istniejącym murze.  


92.Wymiana starych fundamentów na nowe.

Wymianę fundamentów należy rozpoczynać w tych miejscach, gdzie fundamenty są najbardziej osłabione, a ściany pozostają w lepszym stanie i mają mniej otworów. Gdy ściana jest zbyt słaba, należy ją wzmocnić zabetonowując w murach podłużne belki stalowe, osadzone tuż nad górną powierzchnią fundamentu, po uprzednim wybiciu bruzd poziomych.

Zły stan murów nakazuje jednoczesne pogłębienie i poszerzenie podstawy konstrukcji oraz wprowadzenie belek-wieńców.


93.Podmurowywanie fundamentów.
Podczas wykonywania wszelkich czynności związanych z pogłębianiem lub wzmacnianiem istniejących fundamentów należy przestrzegać poniższych zasad:

nie naruszać naturalnej struktury podłoża gruntowego poza odcinkiem przeznaczonym do podmurowania,

prace wykonywać tylko na krótkich odcinkach, ponieważ ściana nad usuniętym odcinkiem fundamentu pracuje, jak sklepienie, przekazując zwiększone naprężenia na boczne partie muru nie usuniętego,

połączenie nowego fundamentu ze starym musi być mocne i starannie wykonane (podmurówkę lub podbetonowanie nowego fundamentu zakończyć ok. 7 cm przed starym, a w powstałą szczelinę wbić kliny stalowe lub dębowe powodując wstępne obciążenie nowej ławy; pozostałą wolną przestrzeń wypełnić bardzo mocno ubitym, wilgotnym betonem).

 

94.Wzmacnianie fundamentów betonem ekspansywnym. 
Podbudowa z betonów ekspansywnych umożliwia wywieranie wstępnych nacisków na grunt oraz sprzyja uzyskaniu odpowiedniego docisku między nowymi i starymi elementami konstrukcji, szczególnie przy łączeniu starego betonu z nowym. Wstępny nacisk na grunt, wywierany przez nową część wzmacnianego fundamentu (poszerzoną płytę, pale) za pośrednictwem dźwigników lub działających ekspansywnie elementów betonowych, powinien spowodować dodatkowe osiadanie gruntu. Zjawisko to powstaje wskutek zwiększenia zasięgu krzywych naprężeń pod fundamentem. Tak zagęszczony grunt nie będzie w przyszłości osiadał, a więc konstrukcja zostanie zabezpieczona przed dodatkowymi odkształceniami. Wstępny nacisk przyjmuje się o 50% większy od odporu granicznego podłoża.   


95.Wzmacnianie fundamentów poprzez oparcie ich na palach.
W słabym i nawodnionym gruncie nie można wykonywać podkopów pod fundamentem lub obok niego. W takich przypadkach fundamenty można oprzeć na palach wierconych lub wtłaczanych. Rozmieszcza się je możliwie najbliżej ław fundamentowych, rozstawiając po obu stronach ściany, w przybliżeniu jeden naprzeciw drugiego. W murach fundamentowych wybija się poziome otwory między każdą parą pali i w te otwory wprowadza stalowe belki oparte na głowicach pali. Przy małym rozstawie belek (2-3m) mur między nimi można uważać za belkę ciągłą, przenoszącą na pale ciężar stojącej na niej konstrukcji. Jeśli mur jest zbyt słaby, aby mógł być uważany za belkę ciągłą, to wycina się w nim poziome wnęki, w które następnie zabetonowuje się stalowe belki podłużne. Tego rodzaju konstrukcję wzmacniającą należy dokładnie obliczy, uwzględniając naciski w poszczególnych miejscach oraz wytrzymałość każdego pala. Przed przekazaniem obciążenia rzeczywistego na pale należy je poddać1,5 raza większemu obciążeniu wstępnemu.

 

96.Wzmacnianie fundamentów posadowionych na palach może być spowodowane m.in.:

niedopuszczalnym przesunięciem pali w planie w stosunku do projektu,

nieosiągnięciem przez pale warstw nośnych,

zwiększeniem obciążeń na pale po ich wykonaniu,

przebiciem warstwy nośnej i zagłębieniem ostrzy pali w warstwie o mniejszej nośności


97.Metoda Pawluka – Kondina.

Jest stosowana w przypadku fundamentów pod maszyny o niskich częstościach drgań poziomych.

Polega ona na przyłączeniu do fundamentu żelbetowej płyty wzmacniającej, posadowionej na górnej warstwie podłoża gruntowego. Połączenie wykonuje się z jednej lub z dwóch stron istniejącego fundamentu, zgodnie z kierunkiem działania sił wymuszających.
Jedną z zalet tej metody jest możliwość dalszego zwiększania tłumienia fundamentu w wyniku przedłużenia płyt, a w pewnych przypadkach wysunięcie ich poza ściany budynku, przy zachowaniu dylatacji uniemożliwiających przekazanie drgań między płytą a istniejącą ścianą. W celu wyeliminowania niejednakowego osiadania styk między fundamentem, a płytą zaleca się wykonać ze sztywnego elementu przenoszącego siły podłużne od drgań oraz przesuwy pionowe umożliwiające osiadanie.

 

98. Metoda łączenia fundamentów we wspólny blok.

Skutecznym sposobem wzmocnienia kilku jednakowych odrębnych fundamentów, przejmujących obciążenia dynamiczne poziome, spowodowane pracą maszyn wolnoobrotowych, jest zastosowanie wspólnej płyty.
Zamierzony efekt jest osiągany, gdy:
- odległość w świetle między poszczególnymi blokami fundamentowymi wynosi max. 2,0-2,5m

- wspólna płyta ma grubość co najmniej 0,8m.
Obliczenia dynamiczne dla wspólnego fundamentu przeprowadza się według wzoru:
      
gdzie: 

Jeżeli maszyny są ustawione na oddzielnych blokach fundamentowych znajdujących się w niewielkich odległościach od siebie, nie przekraczających między krawędziami podstaw fundamentów połowy odległości między osiami maszyn, to w obliczaniach fundamentu trzeba brać pod uwagę wpływ drgań podłoża gruntowego do pracy sąsiednich fundamentów. To oddziaływanie uwzględnia się, mnożąc obliczoną amplitudę drgań pojedynczego fundamentu przez współczynnik zależny od rodzaju gruntu i liczby sąsiednich fundamentów. 

 

99. Fundamenty samoregulujące częstości i amplitudy drgań.
Na rysunku 2-31 pokazano fundament blokowy tłumiący drgania
w szerokich zakresach częstości i amplitud w celu wyeliminowania
zjawiska rezonansu układu maszyna-fundament.
Właściwy efekt osiągnięto, gdyż:
- pale zagłębiono poza obrysem fundamentu,
- między palami a fundamentem zainstalowano tężniki,
   spełniające rolę tłumików drgań odpowiednio w poziomie i pionie,
- do regulacji pracy tłumików przewidziano specjalne urządzenie,
   przekazujące na fundament drgania o częstościach i amplitudach wyraźnie różnych od drgań maszyny.

100. Dynamiczny tłumik drgań.

Na rysunku 2-35 przedstawiono schemat dynamicznego tłumika drgań.

 

 

 

 

 

 

 

Na układ podstawowy działa siła P – zmieniająca się według funkcji sinus
gdzie:   P₀ – amplituda siły wzbudzającej

              ω – stała wielkość

 

Równanie drgań wymuszonych układu podstawowego ma postać:

Równanie drgań wymuszonych dla układu z połączonym tłumikiem można zapisać:


Stała wartość charakteryzująca efekt tłumienia przy różnych wartościach :

                                                            przy czym        


gdzie:  C₀ – współczynnik sztywności układu podstawowego

                     M – ciężar układu podstawowego

                     C – współczynnik sztywności tłumika z układem podstawowym

                     m – ciężar przyłączonego tłumika

 

101. Wzmacnianie fundamentów obciążonych dynamicznie. Przykłady:
1) Wzmocnienie wykonano obudowując dolną część fundamentu obejmą żelbetową. Drgania fundamentu przed

 wzmocnieniem  , po wzmocnieniu  ; zmniejszyły się 10-krotnie.

2) Wzmocnienie fundamentu blokowego w wyniku wprowadzenia pali żelbetowych.
    Po skuciu betonu w dolnej części fundamentu istniejące zbrojenie łączy się ze zbrojeniem obejmy.
    Na koniec obetonowuje się istniejący fundament w celu zmonolicenia go.
3) Zmiana ciężaru wspornika fundamentu ramowego podlegającego obciążeniom dynamicznym.

    Konieczność częściowej zmiany konstrukcji lub wzmocnienia występuje, gdy np. wspornik, wystający poza   

    obrys fundamentu, podlega zwiększonym drganiom. Ma to miejsce przy fundamentach maszyn  

    wysokoobrotowych, gdy drgania wspornika nakładają się na drgania maszyny, doprowadzając do rezonansu.
    Wyeliminować to zjawisko można, dociążając wspornik dodatkowo lub zwiększając jego sztywność.
...i tak jeszcze z trzy przykłady są na slajdach.

 

102. Przebudowa i wzmacnianie fundamentów pod maszyny (przyczyny występowania uszkodzeń, ich naprawa bądź przebudowa fundametów).

Nie wiem, jaki jest cel tego pytania, gdyż cały materiał z wykładu został ujęty w zagadnieniach wcześniejszych. Także to chyba takie podsumowanie, którego pisać mi się nie chce, szczególnie, że to nie ja miałam opracowywać to zagadnienie (przypis: Paulina)

 

103. Podstawowe wiadomości o czyszczeniu ścieków.

Dyspersja – stan rozdrobnienia, rozproszenie substancji w roztworze

Sedymentacja – osadzanie się zawiesin na dnie zbiornika

Emulsja – rozproszona zawiesina cieczy w cieczy.

Ścieki – wody zużyte w wyniku działalności życiowej i produkcyjnej ludzi oraz wody opadowe, odprowadzane za pomocą kanalizacji z terenów jednostek osadniczych i gospodarczych. Z punktu fizycznego: dyspersyjne układy mieszaniny różnych substancji w wodzie (organicznych i nie, stałych płynnych i gazowych).

Podział:

- bytowo-gospodarcze

- przemysłowe

- opadowe

Stopień zdyspersowania:

- duże kawałki ciał stałych

- drobne zawiesiny

- cząstki zemulgowane

- cząstki koloidalne

- substancje rozpuszczone

Właściwości określa się według 11 wskaźników. Mogą mieć duże właściwości wywoływania korozji.

Najpopularniejszy wskaźnik – pH – odczyn ścieków zależny od stężenia jonów wodorowych.

pH < 7 – kwaśny

pH = 7 – obojętny

pH > 7 - zasadowy

Jednostka miary: m³/mieszkaniec*doba

 

104. Rodzaje obiektów budowlanych w oczyszczalniach ścieków.

Obiekty:

a)      budowle inżynierskie typu zbiornikowego: osadniki, zbiorniki wyrównawcze, komory aeracji, mieszalniki, komory reakcji, złoża biologiczne, komory fermentacji, neutralizatory, odtłuszczacze, piaskowniki, zbiorniki na gaz

b)      budynki: pompownie, wentylatornie, kompresornie, stacje filtrów próżniowych, stacje wirówek, stacje spalania osadów, siłownie, stacje transformatorowe, warsztaty, garaże, magazyny, kotłownie, budynki administracyjno-socjalne

c)       przewody i sieci przewodów: wodociągowe, kanalizacyjne, energetyczne, gazowe, melioracyjne, koryta i kanały

d)      inne obiekty inżynierskie: podpory i estakady rurociągów, komory rozdzielcze, koryta pomiarowe, studzienki kontrolne, drogi, przepusty…

105. Zagadnienie szczelności i odporności korozyjnej zbiorników.

Szczelność

 

 

 

Odporność korozyjną warunkują:

- szczelny i odporny beton

- betony specjalne (krzemianowe, z domieszką popiołów lotnych)

- powłoki: fluatowanie, bitumy nakładane na zimno, bitumy nakładane na gorąco, lakiery i emalie, żywice syntetyczne, powłoki laminowane

- wykładziny z folii

- wykładziny ceglane

- wykładziny wielowarstwowe

 

106. Piaskowniki, osadniki, komory aeracji.

Piaskowniki

Ich zadaniem jest zatrzymanie cięższej zawiesiny mineralnej. Aby pracowały prawidłowo muszą być spełnione warunki:

- średnica zatrzymanych ziarn: 0,1-0,2mm i większa

- mała ilość ścieków organicznych

Rodzaje:

a)      poziome: o przepływie poziomym, o przepływie wirowym, o przepływie śrubowym

b)      pionowe: o przepływie pionowym, o przepływie pionowo-wirowym

c)       szczelinowe

d)      szczelinowe z boczną szczeliną

e)      z obrotowym zgarniaczem

Osadniki

Służą do usuwania zawiesin drogą sedymentacji.

Wymiary:

- długość od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów

- szerokość 2-6m

- wysokość 4-6m

Konstrukcja zwykle żelbetowa, monolityczna.

Komory aeracji

Służą do oczyszczania ścieków na drodze procesów będących wynikiem „natleniania”.

Napowietrzanie odbywa się za pomocą:

- podania powietrza sprężonego

- wirników o osi poziomej

- wirników o osi pionowej

- systemów złożonych

 

107. Złoża biologiczne i komory fermentacyjne.

Złoża biologiczne

Złoża, na których zachodzi proces tlenowego, biochemicznego rozkładu zanieczyszczeń

 

Komory fermentacyjne KF

Urządzenia do przeróbki osadów ściekowych i oczyszczania ścieków przemysłowych o bardzo dużym stężeniu substancji organicznych.

Fermentacja metanowa: ścieki = woda + metan + CO₂

WKF – urządzenia przyśpieszające fermentację w wyniku podgrzewania

 

1.  Które z ponizszych skrotow określają stany graniczne nośności ULS

EQU, STR, GEO, FAT

2. Obliczeniowe obciążenie wiatrem nie zalezy wprost od

Rodzaju materialu konstrukcyjnego

Przewidywanego okresu uzytkowania budowli

3. W zależności od charakteru oddziaływań i właściwości konstrukcji oraz rozpatrywanego stanu granicznego, maja zastosowanie nasypujące rodzaje analiz

Nieliniowa analiza statyczna

Obliczenia wspomagane badaniami

Analiza dynamiczna

Liniowa analiza statyczna

4. Trzepotanie to zjawisko drgań wymuszonych konstrukcji

Znajdującej się w sladzie aerodynamicznym innej konstrukcji

5. Eksploatowane w kopalniach związki miedzi to:

Azuryt, malachit

6. Przestrzeń w której granicach przedsiębiorstwo górnicze uprawnione jest do wydobywania kopaliny ze złoża to

Obszar górniczy (teren dotyczy nieruchomości)

7. Jaką wysokość może mieć budynek o L=25m gdzie pełzanie e=4mm/mb promien krzywizny 20km delta s =0,1m

HB=20*(100/25-0,5*4)=40

8. Projektowany okres użytkowania konstrukcji budynków i innych konstrukcji zwykłych wynosi

50 lat

9. Zjawiska kształtujące obciążenie śniegiem to

Pełzanie saltacja, unoszenie

Erozja akumulacja wtórna , wiatr

Akumulacja pierwotna, przemiany fizyczne, redystrybucja

Zwiększenie gęstości topnienie, zsunięcie

10. Umiejętność wydobywania i przetwarzania miedzi znana była

Kilka stuleci przed naszą erą

Przed wynalezieniem pisma

11. Projektowanie konstrukcji stalowych i betonowych znajdziesz w pakietach

EN 1992 i EN 1993

12. Standardowy sejsmograf Wooda – Andersona pokazał maksymalną amplitudę rowną 0,01, jaka jest magnituda drgań?

-2

13. Współczynnik aerodynamiczny C obc wiatrem

Opisuje rozkład cisnienia na zewnętrznej powierzchni budowli

Ustala się na podstawie badan modelowych lub bada w naturze

Nie zalezy od prędkości wiatru

14. Tlumienie drgan konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatrem

Uzyskuje się po zastosowaniu wszelkiego rodzaju przerywaczy

Uzyskuje się obudowując ja dodatkowymi elementami zaburzającymi regularność odrywania się wirów

Uzyskuje się stosując tłumiki cierne lub udarowe

15. Załączniki krajowe Eurokodów zawierają

Parametry ustalone przez krajowe władze normalizacyjne PKN

16. Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się

Części szybowej i zakładu wzbogacania rudy

17. Liczba Strouhla

Określa częstotliwość powstania siły aerodynamicznej

Jest wielkością bezwymiarową

18. odśnieżanie dachów hal przemysłowych w okresie jesienno-zimowym jest

Nieuniknione w przypadku niektórych źle zaprojektowanych przekryć dachowych

Absolutnie niepotrzebne w przypadku prawidłowo zaprojektowanych przekryć dachowych

Chwilową konsekwencją porzekadła „Mądry Polak po szkodzie”

19. Korozję rur kotłowych wywołuje

Tlen

20. Odsiarczanie spalin w elektrowniach jest źródłem

Gipsu budowlanego

21. Fazą procesu inwestycyjnego nie jest

Likwidacja

22. Stanisław Staszic nie był

Bankierem

23. Traktując zakład przemysłowy jako system wyróżniamy w nim zazwyczaj

Składniki elementarne, podsystemy i podzespoły

Podzespoły, agregaty, maszyny i urządzenia jednostkowe

Oddziały, kompleksy, linie produkcyjne

Wydziały produkcyjne, pomocnicze i usługowe

24. System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów

Materialnych, energetycznych i informacyjnych

25. Działalność górnicza i hutnicza w Tatrach zanikła ostatecznie w wieku

Pod koniec XIX

26. Które z poniższych bogactw naturalnych występowały w X wieku na ziemiach polskich

Rudy żelaza

Ołów

Złoto srebro, miedź

27. Pierwsze fabryki cementu były wyposażone

piece szybowe i młyny żarnowe

28. Fotografia

29. Wypał w piecu cementowym, w wysokiej temperaturze takich surowców jak wapień wapień marglisty margiel glina czy iłołupek daje

Klinkier cementowy

30. Piotr michałowski był sławnym

Malarzem

Organizatorem warsztatów produkcji zbrojeniowej

31. Fot

32. Następujące czynniki wyróżniają elektrownię od innych zakładów przemysłowych

Jeden podstawowy surowiec dla produkcji (paliwo)

Praca bez przerwy w ciągu całego roku

33. System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów

Materialnych energetycznych i informacyjnych

34. Wstrząsy górnicze charakteryzują się

Częstotliwością drgań, zasięgiem przestrzennym i spadkiem liczby wstrząsów ze wzrostem ich energii sejsmicznej

35. W wieku XVIII podjęto szeroko zakrojone roboty górnicze (pozyskania rud miedzi) w

Miedzianej Górze koło Kielc

Miedzance Śląskiej Sudety

36. W maszynie flotacyjnej odbywa się

Proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej

napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy w wodzie

37. Huta miedzi w Legnicy mieści następujące wydziały

Metali szlachetnych, metali towarzyszących, wyrobów z żużla

Metalurgiczny , elektrolitycznej rafinacji Miedzie, walcówki miedzi

Przygotowanie wsadu

Produkcji kwasu siarkowego

38. Skrajne fazy cyklu istnienia systemu

Powstanie i złomowanie

39. Strefowanie w zakładzie przemysłowym polega na

Łączeniu wydziałów produkcyjnych i administracyjnych o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym w grupy podgrupy i wydziały

40. Centralny okręg przemysłowy był podzielony na następujące 3 rejony

Surowcowy kielecki, aprowizacyjny lubelski, przetwórczy sandomierski

41. W przypadku zakładu przemysłowego prawidłowe jest

Skracanie dróg dojścia robotników do miejsca pracy

Skracanie dróg transportowych

Blokowanie budynków

42. Jednostka wagi zwana grzywną to dzisiejsze

0,15kg

43 Zakłady kuziennicze kuźnice budowano w pobliżu wód z powodów

Wykorzystania w produkcji siły wody jako jednej z sił przyrody

44. Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest

Nieznacznie ok.25% większe niż w metodzie suchej

45. Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperaturę

Powyżej 300stopni C

46. Dymarki to

Starodawne piece hutnicze z okolic Nowe Słupi

47. W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa na energię elektryczną poprzez

Trzy fazy pośrednie

Kocioł parowy, turbinę parową i prądnicę

48. Foto  silos lub homogenizacyjny

49. Inwestor zastępczy zwykle nie zajmuje się

Projektowaniem inwestycji

50. Które wydarzenia miały miejsce za Mieszka I

Wyrzeczenie się handlu niewolnikami

Podbój Wiślan i Pomorzan

Zajęcie Śląska

51 Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów – II będzie miał moc

Niewiele ponad 800MW

52. Szczególnie intensywna eksploatacja kopalń kruszcu za panowania Zygmutna I Starego wiązała się z

Faktem bicia monet

53. System wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach

Konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania)

54. Ogól czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej to

Budowlany proces inwestycyjny

55. Przemysł cementowy w Polsce w roku 2008 to

11cementowni 1 przemiałownia 1 producent cementu glinowego

17 pieców metody suchej i 5 pieców metody mokrej

56. Studium O ziemiorództwie Karpatów i innych gót i równin Polski napisał

Stanisław Staszic

57. Cement portlandzki czysty uzyskuje się poprzez przemiał w młynach cementu

Klinkieru cementowego z gipsem

1. Rudy:

 

·         Żelaza

·         ołowiu

·         Miedzi

·         Srebra i Złota

 

2. Rudy darniowe:       =>       około 1m.

 

3. Zygmunt Stary(eksploatacja kruszcu):    =>       bicie własnych monet

 

4. Jan Turzo:    =>       gwarek

Przedstawiciel patrycjatu krakowskiego

Założył w Mogile hutę – manufakturę

                                          -metoda wytapiana miedzi i srebra z rudy

                                           -odkrywca oddzielenia miedzi i srebra za pomocą ołowiu

 

5. SOP    =>       dorzecze:        Wisły

Pilicy

Nidy

 

6. DYMARKA                =>       piec hutniczy

 

7. Rozkwit SOP - u:     =>       Staszic

=>       Drucki - Lubecki

 

8. Staszic:         =>       ksiądz

=>       filozof

=>       geolog

=>       geograf

 

9. Ksawery Lubecki - Drucki: książę

                                                                 Polityk

                                                                 Minister przych i skarbu

                                                                 Twórca długofalowego planu industrializacji

 

10. Małachowski:

 

·        Malarz

·        Organizowanie spotkań produkcji zbrojeniowej

 

11.  

Ø  Nietulisko             =>       kombinat metalurgiczny

Ø  Samsonów                      =>       zakład wielkopiecowy, piec + wieża

Ø  Sielpica                            =>       zakład metalurgiczny (żeliwne koło wodne)

Ø  Stara Kuźnia                    =>       kuźnia z miechami i młotem, koło wodne

Ø  Zapora Brody                  =>       przepust

Ø  Szwarszowice                 =>       wiatrak typu holenderskiego

 

12. Eugeniusz Kwiatkowski:   

 

·         Minister przemysłu i handlu

 

13. COP obejmuje:

 

·         Surowcowy              =>       kielecki

·         Aprowizacyjny          =>       lubelski

·         p. przetwórczego      =>       sandomierski 

 

14. COP:

 

·         widły Sanu i Wisły

 

15.  Pierwsza forma produkcji:

 

·         Rzemiosło

16. System:

 

·         Materia, energia, informacja

 

17.             Systemy

Podsystemy               =>       wykazują hierarchiczną strukturę

Zespoły

Składanki elementarne

 

18. Cykl istnienia systemu:

 

·         Sformułowanie potrzeby      =>       złomowanie systemu

 

19. Realizacja inwestycji budowlanej (ogół czynności związanych to):

 

·         Budowlany proces inwestycyjny

 

20. Inwestor zastępczy:

 

·         pełnomocnik inwestora

·         organizowanie i kierowanie

·         nadzór administracyjny

 

21. Prawidłowości zakładu przemysłowego:

 

·         blokowanie

·         skracanie dróg przepływu materiałów

·         skracanie dróg dojścia robotników

 

22. Analiza lokacyjna:

 

·         odległość terenu od surowca

·         ulgi podatkowe

·         odległość od szlaków komunikacyjnych

·         zabezpieczenie terenu w media

 

23. Strefowanie:

 

àŁączenie wydziałów produkcyjnych, administracyjnych, pomocniczych o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym w grupy, podgrupy i wydziały

àstworzenie warunków przyszłej rozbudowy

 

24. Wskaźniki techniczno – ekonomiczne:

 

·         zabudowy

·         wykorzystania terenu

·         intensywności zabudowy

·         pasów zieleni

 

25. Monoblok:

 

·         odlewanie

·         stacje kwasów

·         zespoły maszynowe

·         kotłownie

·         elektrownie przemysłowe

 

Ø  kuźnia, działy tłoczenia, hartownia, prasownia

Ø  odlewnia z zakładami ceramiki budowlanej

Ø  zakłady przemysłu precyzyjnego i optycznego

Ø  przędzalnie, tkalnie

Ø  piekarnie z zakładami wyrobów cukierniczych

 

26. Przemysł cementowy:

 

·         11 cementowni

·         5 przemiałowni cementu

·         1 zakład produkujący cement biały

·         1 zakład produkujący cement glinowy

 

27. Metoda mokra:

 

·         Inny rodzaj składnika => szlam

 

28. Różnice pomiędzy metodą mokrą a suchą:

 

·         Ilość wody w metodzie mokrej

 

29. Przemiana energii chemicznej paliwa w energię elektryczną:

 

·         trzy fazy pośrednie

·         kocioł parowy, turbinę parową i prądnicę

 

30. Korozja rur kotłowych:

 

·         Korozja tlenowa

 

31. Odbudowa elektrowni:

 

·         1945-1949

 

32. Zdjęcie turbozespołu

 

33. Turbina parowa w elektrowniach

 

34. Młyny bębnowo – kulowe

 

35. Wydobycie miedzi:

 

·         jeszcze przed wynalezieniem pisma

 

36. Miedź na terenach polskich:

 

·         Złota (k. Sandomierza)

·         XVIII                    =>       Miedzianka Śląska

Miedziana Góra

·         XVIII/XIX =>       Prusice (k. Złotoryi)

 

37. Poszukiwanie złóż rudy miedzi:

 

·         Jan Wyżykowski

·         Józef Zwierzycki

 

38. Niesprzyjające warunki wydobycia rudy miedzi:

 

·         znaczna głębokość zalegania

·         znaczna głębokość warstw zawodnionych

·         tąpnięcia górotworu

·          wysoka temp. Pierwotna (40ºC)

 

39. Problemy przy eksploatacji:

 

·         Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu

 

40. Maszyna flotacyjna:

 

·         Proces oddzielenia miedzi od skały

·         napowietrzanie

 

41. Piec szybowy

 

 

42. Legnica:

 

·         wydzielanie metali szlachetnych

·         produkcja walcówki

·         rafinacja elektrolitu

·         konwertowanie

·         wytapianie

 

            5 wydziałów produkcyjnych:

 

1.    przygotowanie wsadu

2.    metalurgiczny

3.    elektrolityczna rafinacja miedzi

4.    fabryka kwasu siarkowego

5.    elektrociepłownia

           

                        wydziały:

Ø  przygotowania wsadu

Ø  metalurgiczny

Ø  elektrolitycznej rafinacji miedzi

Ø  walcówki miedzi

Ø  metali szlachetnych

Ø  metali towarzyszących

Ø  wyrobów z żużla

Ø  fabryki kwasu siarkowego

 

43. Dwa rodzaje zjawisk w skorupie ziemskiej:

 

·         sejsmiczne                      =>       trzęsienia ziemi

·         parasejsmiczne              =>       z kopalni

 

44. Skale:

 

·         Magnituda

 

45. Przestrzeń w granicach której, przedsiębiorstwo górnicze uprawnione jest do wydobywania kopaliny ze złoża:

 

·         Obszar górniczy

 

46. LGOM            =>       zjawiska dynamiczne

 

47. Wstrząsy górnicze:

 

·         częstotliwość drgań

·         zasięg przestrzenny

·         spadek liczby wstrząsów

 

48. Wartość przyspieszenia podłoża gruntowego:

 

·         Ledwoń

·         Cornell

 

49. Wibroizolacja bierna:

 

·         Zmniejsza drgania          =>       podłoża gruntowego

=>       konstrukcji wsporczej

 

 

 

 

 

50. Skuteczność wibroizolacji:

 

Ø           gdzie: nm – częstość drgań wzbudzonych

                                   Nw – częstość drgań własnych

 

Ø  => współczynnik tłumienia drgań => jak najmniejszy!

 

51. Obliczanie suwnicy:

 

·         Można pominąć obciążenia poziome

 

52. Grupa klasyfikacyjna suwnicy:

 

·         Intensywność jej wykorzystania w czasie eksploatacji

·         NIE MUSI być zgodna z grupami klas poszczególnych podzespołów

 

53. Rys.    =>       3 cementownie

 

54. Rys.    =>       cementownia

 

55. Rys.    =>       elektrownia

 

56. Maszyny niespokojne:

 

·         IV kategorii dynamiczności:       - o mocy > od kilkuset kW

                                                                       - silniki Diesla

                                                                       - młoty

                                                                       - strugarki

 

57. Maszyny spokojne:

 

Obrabiarki                                                                 Frezarki

Szlifierki, wiertarki                                                     tokarki

Pompy                                                                       wentylatory klimatyczne

Prasy śrubowe o budowie zwartej                niewielkie maszyny elek.

Prasy hydrauliczne                                                   małe prasy mimośrodowe                                                               

58. Ile postaci drgań własnych mają drgania:

 

·         JEDNĄ POSTAĆ

 

59. Znaczenie praktyczne mają drgania:

 

·         Od 2 do 4

 

60. Obliczenia belek:

 

=> rzeczywista liczba przęseł (nie więcej niż 5)

61. Następujące czynniki wyróżniają elektrownię  od innych zakładów przemysłowych

àpraca brz przerwy w cuiągu całego roku

àjeden podstawowy surowiec dla produkcji ( paliwo)

62.  Jednostka wagi zwana „grzywną” to dzisiejsze

à0,15kg

63. Zakłady kuziennicze (kuźnice) budowano w pobliżu wód z powodów:

àwykorzystania w produkcji siły wody, jako jednej z sił przyrody

64. Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest:

ànieznacznie (ok.25%) większe, niż w metodzie suchej

65. Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperaturę:

        àpowyżej 300st.C

66. Inwestor zastępczy zwykle nie zajmuje się

àprojektowaniem inwestycji

67. Które z wydarzeń miały miejsce (bądź uważa się, że miały miejsce) w czasach Mieszka I:

àwyrzeczenie się handlu niewolnikami

àpodbój Wiślan i Pomorza

àzajęcia Śląska

68. Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów –II będzie miał moc

àniewiele ponad 800MW

69. System wykazuje zdolność do osiągnięcia swojego ogólnego celu w  warunkach:

àkonfliktów celów jego podsystemów (wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

 

 

70. Przemysł cementowy w 2008 roku:

à11 cementowni, 1 przemiałownia, 1 producent cementu  glinowego

à17 pieców metody suchej, 5 pieców metody mokrej

71.  Studium „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” 1815 napisał:

àStanisław Staszic

72.  Cement portlandzki czysty uzyskuje się  poprzez przemiał w młynach cementu:

àklinkieru cementowego z gipsem

73. Skład cementu portlandzkiego:

  à gips +klinkier cem.

74. Dekrement tłumienia rośnie to:

   à β maleje

75.  Przyczyna katastrofy w T…

àkorozja płaszcza na h=40m

76. Gdzie działają wiry?
    àza konstrukcją
77. Współczynnik 1,3 stosujemy dla :
    àopróżniania cylindrycznego
78. Złoża miedzi i nazwiska z nimi związane:
    àWyzykowski, Zwierzycki
79. Kowadło
    àDwa dynamiczne stopnie swobody
80. Dym z chłodni i z komina:
    àznacząco różni się składem chemicznym
81. Od czego zależy lokalizacja zakładu?
    àod biznesplanu
82. Co nie należy do procesu inwestycyjnego?
    àlikwidacja
83.  Ile metalu uzyskuje się z wydobywanej rudy miedzi?
    à2% i dużo skał płonnych
84. Wstrząsy górnicze:
    àczęstotliwość drgań własnych
    àzasięg przestrzenny
    àspadek liczy wstrząsów
85. Powierzchnia kopalni miedzi:
    àszyby
    àwzbogacanie rudy
86. Huta miedzi w Legnicy:
    àdział rafinerii miedzi
    àwyroby materiałów pochodnych
87. Rozwiązanie zakładu:
    à 3 zespoły technologiczne
88. Kiedy nie uwzględnia się (???):
    àodciągi
    àprędkość krytyczna> prędkość strefy
    àturbolizatory
89. Równanie Lagrange’a
    àdla zbiorników wieżowych
90. Eurokody służą do projektowania:

-konstrukcji inżynierskich

-konstrukcji budowlanych

-budynków

91. Roboty górnicze w XVIIIw:

-Miedzianka Śląska

92. Współczynnik aerodynamiczny C:

            -opisuję rozkład ciśnienia

            -ustala się na podstawie badań w naturze

93. Eksploatacja złóż miedzi po IIwojnie:

-1950

94. Związki miedzi

àazuryt i malachit

 

 

95. Budynek posadowiony gdzie wystąpiło rozpełzanie, L=15m, szczelina dylatacyjna=10cm, dopuszczalna rozwartość szczeliny 3cm,HB=35m,R1=30km. Czy warunek rozwartości będzie spełniony:

àtak

 

96. Wydziały huty miedzi w Legnicy:

            -przygotowanie wsady

            -metali szlachetnych

            -metalurgiczny

            -kwasu siarkowego

 

97. Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatru:

            -obudowanie dodatkowymi elementami

            -tłumiki

 

 

98. Załączniki krajowe eurokodów zawierają modyfikacje wynikające z:

            -konieczność wyboru parametrów

 

99. Wydobycie rudy miedzi na dolnym Śląsku wznowiono ze względu na:

            -przygotowania do wojny

 

100. Skale intensywności:

            -MM

            -MSK

            -M

 

101. Kwantyl rzędu 0,95

            -prawdopodobieństwo przekroczenia wartości charakterystycznej 5%

 

102. Częściowe współczynniki bezpieczeństwa:

            -mogą być zmienione

 

103. Liczba Strouhla:

            -wielkość bezwymiarowa

            -określa częstotliwość powstawania sił aerodynamicznych

           

104. Przyjęty okres czasu, w którym konstrukcja ma być użytkowana zgodniej z jej przeznaczeniem bez konieczności napraw

            -Projektowy okres użytkowania

 

105. Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich

            -2200-2000p.n.e

 

106. Zabudowa powierzchniowa kopali rudy miedzi składa się z:

            -część szybowa

            -zakład wzbogacania

           

107. System ukazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach:

            -wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania

 

108. Kronenberg:

            -kupiec

            -bankier

 

109. Odsiarczanie jest źródłem:

            -gipsu handlowego

110. Największa polska elektrownia opalana w. brunatnym:

            -Bełchatów

111. Łopotanie:

            - konstrukcja o małej sztywności skrętnej

            - mosty wiszące

112. Pierwsza forma produkcji:

            - rzemiosło

113. Do czego służy hipoteza Cornella i Ledwonia:

            - wyznaczanie wartości przyspieszenia podłoża gruntowego

 

114. Kronenberg założył:

            -Bank i fabryka tytoniu

115. Manufaktury w polsce upadły w:

            - drugiej połowie XVII wieku

116. Działalność hutnicza w Tatrach zanikła:

            -pod koniec XIX wieku

117. Trzepotanie:

            - zjawisko drgan wymuszonych konstrukcji znajdującej sie w śladzie aerodynamicznym innej konstrukcji

118. Kto chciał zindustrializować Królestwo Polskie:

            -Franciszek Ksawery Lubecki- Drucki

119. Ile cementu produkowała Polska w 1913:

            -665tys ton

120. Które miejsce w produkcji cementu w 1913:

            -5

121. Co wchodzi w skład systemu-zintegrowany zbiór struktur i procesów

            -materialnych, energetycznych, informacyjnych

122. Teren gdzie kopalnia może wydobywać złoże, nazywa się:

            -obszar górniczy

123. Co odróżnia elektrowni od innych zakładów:

            -jeden podstawowy surowiec

            -jeden rodzaj produktu

            -duże ilości odpadów

            -duże zapotrzebowanie na wodę.

            -praca bez przerwy przez cały rok

124. Jakie złoża w Polsce w XXw:

            -1364 mln ton.

125. Jakie złoża miedzi znajdują się na Dolnym Śląsku:

            -1 w Europie, 6 na świecie

126. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych:

            - tradycyjna,

            -deskowanie przestawne,

            -deskowanie ślizgowe,

            -lekki montaż,

            -ciężki montaż,

            -ciężki montaż z deskowaniem ślizgowym

127. Kim był Michałowski:

            -malarz

            -organizował warsztaty produkcji zbrojeniowej

 

 

 

 

128. Podstawy projektowania konstrukcji:

            -1990

129. Jaka produkcja cementu w 1939 w Polsce:

            -1950tys ton

130. Czym w obliczeniach komina można zastąpić wiatr?:

            -oddziaływania sejsmiczne

131. Obliczyć wartość pH gdy stężenie było równe 0,00001:

            -5

132. Współczynniki efektywnego zagospodarowania terenu:

            -wskaźnik zabudowy

            -wskaźnik wykorzystania terenu

            -wskaźnik intensywności zabudowy

            -wskaźnik pasów zieleni

133. Wibroizolacja bierna

            -ma zmniejszyć wpływ drgań przekazując drgania wymuszjące o odpowiednio zmniejszonej amplitudzie

134. Wibroizolacja czynna:

            -zmniejsza skutki działania sił wybudzających przekazując je w postaci odpowiednio ograniczonych sił zakłócających

- przyczyną przenoszenia sił jest opór podłoże- fundament+ maszyny

-pozwala stworzyć układ zbliżony do warunków ciała zwieszonego w przestrzeni, podpartego w środku ciężkości

135. Obiekty oczyszczalni ścieków:

            -piaskowniki- zatrzymanie cięższej zawiesiny mineralnej

            -osadniki- usuwanie zawiesin drogą sedymentacji

            -KF- zachodzi w nich fermentacja metanowa

            -WKF- przyspieszają fermentację

136. Strefy w niecce osiadania:

            -strefa niebezpieczna B-C- budynki stężone niezagrożone

            -groźna A-B- rozpełzanie gruntu-> rozerwanie budynku

            -niebezpieczna- ściskanie ->uszkodzenie górnych krawędzi

137. 
     Wada zabudowy rozproszonej
     àstwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii
138. Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy?
     àwłaściwe wykorzystanie terenu przem.,
     àracjonalna organizacja struktury produkcyjnej,
     àskrócenie,
     àbezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego
139. Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?
     àklinkier cementowy
140. Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?
     àcement portlandzki
141. Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną?
     à elem. o zabud. szkieletowej,
     àobiekty halowe,
     àzbiorniki,
     àfundamenty,
     àinne o zabud. szkieletowej,
     àobiekty specjalne
142. Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?
     àtlen
143. Co to jest flotacja?
     àproces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej
144. Co to jest proces konwertowania?
     à utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%
145. Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?
     à tąpnięcia i odprężenia górotworu,
     à znaczna głębokość zalegania 800-1000 m,
     àwarstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach,
     àwysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C
146. Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?
     àrównomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy -  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

147.             Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu. (Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu)

148. Odśnieżanie dachów
     à nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana
149. Jaki jest ciężar pokrywy lodu?
     à850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]
150. Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?
     à gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej
151. Od czego zależy ciąg komina?
     à od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym
152. Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?
     à porywisty wiatr,
     àbrak górnego pierścienia stężającego,
     àpojedyncze zbrojenie płaszcza
153. Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?
     à w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,
     àna świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa
154. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?
     à tradycyjna,
     àdeskowania przestawne,
     àdeskowania ślizgowe,
     à„lekki montaż”,
     à„ciężki montaż”,
     à„ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym
155. Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników?
     à zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany
156. Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?
     à gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”
157. Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?
     à sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, wyznaczyć amplitudę kowadła

 naprężenia pod kowadłem,

158.  Jak policzyć prędkość spadania bijaka?
     à v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka
159.  

 

Oprócz tego możliwe są pytania obliczeniowe: czy można stosować wibroizolację, policzyć szczelinę, spadający klocek na belkę i jej ugięcie z tego wynikające, coś z logarytmicznym dekrementem drgania,

1.         Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się z:

- z cześci szybowej i zakład wzbogacania rudy.

2.         Częściowe współczynniki bezpieczeństwa w EUROKODACH:

- mogą być zmieniane w Załącznikach Krajowych.

3.         Do oceny intensywności zjawisk sejsmicznych stosowane są następujące skale intensywności:

- M-Richtera

-MM – Marcallego

-MSK – Miedwiediewa

4.       Podstawy projektowania konstrukcji znajdziesz w pakiecie EUROKODów o numerze:

-EN 1990

5.       Odkrycie współczesnych, dolnośląskich rud miedzi zawdzięczamy:

-Jan Wyżykowski, Józef Zwierzycki

6.       Ruda miedzi wydobyta na powierzchnię zawiera:

- średnio ok. 2% metalu

-znaczne domieszki skały płonnej

7.       Współczynnik aerodynamiczny C

-ustala się na podstawie badań w naturze,

-opisuje rozkład ciśnienia na zewnątrz budowli

-ustala się na podstawie badań modelowych

8.       Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich:

- około 2200 – 2000 lat p.n.e

9.       Zjawiska górnicze występujące na terenie LGOM-u:

- zjawiska dynamiczne

10.   Liczba Strouhala:

- określa częstotliwość powstawania siły aerodynamicznej

- jest wielkości bezwymiarową

11.   Kwantyl rzędu 0,95:

- prawdopodobieństwo przekroczenia jego wartości ?obliczeniowej? wynosi 5%

12.   Huta miedzi w Legnicy mieści w sobie następujące wydziały:

- produkcji kwasu siarkowego

- metali szlachetnych, metali towarzyszących, wyrobów z żużla

-metalurgiczny, elektrolitycznej rafinacji miedzi, walcówki miedzi

-przygotowanie wsadu

13.   Dolnośląskie złoża rudy miedzi pod względem zasobności:

- 1. mejsce w Europie i 6. na świecie 8

14.   Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatrem:

-uzyskuje się obudowując ja dodatkowymi elementami zaburzającymi regularność odrywania się wirów

-uzyskuje się po zastosowaniu wszystkiego rodzaju przerywaczy

- uzyskuje się stosując tłumiki cierne lub udarowe

15.   Przyjęty w projekcie okres czasu, w którym konstrukcja ma być uzytkowana zgodnie z zamierzonym przeznaczeniem:

-projektowy okres użytkowania.

16.   W wieku XVIII podjęto szeroko zakrojone roboty górnicze (pozyskanie rud miedzi) w:

-Miedzianej Górze k. Kielc

- Miedzance Śląskiej (Sudety)

17.   Załączniki krajowe Eurokodów zawierają modyfikacje treści poszczególnych Eurokodów wynikające z:

- konieczności wyboru parametrów ustalonych przez krajowe organizacje normalizacyjne

18.   Eksploatowane w kopalniach związki miedzi, to:

-azuryt i malachit

19.   Wydobycie rud miedzi na Dolnym Śląsku wznowiono w latach trzydziestych XX wieku ze względu na:

-przygotowania III Rzeszy do wojny,

20.   Budynek posadowiono na terenie gdzie wystąpiło pełzanie. Długość budynku wynosi 15m. W środku zaprojektowano szczeline dylat 10cm. Ponadtwo dopuszczono rozwartość ww szczeliny o 3cm. Czy dla wysokości budynku 35m i promieniu krzywizny 30km powyższy warunek rozwartości będzie spełniony?

                                                        35*15/30=17,5mm=2cm

21.   Normy europejskie służą do projektowania:

- budynków

-konstrukcji budowlanych

-konstrukcji inżynierskich

22.   Eksploatacje złóż dolnośląskich po II wojnie rozpoczęto w roku:

-1950

23.   Nieregularna deformacja terenu powstająca nagle, z nieciągłym przebiegiem zmian to:

- zapadlisko

------------------------------------------------------------------------------

24.   Kiedy upadły manufaktury?

-(w drugiej połowie XVII w.)

25.   Kiedy system wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego?

- (w warunkach konfliktów celów jego podsystemów – wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

26.   Wada zabudowy rozproszonej

-(stwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii)

27.   Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy? (

-właściwe wykorzystanie terenu przem., racjonalna organizacja struktury produkcyjnej, skrócenie, bezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego

28.   Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?

-klinkier cementowy

29.   Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?

-cement portlandzki

30.   Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną? -elem. o zabud. szkieletowej, obiekty halowe, zbiorniki, fundamenty, inne o zabud. szkieletowej, obiekty specjalne

31.   Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?

-tlen

32.   Co to jest flotacja?

-proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej

33.   Co to jest proces konwertowania?

-utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%

34.   Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?

-tąpnięcia i odprężenia górotworu, znaczna głębokość zalegania 800-1000 m, warstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach, wysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C

35.   Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?

-równomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy-  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

36.    Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu. (Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu)

37.   Odśnieżanie dachów:

-nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana

38.   Jaki jest ciężar pokrywy lodu?

-850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]

39.   Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?

-gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej

40.   Od czego zależy ciąg komina?

-od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym

41.   Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?

-porywisty wiatr, brak górnego pierścienia stężającego, pojedyncze zbrojenie płaszcza

42.   Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?

-w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,

-na świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa

43.   Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?

-tradycyjna, deskowania przestawne, deskowania ślizgowe, „lekki montaż”, „ciężki montaż”, „ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym

44.   Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników? -zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany

45.   Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?

-gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”

46.   Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?

-sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, wyznaczyć amplitudę kowadła,  naprężenia pod kowadłem,

47.   Jak policzyć prędkość spadania bijaka?

v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka

48.   Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 206.  prawy

 skład klinkieru, skład surowca, komin przemysłowy, galeria transportowa

49.   Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 302

chłodnia kominowa żelbetowa, komin przemysłowy, bloki energetyczne

50.   Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 461

-wieża szybowa typu kozłowego, o kontr. stalowej

51.   Skrajne fazy cyklu istnienia systemu to:

- powstawanie i złomowanie

52.   Następujące czynniki wyróżniają elektrownię od innych zakładów przemysłowych

-praca bez przerwy przez cały rok

-jeden podstawowy surowiec do produkcji (paliwo)

53.   Strefowanie w zakładzie przemysłowym polega na:

-  łączeniu wydziałów produkcyjnych, administracyjnych, pomocniczych i laboratoriów o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym, w grupy, podgrupy i wydziały

- stworzeniu warunków przyszłej zabudowy

54.   Centralny Okręg Przemysłowy COP był podzielony na następujące 3 rejony:

- aprowizacyjny (lubelski), surowcowy (kielecki), przetwórczy (sandomierski)

55.   W przypadku zakładu przemysłowego, prawidłowe jest:

-skracanie dróg transportowych

-skracanie dróg dojścia robotników do miejsca pracy

-blokowanie budynków

56.   Jednostka wagi zwana grzywną to dzisiejsze

-0,15 kg

57.   Zakłady kuziennicze (kuźnice) budowano w pobliżu wód z powodu

-wykorzystania w produkcji siły wody, jako jednej z sił przyrody

58.   Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest:

-nieznacznie o 25% większe niż w metodzie suchej

59.   Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperature:

- powyżej 300*C

60.   Dymarki to:

-starodawne piece hutnicze z okolic Noew Słupli

61.   W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa w energię elektryczną poprzez:

-trzy fazy pośrednie

-kociół parowy, turbinę parową i prądnicę

62.   Inwestor zastępczy zwykle NIE zajmuje się:

- projektowaniem inwestycji

63.   Które z wydarzeń miały miejsce (bądź uważa się, że miały miejsce) w czasach Mieszka I?

- wyrzeczenie się handlu niewolnikami

-podój Wiślan i Pomorzan,

-zajęcie Śląska

64.   Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów – II będzie miał moc:

- niewiele ponad 800 MW (833)

65.   Szczególnie intensywna ekspoatacja kopalń kruszcu za panowania Zygmunta I starego wiązała się z:

-faktem bicia własnych monet

66.   System wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach:

-konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

67.   Ogół czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej to:

-budowlany proces inwestycyjny

68.   Przemysł cementowy w Polsce w roku 2008 to:

- 11 cementowni, 1 przemiałownia, 1 producent cementu glinowego

- 17 pieców metody suchej i 5 pieców metody mokrej

69.   Studium „o ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” (1815 napisał:

- Stanisław Staszic

70.   Cement portlandzki czysty uzyskuje się poprzez przemiał w młynach cementu:

-klinkieru cementowego z gipsem

71.   Odsiarczanie spalin w elektrowniach jest źródłem:     ?

-gipsu budowlanego

72.   Fazą procesu inwestycyjnego NIE jest:

- likwidacja

73.   Stanisław Staszic NIE był:

-bankierem

74.   Traktując zakład przemysłowy jako system wyróżniamy w nim zazwyczaj

-składniki elementarne, podsystemy i podzespoły

-podzespoły, agregaty, maszyny i urządzenia jednostkowe

75.   System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów:

-materialnych, energetycznych i informacyjnych

76.   Działalność górnicza i hutnicza w Tatrach zanikła ostatecznie w wieku:

-pod koniec XIX wieku

77.   Które z poniższych bogactw naturalnych występowały w X. wieku na ziemiach polskich?

-ołów

-ruda żelaza

-boksyt

-złoto, srebro, miedź

78.   Pierwsze fabryki cementu były wyposażone w:

- piece szybowe i młyny żarnowe

79.   Wypał w piecu cementowym w wysokiej temp. takich surowców jak wapień, wapień marglisty, margiel, glina czy iłołupek daje:

-klinkier cementowy

80.   Piotr Michałowski był sławnym:

-malarzem

-organizatorem warsztatów produkcji zbrojeniowej

81.   Największa polska elektrownia opalana węglem brunatnym to:

-Bełchatów

82.   Okres użytkowania środków trwałych jest:

- większy niż 1 rok

83.   Przyczyna katastrofy w Turowie:

-korozja Płaszcza na h=40m

84.   Kto chciał zindustrializować państwo polskie

- Aleksander I Pawłowicz

85.   Produkcja cementu w Polsce w 1913roku wynosiła

- 665 tys ton

86.   Teren, na którym kopalnia może wydobywać złoże to:

- obszar górniczy

87.   Metody wznoszenia zbiorników wieżowych
- tradycyjna, deskowanie przestawne, deskowanie ślizgowe, lekki montaż, cięzki montaz, ciężki montaż z deskowaniem ślizgowym

88.    Na którym miejscu była Polska w produkcji cementu w 1939:

- 1,5mln ton -> 9 miejsce na świecie

 

1. Rudy:

- Żelaza

- ołowiu

- Miedzi

- Srebra i Złota

2. Rudy darniowe:

- około 1m.

3. Zygmunt Stary(eksploatacja kruszcu):

- bicie własnych monet

4. Jan Turzo:

- gwarek

- Przedstawiciel patrycjatu krakowskiego

- Założył w Mogile hutę – manufakturę

- metoda wytapiana miedzi i srebra z rudy

- odkrywca oddzielenia miedzi i srebra za pomocą ołowiu

5. SOP - dorzecze:

- Wisły

- Pilicy

- Nidy

6. DYMARKA

- piec hutniczy

7. Rozkwit SOP - u:

- Staszic

- Drucki - Lubecki

8. Staszic:

- ksiądz

- filozof

- geolog

- geograf

9. Ksawery Lubecki - Drucki:    

- książę

- Polityk

- Minister przych i skarbu

- Twórca długofalowego planu industrializacji

10. Małachowski:

- malarz

11. Dopasować?

Nietulisko à kombinat metalurgiczny

Samsonów                       à zakład wielkopiecowy, piec + wieża

Sielpica à zakład metalurgiczny (żeliwne koło wodne)

Stara Kuźnia à kuźnia z miechami i młotem, koło wodne

Zapora Brody à przepust

Szwarszowice à wiatrak typu holenderskiego

12. Eugeniusz Kwiatkowski:       

- Minister przemysłu i handlu

13. COP obejmuje:

Surowcowy à kielecki

Aprowizacyjny à lubelski

p. przetwórczego à sandomierski              

14. COP:

- widły Sanu i Nysy

15. Pierwsza forma produkcji:

- Rzemiosło

16. System:

- Materia, energia, informacja

17. Systemy

Podsystemy à wykazują hierarchiczną strukturę

Zespoły

Składanki elementarne

18. Cykl istnienia systemu:

Sformułowanie potrzeby à złomowanie systemu

19. Realizacja inwestycji budowlanej (ogół czynności związanych to):

- Budowlany proces inwestycyjny

20. Inwestor zastępczy:

- pełnomocnik inwestora

- organizowanie i kierowanie

- nadzór administracyjny

21. Prawidłowości zakładu przemysłowego:

- blokowanie

- skracanie dróg przepływu materiałów

- skracanie dróg dojścia robotników

22. Analiza lokacyjna:

- odległość terenu od surowca

- ulgi podatkowe

- odległość od szlaków komunikacyjnych

- zabezpieczenie terenu w media

23. Strefowanie:

àŁączenie wydziałów produkcyjnych, administracyjnych, pomocniczych o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym w grupy, podgrupy i wydziały

àstworzenie warunków przyszłej rozbudowy

24. Wskaźniki techniczno – ekonomiczne:

- zabudowy

- wykorzystania terenu

- intensywności zabudowy

- pasów zieleni

25. Monoblok:

- odlewanie

- stacje kwasów

- zespoły maszynowe

- kotłownie

- elektrownie przemysłowe

à kuźnia, działy tłoczenia, hartownia, prasownia

à odlewnia z zakładami ceramiki budowlanej

à zakłady przemysłu precyzyjnego i optycznego

à przędzalnie, tkalnie

à piekarnie z zakładami wyrobów cukierniczych

25. Przemysł cementowy:

- 11 cementowni

- 5 przemiałowni cementu

- 1 zakład produkujący cement biały

- 1 zakład produkujący cement glinowy

26. Metoda mokra:

- Inny rodzaj składnika => szlam

27. Różnice pomiędzy metodą mokrą a suchą:

- Ilość wody w metodzie mokrej

28. Przemiana energii chemicznej paliwa w energię elektryczną:

- trzy fazy pośrednie

- kocioł parowy, turbinę parową i prądnicę

29. Korozja rur kotłowych:

- Korozja tlenowa

30. Odbudowa elektrowni:

- 1945-1949

 

Zdjęcie turbozespołu

Turbina parowa w elektrowniach

Młyny bębnowo – kulowe

 

31. Wydobycie miedzi:

- jeszcze przed wynalezieniem pisma

32. Miedź na terenach polskich:

- Złota (k. Sandomierza)

- XVII à Miedzianka Śląska

- Miedziana Góra

- XVIII/XIX à Prusice (k. Złotoryi)

33. Poszukiwanie złóż rudy miedzi:

- Jan Wyżykowski

- Józef Zwierzycki

34. Niesprzyjające warunki wydobycia rudy miedzi:

- znaczna głębokość zalegania

- znaczna głębokość warstw zawodnionych

- wysoka temp. Pierwotna (40ºC)

35. Problemy przy eksploatacji:

- Dynamiczne przejawy ciśnienia  góro

36. Maszyna flotacyjna:

- Proces oddzielenia miedzi od skały

37. Piec szybowy

38. Legnica:

- wydzielanie metali szlachetnych

- produkcja walcówki

- rafinacja elektrolitu

- konwertowanie

- wytapianie

39. 5 wydziałów produkcyjnych:

- przygotowanie wsadu

- metalurgiczny

- elektrolityczna rafinacja miedzi

- fabryka kwasu siarkowego

- elektrociepłownia

40. Wydziały:

- przygotowania wsadu

- metalurgiczny

- elektrolitycznej rafinacji miedzi

- walcówki miedzi

- metali szlachetnych

- metali towarzyszących

- wyrobów z żużla

- fabryki kwasu siarkowego

41. Dwa rodzaje zjawisk w skorupie ziemskiej:

- sejsmiczne à trzęsienia ziemi

- parasejsmiczne à z kopalni

42. Skale:

- Magnituda

43. Przestrzeń w granicach której, przedsiębiorstwo górnicze uprawnione jest do wydobywania kopaliny ze złoża:

- Obszar górniczy

44. LGOM                       

- zjawiska dynamiczne

45. Wstrząsy górnicze:

- częstotliwość drgań

- zasięg przestrzenny

- spadek liczby wstrząsów

46. Wartość przyspieszenia podłoża gruntowego:

- Ledwoń

- Cornell

47. Wibroizolacja bierna:

Zmniejsza drgania à podłoża gruntowego

…. à konstrukcji wsporczej

48. Skuteczność wibroizolacji:

                        gdzie: nm – częstość drgań wzbudzonych

Nw – częstość drgań własnych

 

=> współczynnik tłumienia drgań => jak najmniejszy!

49. Obliczanie suwnicy:

- Można pominąć obciążenia poziome

50. Grupa klasyfikacyjna suwnicy:

- Intensywność jej wykorzystania w czasie eksploatacji

- NIE MUSI być zgodna z grupami klas poszczególnych podzespołów

51. Rys.

- 3 cementownie

52. Rys.

- cementownia

53. Rys.

- elektrownia

54. Maszyny niespokojne:

- IV kategorii dynamiczności:     - o mocy > od kilkuset kW

                                                                       - silniki Diesla

                                                                       - młoty

                                                                       - strugarki

55. Maszyny spokojne:

- Obrabiarki

- Frezarki

- Szlifierki, wiertarki

- tokarki

- Pompy

- wentylatory klimatyczne

- Prasy śrubowe o budowie zwartej

- niewielkie maszyny elek.

- Prasy hydrauliczne

- małe prasy mimośrodowe                                                                             

56. Ile postaci drgań własnych mają drgania:

- JEDNĄ POSTAĆ

57. Znaczenie praktyczne mają drgania:

- Od 2 do 4

58. Obliczenia belek:

- rzeczywista liczba przęseł (nie więcej niż 5)

59. Następujące czynniki wyróżniają elektrownię  od innych zakładów przemysłowych

- praca bez przerwy w ciągu całego roku

- jeden podstawowy surowiec dla produkcji ( paliwo)

60.  Jednostka wagi zwana „grzywną” to dzisiejsze

- 0,15kg

61. Zakłady kuziennicze (kuźnice) budowano w pobliżu wód z powodów:

- wykorzystania w produkcji siły wody, jako jednej z sił przyrody

62. Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest:

- nieznacznie (ok.25%) większe, niż w metodzie suchej

63. Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperaturę:

- powyżej 300st.C

64. Inwestor zastępczy zwykle nie zajmuje się

- projektowaniem inwestycji

65. Które z wydarzeń miały miejsce (bądź uważa się, że miały miejsce) w czasach Mieszka I:

- wyrzeczenie się handlu niewolnikami

- podbój Wiślan i Pomorza

- zajęcia Śląska

66. Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów –II będzie miał moc

- niewiele ponad 800MW

67. System wykazuje zdolność do osiągnięcia swojego ogólnego celu w  warunkach:

- konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

68. Przemysł cementowy w 2008 roku:

- 11 cementowni, 1 przemiałownia, 1 producent cementu  glinowego

- 17 pieców metody suchej, 5 pieców metody mokrej

69. Studium „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” 1815 napisał:

- Stanisław Staszic

70.  Cement portlandzki czysty uzyskuje się  poprzez przemiał w młynach cementu:

- klinkieru cementowego z gipsem

71. Skład cementu portlandzkiego:

- gips +klinkier cem.

72. Dekrement tłumienia rośnie to:

- β maleje

73.  Przyczyna katastrofy w T…

- korozja płaszcza na h=40m

74. Gdzie działają wiry?
- za konstrukcją

75. Współczynnik 1,3 stosujemy dla :
- opróżniania cylindrycznego

76. Złoża miedzi i nazwiska z nimi związane:
- Wyzykowski, Zwierzycki

77. Kowadło
- Dwa dynamiczne stopnie swobody

78. Dym z chłodni i z komina:
- znacząco różni się składem chemicznym

79. Od czego zależy lokalizacja zakładu?
- od biznesplanu

80. Co nie należy do procesu inwestycyjnego?
- likwidacja

81.  Ile metalu uzyskuje się z wydobywanej rudy miedzi?
- 2% i dużo skał płonnych

82. Wstrząsy górnicze:
- częstotliwość drgań własnych
- zasięg przestrzenny
- spadek liczy wstrząsów

83. Powierzchnia kopalni miedzi:
- szyby
- wzbogacanie rudy

84. Huta miedzi w Legnicy:
- dział rafinerii miedzi
- wyroby materiałów pochodnych

85. Rozwiązanie zakładu:
- 3 zespoły technologiczne

86. Kiedy nie uwzględnia się (???):
- odciągi
- prędkość krytyczna> prędkość strefy
- turbolizatory

87. Równanie Lagrange’a
- dla zbiorników wieżowych

88. Eurokody służą do projektowania:

- konstrukcji inżynierskich

- konstrukcji budowlanych

- budynków

89. Roboty górnicze w XVIIIw:

- Miedzianka Śląska

90. Współczynnik aerodynamiczny C:

- opisuję rozkład ciśnienia

- ustala się na podstawie badań w naturze

91. Eksploatacja złóż miedzi po IIwojnie:

- 1950

92. Związki miedzi

- azuryt i malachit

93. Budynek posadowiony gdzie wystąpiło rozpełzanie, L=15m, szczelina dylatacyjna=10cm, dopuszczalna rozwartość szczeliny 3cm,HB=35m,R1=30km. Czy warunek rozwartości będzie spełniony:

- tak

94. Wydziały huty miedzi w Legnicy:

- przygotowanie wsady

- metali szlachetnych

- metalurgiczny

- kwasu siarkowego

95. Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatru:

- obudowanie dodatkowymi elementami

- tłumiki

96. Załączniki krajowe eurokodów zawierają modyfikacje wynikające z:

- konieczność wyboru parametrów

97. Wydobycie rudy miedzi na dolnym Śląsku wznowiono ze względu na:

- przygotowania do wojny

98. Skale intensywności:

- MM

- MSK

- M

99. Kwantyl rzędu 0,95

- prawdopodobieństwo przekroczenia wartości charakterystycznej 5%

100. Częściowe współczynniki bezpieczeństwa:

- mogą być zmienione

101. Liczba Strouhla:

- wielkość bezwymiarowa

- określa częstotliwość powstawania sił aerodynamicznych

102. Przyjęty okres czasu, w którym konstrukcja ma być użytkowana zgodniej z jej przeznaczeniem bez konieczności napraw

- Projektowy okres użytkowania

103. Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich

- 2200-2000p.n.e

104. Zabudowa powierzchniowa kopali rudy miedzi składa się z:

- część szybowa

- zakład wzbogacania

105. System ukazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach:

- wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania

106. Kronenberg:

- kupiec

- bunkier

107. Odsiarczanie jest źródłem:

- gipsu handlowego

108. Największa polska elektrownia opalana w. brunatnym:

- Bełchatów

109. Łopotanie:

- konstrukcja o małej sztywności skrętnej

- mosty wiszące

110. Pierwsza forma produkcji:

- rzemiosło

111. Do czego służy hipoteza Cornella i Ledwonia:

- wyznaczanie wartości przyspieszenia podłoża gruntowego

112. Kronenberg założył:

- Bank i fabryka tytoniu

113. Manufaktury w polsce upadły w:

- drugiej połowie XVII wieku

114. Działalność hutnicza w Tatrach zanikła:

- pod koniec XIX wieku

115. Trzepotanie:

- zjawisko drgan wymuszonych konstrukcji znajdującej sie w śladzie aerodynamicznym innej konstrukcji

116. Kto chciał zindustrializować Królestwo Polskie:

- Franciszek Ksawery Lubecki- Drucki

117. Ile cementu produkowała Polska w 1913:

- 665tys ton

118. Które miejsce w produkcji cementu w 1913:

- 5

119. Co wchodzi w skład systemu-zintegrowany zbiór struktur i procesów

- materialnych, energetycznych, informacyjnych

120. Teren gdzie kopalnia może wydobywać złoże, nazywa się:

- pole eksploatacyjne

121. Co odróżnia elektrowni od innych zakładów:

- jeden podstawowy surowiec

- jeden rodzaj produktu

- duże ilości odpadów

- duże zapotrzebowanie na wodę.

- praca bez przerwy przez cały rok

122. Jakie złoża w Polsce w XXw:

- 9mln ton

123. Jakie złoża miedzi znajdują się na Dolnym Śląsku:

- 1 w Europie, 6 na świecie

124. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych:

- tradycyjna,

- deskowanie przestawne,

- deskowanie ślizgowe,

- lekki montaż,

- ciężki montaż,

- ciężki montaż z deskowaniem ślizgowym

125. Kim był Michałowski:

- malarz

- organizował warsztaty produkcji zbrojeniowej

126. Podstawy projektowania konstrukcji:

- 1991

127. Jaka produkcja cementu w 1939 w Polsce:

- 1950 ton

128. Czym w obliczeniach komina można zastąpić wiatr?:

- oddziaływania sejsmiczne

129. Obliczyć wartość pH gdy stężenie było równe 0,00001:

- 6

130. Współczynniki efektywnego zagospodarowania terenu:

- wskaźnik zabudowy

- wskaźnik wykorzystania terenu

- wskaźnik intensywności zabudowy

- wskaźnik pasów zieleni

131. Wibroizolacja bierna

- ma zmniejszyć wpływ drgań przekazując drgania wymuszjące o odpowiednio zmniejszonej amplitudzie

132. Wibroizolacja czynna:

- zmniejsza skutki działania sił wybudzających przekazując je w postaci odpowiednio ograniczonych sił zakłócających

- przyczyną przenoszenia sił jest opór podłoże- fundament+ maszyny

-pozwala stworzyć układ zbliżony do warunków ciała zwieszonego w przestrzeni, podpartego w środku ciężkości

133. Obiekty oczyszczalni ścieków:

- piaskowniki- zatrzymanie cięższej zawiesiny mineralnej

- osadniki- usuwanie zawiesin drogą sedymentacji

- KF- zachodzi w nich fermentacja metanowa

- WKF- przyspieszają fermentację

134. Strefy w niecce osiadania:

- strefa niebezpieczna B-C- budynki stężone niezagrożone

- groźna A-B- rozpełzanie gruntu-> rozerwanie budynku

- niebezpieczna- ściskanie ->uszkodzenie górnych krawędzi

135. Wada zabudowy rozproszonej
- stwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii

136. Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy?
- właściwe wykorzystanie terenu przem.,
- racjonalna organizacja struktury produkcyjnej,
- skrócenie,
- bezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego

137. Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?
- klinkier cementowy

138. Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?
- cement portlandzki

139. Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną?
- elem. o zabud. szkieletowej,
- obiekty halowe,
- zbiorniki,
- fundamenty,
- inne o zabud. szkieletowej,
- obiekty specjalne

140. Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?
- tlen

141. Co to jest flotacja?
- proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej

141. Co to jest proces konwertowania?
- utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%

142. Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?
- tąpnięcia i odprężenia górotworu,
- znaczna głębokość zalegania 800-1000 m,
- warstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach,
- wysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C

143. Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?
- równomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy -  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

144. Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu. (Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu)

145. Odśnieżanie dachów
- nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana

146. Jaki jest ciężar pokrywy lodu?
- 850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]

147. Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?
- gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej

148. Od czego zależy ciąg komina?
- od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym

149. Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?
- porywisty wiatr,
- brak górnego pierścienia stężającego,
- pojedyncze zbrojenie płaszcza

150. Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?
- w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,
- na świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa

151. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?
- tradycyjna,
- deskowania przestawne,
- deskowania ślizgowe,
- „lekki montaż”,
- „ciężki montaż”,

- „ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym

152. Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników?
- zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany

153. Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?
- gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”

154. Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?
- sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, naprężenia pod kowadłem, wyznaczyć amplitudę kowadła

155. Jak policzyć prędkość spadania bijaka?

- v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka

 

 

Oprócz tego możliwe są pytania obliczeniowe: czy można stosować wibroizolację, policzyć szczelinę, spadający klocek na belkę i jej ugięcie z tego wynikające, coś z logarytmicznym dekrementem drgania,

I termin

1. Kiedy upadły manufaktury?

 - w drugiej połowie XVII w.

2. Kiedy system wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego?
- w warunkach konfliktów celów jego podsystemów – wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania

3. Wada zabudowy rozproszonej?

- stwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii

4. Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy?

- właściwe wykorzystanie terenu przem., racjonalna organizacja struktury produkcyjnej, skrócenie, bezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego

5. Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?
- klinkier cementowy

6. Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?

- cement portlandzki

7. Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną?
- elem. o zabud. szkieletowej, obiekty halowe, zbiorniki, fundamenty, inne o zabud. szkieletowej, obiekty specjalne

8. Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?

- tlen

9. Co to jest flotacja?
- proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej

10. Co to jest proces konwertowania?

- utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%

11. Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?
- tąpnięcia i odprężenia górotworu, znaczna głębokość zalegania 800-1000 m, warstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach, wysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C

12. KGHM jako producent miedzi?

- 1 miejsce w Europie i podobno 6 na świecie – ja doczytałam, że 8 na świecie – w5 str.137

13. Skale makrosejsmiczne do oceny intensywności zjawisk sejsmicznych?
- Mercallego,

- MM,

- Mercallego-Cancaniego,

- MCS,

- MSK

14. Nieregularne, nagłe deformacje terenu to?

- zapadliska

15. Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?

- równomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy -  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

16.  Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu.

- Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu

17. Co opisuje liczba Strouhala?

- częstotliwość powstawania siły aerodynamicznej, jest to liczba bezwymiarowa

18. Odśnieżanie dachów:

- nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana

19. Jaki jest ciężar pokrywy lodu?

- 850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]

20. Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?

- gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej

21. Od czego zależy ciąg komina?
- od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym

22. Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?
- porywisty wiatr,

- brak górnego pierścienia stężającego,

- pojedyncze zbrojenie płaszcza

23. Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?

- w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,

- na świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa

24. Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?

- tradycyjna,

- deskowania przestawne,

- deskowania ślizgowe,

- „lekki montaż”,

- „ciężki montaż”,

- „ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym

25. Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników?
- zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany

26. Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?
- gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”

27. Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?

- sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, naprężenia pod kowadłem, wyznaczyć amplitudę kowadła

28. Jak policzyć prędkość spadania bijaka?

- v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka

29. Co to jest? zdjęcie w3 str.38

- młyn cementu

30. Co rozpoznajesz na zdjęciu? w3 str.55 prawy

- skład klinkieru,

- skład surowca,

- komin przemysłowy,

- galeria transportowa

31. Co rozpoznajesz na zdjęciu? w4 str.53

- chłodnia kominowa żelbetowa,

- komin przemysłowy,

- bloki energetyczne

32. Co rozpoznajesz na zdjęciu? w5 str.93

(nie wiem)

33. Co rozpoznajesz na zdjęciu? w5 str.112

- wieża szybowa typu kozłowego, o kontr. stalowej

II termin

1. skład cem. portlandzkiego

- gips+klinkier cem.

2. dekrement tłumienia rośnie to

- β maleje

3. przyczyna katastrofy w T…. (?)

- korozja płaszcza na h=40m

4. gdzie działają wiry(?)

- za konstrukcją

5. metoda sucha

- mniejsze zużycie energii niż w mokrej

6. LGOM

- dynamiczne

7. współczynnik 1,3

- dla opróżniania cylindrycznego

8. rys schematyczny

- kocioł wiszący

9. złoża miedzi i nazwiska z tym związane

- Wyżykowski i Zwierzycki

10. kowadło

- 2 dynamiczne stopnie swobody

11.  dla dylatacji standardowej

- warunek spełniony

12.  dym z chłodni i komina

- zasadniczo różni się składem chemicznym

13.  zdjęcie- poukładać w kolejności

- zbiornik homogenizacyjny,

- piece obrotowe,

- zbiornik na cement,

- młynownia

14.  od czego nie zależy lokalizacja zakładu

- od biznesplanu

15. …                                                            

- wszystkie elektrownie cieplne

16.  co nie należy do procesu inwestycyjnego

- likwidacja

17.  wydobywanie miedzi-ile uzyskuje się metalu wydobywanego

- 2% i dużo skał płonnych

18.  wstrząsy górnicze

- częstotliwość drgań własnych, zasięg przestrzenny, spadek liczby wstrząsów

19.  Cornell, Ledwoń

- wyznaczanie wartości przyspieszenia podłoża gruntowego

20.  powierzchnia kopalni miedzi

- szyby, wzbogacanie rudy

21. huta miedzi w Legnicy

- dział rafinerii miedzi, wyroby materiałów pochodnych

22. rozwiązanie zakładu

- 3 zespoły technologiczne

23. kulka spadająca z wysokości

- h< 50 (sprężysta belka)

24. kiedy się nie uwzględnia(?)

- odciągi, prędkość krytyczna> prędkości strefy, turbolizatory

25. magnituda

- (-2)

26. równanie La’grange’a

- dla zbiorników wieżowych

27.  (?)

- pełzanie,

- saltacja ,

- unoszenie

28. (?)

- naszybowa kopalnia miedzi- wzbogacanie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.  Które z poniższych skrótów określają stany graniczne nośności ULS

- EQU,

- STR,

- GEO,

- FAT

2. Obliczeniowe obciążenie wiatrem nie zależy wprost od

- Rodzaju materiału konstrukcyjnego

- Przewidywanego okresu użytkowania budowli

3. W zależności od charakteru oddziaływań i właściwości konstrukcji oraz rozpatrywanego stanu granicznego, maja zastosowanie nasypujące rodzaje analiz

- Nieliniowa analiza statyczna

- Obliczenia wspomagane badaniami

- Analiza dynamiczna

- Liniowa analiza statyczna

4. Trzepotanie to zjawisko drgań wymuszonych konstrukcji

- Znajdującej się w sladzie aerodynamicznym innej konstrukcji

5. Eksploatowane w kopalniach związki miedzi to:

- Azuryt,

- malachit

6. Przestrzeń w której granicach przedsiębiorstwo górnicze uprawnione jest do wydobywania kopaliny ze złoża to

- Obszar górniczy (teren dotyczy nieruchomości)

7. Jaką wysokość może mieć budynek o L=25m gdzie pełzanie e=4mm/mb promien krzywizny 20km delta s =0,1m

- HB=20*(100/25-0,5*4)=40

8. Projektowany okres użytkowania konstrukcji budynków i innych konstrukcji zwykłych wynosi

- 50 lat

9. Zjawiska kształtujące obciążenie śniegiem to

- Pełzanie saltacja, unoszenie

- Erozja akumulacja wtórna , wiatr

- Akumulacja pierwotna, przemiany fizyczne, redystrybucja

- Zwiększenie gęstości topnienie, zsunięcie

10. Umiejętność wydobywania i przetwarzania miedzi znana była

- Kilka stuleci przed naszą erą

- Przed wynalezieniem pisma

11. Projektowanie konstrukcji stalowych i betonowych znajdziesz w pakietach

- EN 1992 i EN 1993

12. Standardowy sejsmograf Wooda – Andersona pokazał maksymalną amplitudę rowną 0,01, jaka jest magnituda drgań?

- (-2)

13. Współczynnik aerodynamiczny C obc wiatrem

- Opisuje rozkład cisnienia na zewnętrznej powierzchni budowli

- Ustala się na podstawie badan modelowych lub bada w naturze

- Nie zalezy od prędkości wiatru

14. Tlumienie drgan konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatrem

- Uzyskuje się po zastosowaniu wszelkiego rodzaju przerywaczy

- Uzyskuje się obudowując ja dodatkowymi elementami zaburzającymi regularność odrywania się wirów

- Uzyskuje się stosując tłumiki cierne lub udarowe

15. Załączniki krajowe Eurokodów zawierają

- Parametry ustalone przez krajowe władze normalizacyjne PKN

16. Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się

- Części szybowej i zakładu wzbogacania rudy

17. Liczba Strouhla

- Określa częstotliwość powstania siły aerodynamicznej

- Jest wielkością bezwymiarową

18. odśnieżanie dachów hal przemysłowych w okresie jesienno-zimowym jest

- Nieuniknione w przypadku niektórych źle zaprojektowanych przekryć dachowych

- Absolutnie niepotrzebne w przypadku prawidłowo zaprojektowanych przekryć dachowych

- Chwilową konsekwencją porzekadła „Mądry Polak po szkodzie”

19. Korozję rur kotłowych wywołuje

- Tlen

20. Odsiarczanie spalin w elektrowniach jest źródłem

- Gipsu budowlanego

21. Fazą procesu inwestycyjnego nie jest

- Likwidacja

22. Stanisław Staszic nie był

- Bankierem

23. Traktując zakład przemysłowy jako system wyróżniamy w nim zazwyczaj

- Składniki elementarne, podsystemy i podzespoły

- Podzespoły, agregaty, maszyny i urządzenia jednostkowe

- Oddziały, kompleksy, linie produkcyjne

- Wydziały produkcyjne, pomocnicze i usługowe

24. System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów

- Materialnych, energetycznych i informacyjnych

25. Działalność górnicza i hutnicza w Tatrach zanikła ostatecznie w wieku

- Pod koniec XIX

26. Które z poniższych bogactw naturalnych występowały w X wieku na ziemiach polskich

- Rudy żelaza

- Ołów

- Złoto srebro, miedź

27. Pierwsze fabryki cementu były wyposażone

- piece szybowe i młyny żarnowe

28. Fotografia

29. Wypał w piecu cementowym, w wysokiej temperaturze takich surowców jak wapień wapień marglisty margiel glina czy iłołupek daje

- Klinkier cementowy

30. Piotr michałowski był sławnym

- Malarzem

- Organizatorem warsztatów produkcji zbrojeniowej

31. Fotografia

32. Następujące czynniki wyróżniają elektrownię od innych zakładów przemysłowych

- Jeden podstawowy surowiec dla produkcji (paliwo)

- Praca bez przerwy w ciągu całego roku

33. System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów

- Materialnych energetycznych i informacyjnych

34. Wstrząsy górnicze charakteryzują się

- Częstotliwością drgań, zasięgiem przestrzennym i spadkiem liczby wstrząsów ze wzrostem ich energii sejsmicznej

35. W wieku XVIII podjęto szeroko zakrojone roboty górnicze (pozyskania rud miedzi) w

- Miedzianej Górze koło Kielc

- Miedzance Śląskiej Sudety

36. W maszynie flotacyjnej odbywa się

- Proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej

napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy w wodzie

37. Huta miedzi w Legnicy mieści następujące wydziały

- Metali szlachetnych, metali towarzyszących, wyrobów z żużla

- Metalurgiczny , elektrolitycznej rafinacji Miedzie, walcówki miedzi

- Przygotowanie wsadu

- Produkcji kwasu siarkowego

38. Skrajne fazy cyklu istnienia systemu

- Powstanie i złomowanie

39. Strefowanie w zakładzie przemysłowym polega na

- Łączeniu wydziałów produkcyjnych i administracyjnych o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym w grupy podgrupy i wydziały

40. Centralny okręg przemysłowy był podzielony na następujące 3 rejony

- Surowcowy kielecki, aprowizacyjny lubelski, przetwórczy sandomierski

41. W przypadku zakładu przemysłowego prawidłowe jest

- Skracanie dróg dojścia robotników do miejsca pracy

- Skracanie dróg transportowych

- Blokowanie budynków

42. Jednostka wagi zwana grzywną to dzisiejsze

- 0,15kg

43 Zakłady kuziennicze kuźnice budowano w pobliżu wód z powodów

- Wykorzystania w produkcji siły wody jako jednej z sił przyrody

44. Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest

- Nieznacznie ok.25% większe niż w metodzie suchej

45. Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperaturę

- Powyżej 300stopni C

46. Dymarki to

- Starodawne piece hutnicze z okolic Nowe Słupi

47. W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa na energię elektryczną poprzez

- Trzy fazy pośrednie

- Kocioł parowy, turbinę parową i prądnicę

48. Foto  silos lub homogenizacyjny

49. Inwestor zastępczy zwykle nie zajmuje się

- Projektowaniem inwestycji

50. Które wydarzenia miały miejsce za Mieszka I

- Wyrzeczenie się handlu niewolnikami

- Podbój Wiślan i Pomorzan

- Zajęcie Śląska

51. Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów – II będzie miał moc

- Niewiele ponad 800MW

52. Szczególnie intensywna eksploatacja kopalń kruszcu za panowania Zygmutna I Starego wiązała się z

- Faktem bicia monet

53. System wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach

- Konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania)

54. Ogól czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej to

- Budowlany proces inwestycyjny

55. Przemysł cementowy w Polsce w roku 2008 to

- 11cementowni, 1 przemiałownia, 1 producent cementu glinowego

- 17 pieców metody suchej i 5 pieców metody mokrej

56. Studium O ziemiorództwie Karpatów i innych gót i równin Polski napisał

- Stanisław Staszic

57. Cement portlandzki czysty uzyskuje się poprzez przemiał w młynach cementu

- Klinkieru cementowego z gipsem

                NIE POPRAWIANE BO SIĘ POWTARZAJĄ

 

160.  Studium „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” 1815 napisał:

àStanisław Staszic

161.   Cement portlandzki czysty uzyskuje się  poprzez przemiał w młynach cementu:

àklinkieru cementowego z gipsem

162.  Skład cementu portlandzkiego:

  à gips +klinkier cem.

163.  Dekrement tłumienia rośnie to:

   à β maleje

164.   Przyczyna katastrofy w T…

àkorozja płaszcza na h=40m

165.  Gdzie działają wiry?
àza konstrukcją

166.  Współczynnik 1,3 stosujemy dla :
àopróżniania cylindrycznego

167.  Złoża miedzi i nazwiska z nimi związane:
àWyzykowski, Zwierzycki

168.  Kowadło
àDwa dynamiczne stopnie swobody

169.  Dym z chłodni i z komina:
àznacząco różni się składem chemicznym

170.  Od czego zależy lokalizacja zakładu?
àod biznesplanu

171.  Co nie należy do procesu inwestycyjnego?
àlikwidacja

172.   Ile metalu uzyskuje się z wydobywanej rudy miedzi?
à2% i dużo skał płonnych

173.  Wstrząsy górnicze:
àczęstotliwość drgań własnych
àzasięg przestrzenny
àspadek liczy wstrząsów

174.  Powierzchnia kopalni miedzi:
àszyby
àwzbogacanie rudy

175.  Huta miedzi w Legnicy:
àdział rafinerii miedzi
àwyroby materiałów pochodnych

176.  Rozwiązanie zakładu:
à 3 zespoły technologiczne

177.  Kiedy nie uwzględnia się (???):
àodciągi
àprędkość krytyczna> prędkość strefy
àturbolizatory

178.  Równanie Lagrange’a
àdla zbiorników wieżowych

179.  Eurokody służą do projektowania:

-konstrukcji inżynierskich

-konstrukcji budowlanych

-budynków

180.  Roboty górnicze w XVIIIw:

-Miedzianka Śląska

181.  Współczynnik aerodynamiczny C:

                        -opisuję rozkład ciśnienia

                        -ustala się na podstawie badań w naturze

182.  Eksploatacja złóż miedzi po IIwojnie:

-1950

183.  Związki miedzi

àazuryt i malachit

 

 

184.  Budynek posadowiony gdzie wystąpiło rozpełzanie, L=15m, szczelina dylatacyjna=10cm, dopuszczalna rozwartość szczeliny 3cm,HB=35m,R1=30km. Czy warunek rozwartości będzie spełniony:

àtak

 

185.  Wydziały huty miedzi w Legnicy:

                        -przygotowanie wsady

                        -metali szlachetnych

                        -metalurgiczny

                        -kwasu siarkowego

 

186.  Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatru:

                        -obudowanie dodatkowymi elementami

                        -tłumiki

 

 

187.  Załączniki krajowe eurokodów zawierają modyfikacje wynikające z:

                        -konieczność wyboru parametrów

 

188.  Wydobycie rudy miedzi na dolnym Śląsku wznowiono ze względu na:

                        -przygotowania do wojny

 

189.  Skale intensywności:

                        -MM

                        -MSK

                        -M

 

190.  Kwantyl rzędu 0,95

                        -prawdopodobieństwo przekroczenia wartości charakterystycznej 5%

 

191.  Częściowe współczynniki bezpieczeństwa:

                        -mogą być zmienione

 

192.  Liczba Strouhla:

                        -wielkość bezwymiarowa

                        -określa częstotliwość powstawania sił aerodynamicznych

                       

193.  Przyjęty okres czasu, w którym konstrukcja ma być użytkowana zgodniej z jej przeznaczeniem bez konieczności napraw

                        -Projektowy okres użytkowania

 

194.  Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich

                        -2200-2000p.n.e

 

195.  Zabudowa powierzchniowa kopali rudy miedzi składa się z:

                        -część szybowa

                        -zakład wzbogacania

                       

196.  System ukazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach:

                        -wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania

 

197.  Kronenberg:

                        -kupiec

                        -bankier

 

198.  Odsiarczanie jest źródłem:

                        -gipsu handlowego

199.  Największa polska elektrownia opalana w. brunatnym:

                        -Bełchatów

200.  Łopotanie:

                        - konstrukcja o małej sztywności skrętnej

                        - mosty wiszące

201.  Pierwsza forma produkcji:

                        - rzemiosło

202.  Do czego służy hipoteza Cornella i Ledwonia:

                        - wyznaczanie wartości przyspieszenia podłoża gruntowego

 

203.  Kronenberg założył:

                        -Bank i fabryka tytoniu

204.  Manufaktury w polsce upadły w:

                        - drugiej połowie XVII wieku

205.  Działalność hutnicza w Tatrach zanikła:

                        -pod koniec XIX wieku

206.  Trzepotanie:

                        - zjawisko drgan wymuszonych konstrukcji znajdującej sie w śladzie aerodynamicznym innej konstrukcji

207.  Kto chciał zindustrializować Królestwo Polskie:

                        -Franciszek Ksawery Lubecki- Drucki

208.  Ile cementu produkowała Polska w 1913:

                        -665tys ton

209.  Które miejsce w produkcji cementu w 1913:

                        -5

210.  Co wchodzi w skład systemu-zintegrowany zbiór struktur i procesów

                        -materialnych, energetycznych, informacyjnych

211.  Teren gdzie kopalnia może wydobywać złoże, nazywa się:

                        -obszar górniczy

212.  Co odróżnia elektrowni od innych zakładów:

                        -jeden podstawowy surowiec

                        -jeden rodzaj produktu

                        -duże ilości odpadów

                        -duże zapotrzebowanie na wodę.

                        -praca bez przerwy przez cały rok

213.  Jakie złoża w Polsce w XXw:

                        -1364 mln ton.

214.  Jakie złoża miedzi znajdują się na Dolnym Śląsku:

                        -1 w Europie, 6 na świecie

215.  Metody wznoszenia zbiorników wieżowych:

                        - tradycyjna,

                        -deskowanie przestawne,

                        -deskowanie ślizgowe,

                        -lekki montaż,

                        -ciężki montaż,

                        -ciężki montaż z deskowaniem ślizgowym

216.  Kim był Michałowski:

                        -malarz

                        -organizował warsztaty produkcji zbrojeniowej

 

 

 

 

217.  Podstawy projektowania konstrukcji:

                        -1990

218.  Jaka produkcja cementu w 1939 w Polsce:

                        -1950ton

219.  Czym w obliczeniach komina można zastąpić wiatr?:

                        -oddziaływania sejsmiczne

220.  Obliczyć wartość pH gdy stężenie było równe 0,00001:

                        -5

221.  Współczynniki efektywnego zagospodarowania terenu:

                        -wskaźnik zabudowy

                        -wskaźnik wykorzystania terenu

                        -wskaźnik intensywności zabudowy

                        -wskaźnik pasów zieleni

222.  Wibroizolacja bierna

                        -ma zmniejszyć wpływ drgań przekazując drgania wymuszjące o odpowiednio zmniejszonej amplitudzie

223.  Wibroizolacja czynna:

                        -zmniejsza skutki działania sił wybudzających przekazując je w postaci odpowiednio ograniczonych sił zakłócających

- przyczyną przenoszenia sił jest opór podłoże- fundament+ maszyny

-pozwala stworzyć układ zbliżony do warunków ciała zwieszonego w przestrzeni, podpartego w środku ciężkości

224.  Obiekty oczyszczalni ścieków:

                        -piaskowniki- zatrzymanie cięższej zawiesiny mineralnej

                        -osadniki- usuwanie zawiesin drogą sedymentacji

                        -KF- zachodzi w nich fermentacja metanowa

                        -WKF- przyspieszają fermentację

225.  Strefy w niecce osiadania:

                        -strefa niebezpieczna B-C- budynki stężone niezagrożone

                        -groźna A-B- rozpełzanie gruntu-> rozerwanie budynku

                        -niebezpieczna- ściskanie ->uszkodzenie górnych krawędzi

226. 
Wada zabudowy rozproszonej
àstwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii

227.  Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy?
àwłaściwe wykorzystanie terenu przem.,
àracjonalna organizacja struktury produkcyjnej,
àskrócenie,
àbezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego

228.  Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?
àklinkier cementowy

229.  Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?
àcement portlandzki

230.  Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną?
à elem. o zabud. szkieletowej,
àobiekty halowe,
àzbiorniki,
àfundamenty,
àinne o zabud. szkieletowej,
àobiekty specjalne

231.  Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?
àtlen

232.  Co to jest flotacja?
àproces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej

233.  Co to jest proces konwertowania?
à utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%

234.  Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?
à tąpnięcia i odprężenia górotworu,
à znaczna głębokość zalegania 800-1000 m,
àwarstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach,
àwysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C

235.  Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?
àrównomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy -  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

236.  Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu. (Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu)

237.  Odśnieżanie dachów
à nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana

238.  Jaki jest ciężar pokrywy lodu?
à850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]

239.  Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?
à gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej

240.  Od czego zależy ciąg komina?
à od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym

241.  Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?
à porywisty wiatr,
àbrak górnego pierścienia stężającego,
àpojedyncze zbrojenie płaszcza

242.  Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?
à w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,
àna świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa

243.  Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?
à tradycyjna,
àdeskowania przestawne,
àdeskowania ślizgowe,
à„lekki montaż”,
à„ciężki montaż”,
à„ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym

244.  Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników?
à zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany

245.  Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?
à gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”

246.  Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?
à sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, wyznaczyć amplitudę kowadła

 naprężenia pod kowadłem,

247.   Jak policzyć prędkość spadania bijaka?
à v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka

248.   

 

Oprócz tego możliwe są pytania obliczeniowe: czy można stosować wibroizolację, policzyć szczelinę, spadający klocek na belkę i jej ugięcie z tego wynikające, coś z logarytmicznym dekrementem drgania,

89.       Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się z:

- z cześci szybowej i zakład wzbogacania rudy.

90.       Częściowe współczynniki bezpieczeństwa w EUROKODACH:

- mogą być zmieniane w Załącznikach Krajowych.

91.       Do oceny intensywności zjawisk sejsmicznych stosowane są następujące skale intensywności:

- M-Richtera

-MM – Marcallego

-MSK – Miedwiediewa

92.     Podstawy projektowania konstrukcji znajdziesz w pakiecie EUROKODów o numerze:

-EN 1990

93.     Odkrycie współczesnych, dolnośląskich rud miedzi zawdzięczamy:

-Jan Wyżykowski, Józef Zwierzycki

94.     Ruda miedzi wydobyta na powierzchnię zawiera:

- średnio ok. 2% metalu

-znaczne domieszki skały płonnej

95.     Współczynnik aerodynamiczny C

-ustala się na podstawie badań w naturze,

-opisuje rozkład ciśnienia na zewnątrz budowli

-ustala się na podstawie badań modelowych

96.     Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich:

- około 2200 – 2000 lat p.n.e

97.     Zjawiska górnicze występujące na terenie LGOM-u:

- zjawiska dynamiczne

98.     Liczba Strouhala:

- określa częstotliwość powstawania siły aerodynamicznej

- jest wielkości bezwymiarową

99.     Kwantyl rzędu 0,95:

- prawdopodobieństwo przekroczenia jego wartości obliczeniowej wynosi 5%

100.  Huta miedzi w Legnicy mieści w sobie następujące wydziały:

- produkcji kwasu siarkowego

- metali szlachetnych, metali towarzyszących, wyrobów z żużla

-metalurgiczny, elektrolitycznej rafinacji miedzi, walcówki miedzi

-przygotowanie wsadu

101.  Dolnośląskie złoża rudy miedzi pod względem zasobności:

- 1. mejsce w Europie i 6. na świecie

102.  Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatrem:

-uzyskuje się obudowując ja dodatkowymi elementami zaburzającymi regularność odrywania się wirów

-uzyskuje się po zastosowaniu wszystkiego rodzaju przerywaczy

- uzyskuje się stosując tłumiki cierne lub udarowe

103.  Przyjęty w projekcie okres czasu, w którym konstrukcja ma być uzytkowana zgodnie z zamierzonym przeznaczeniem:

-projektowy okres użytkowania.

104.  W wieku XVIII podjęto szeroko zakrojone roboty górnicze (pozyskanie rud miedzi) w:

-Miedzianej Górze k. Kielc

- Miedzance Śląskiej (Sudety)

105.  Załączniki krajowe Eurokodów zawierają modyfikacje treści poszczególnych Eurokodów wynikające z:

- konieczności wyboru parametrów ustalonych przez krajowe organizacje normalizacyjne

106.  Eksploatowane w kopalniach związki miedzi, to:

-azuryt i malachit

107.  Wydobycie rud miedzi na Dolnym Śląsku wznowiono w latach trzydziestych XX wieku ze względu na:

-przygotowania III Rzeszy do wojny,

108.  Budynek posadowiono na terenie gdzie wystąpiło pełzanie. Długość budynku wynosi 15m. W środku zaprojektowano szczeline dylat 10cm. Ponadtwo dopuszczono rozwartość ww szczeliny o 3cm. Czy dla wysokości budynku 35m i promieniu krzywizny 30km powyższy warunek rozwartości będzie spełniony?

 

109.  Normy europejskie służą do projektowania:

- budynków

-konstrukcji budowlanych

-konstrukcji inżynierskich

110.  Eksploatacje złóż dolnośląskich po II wojnie rozpoczęto w roku:

-1950

111.  Nieregularna deformacja terenu powstająca nagle, z nieciągłym przebiegiem zmian to:

- zapadlisko

------------------------------------------------------------------------------

112.  Kiedy upadły manufaktury?

-(w drugiej połowie XVII w.)

113.  Kiedy system wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego?

- (w warunkach konfliktów celów jego podsystemów – wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

114.  Wada zabudowy rozproszonej

-(stwarza mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii)

115.  Czym należy się kierować projektując zakład przemysłowy? (

-właściwe wykorzystanie terenu przem., racjonalna organizacja struktury produkcyjnej, skrócenie, bezkolizyjne rozmieszczenie dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego

116.  Co powstanie po wypalaniu w piecu cementowym wapienia, wapienia marglistego, margla gliny czy iłołupka?

-klinkier cementowy

117.  Co powstanie poprzez przemiał klinkieru cementowego z gipsem?

-cement portlandzki

118.  Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni ze względu na ich formę konstrukcyjną? -elem. o zabud. szkieletowej, obiekty halowe, zbiorniki, fundamenty, inne o zabud. szkieletowej, obiekty specjalne

119.  Co jest przyczyną korozji przewodów kotłowych?

-tlen

120.  Co to jest flotacja?

-proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej, odbywający się w maszynie flotacyjnej – napowietrzanie zawiesiny drobno zmielonej rudy miedzi, tworzenie się piany zawierającej metale użyteczne, jednoczesne opadanie na dno i odprowadzanie do zbiornika odpadów skały płonnej

121.  Co to jest proces konwertowania?

-utlenianie siarczków, w efekcie czego uzyskuje się miedź surową o zawartości 98,5%

122.  Jakie występują problemy związane z  wydobyciem rud miedzi w Polsce?

-tąpnięcia i odprężenia górotworu, znaczna głębokość zalegania 800-1000 m, warstwy gruntu zawodnione o znacznych grubościach, wysoka temp. pierwotna skał rzędu 40°C

123.  Jakie są założenia przy wyznaczaniu sił rozciągających w ławach fundamentowych na skutek rozpełzania?

-równomierny rozkład naprężeń normalnych w gruncie – wg teorii Winklera oraz wytworzenie się szczeliny dylatacyjnej na środku ławy-  przyjmuje się, że rozkład naprężeń stycznych pod fundamentem jest stały i zmienia znak po obu stronach szczeliny

124.   Zadanie obliczeniowe polegające na obliczeniu takiej szerokości szczeliny dylatacyjnej, aby można było uniknąć zwarcia dylatacji u szczytu budynku i jego awarii na skutek spełzania gruntu. (Δs₂=l*(H_B/R₂+0,5ε), gdzie: l-długość budynku, H_B-wysokość budynku, R₂-promień niecki wklęsłej „-„ , ε-spełzanie/rozpełzanie gruntu)

125.  Odśnieżanie dachów:

-nie należy dokonywać – konstrukcja dachu musi być dobrze zaprojektowana

126.  Jaki jest ciężar pokrywy lodu?

-850-910 [kg/m³], ciężar pokrywy śnieżnej: 10-910 [kg/m³]

127.  Co powstaje z odsiarczania spalin w elektrowniach?

-gips dwuwodny na podstawie metody mokrej wapiennej

128.  Od czego zależy ciąg komina?

-od jego wysokości oraz różnicy temperatur między gazami wychodzącymi z komina a powietrzem zewnętrznym

129.  Co było przyczyną katastrofy chłodni kominowej w Ferrybridge?

-porywisty wiatr, brak górnego pierścienia stężającego, pojedyncze zbrojenie płaszcza

130.  Ile ma metrów i gdzie sie znajduje najwyższa chłodnia kominowa w Polsce i na świecie?

-w Polsce: w Łagiszy 133,2 m żelbetowa,

-na świecie: w Niederaussen 200 m żelbetowa

131.  Metody wznoszenia zbiorników wieżowych?

-tradycyjna, deskowania przestawne, deskowania ślizgowe, „lekki montaż”, „ciężki montaż”, „ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym

132.  Dla jakich stanów obciążenia oblicza się naprężenia pod fundamentami zbiorników? -zbiornik pusty i fundament odkopany oraz zbiornik pełny i fundament zasypany

133.  Kiedy oblicza się napór na lej wysypowy jak na płaskie dno komory?

-gdy kąt pochylenia leja α<20° - tak jest napisane w normie, czyli „gdy kąt pochylenia leja jest mniejszy od 20°”

134.  Jak projektuje się fundament pod młot metodą tradycyjną?

-sprawdzić naprężenia pod fund. młota, amplitudę drgań fundamentu, wyznaczyć amplitudę kowadła,  naprężenia pod kowadłem,

135.  Jak policzyć prędkość spadania bijaka?

v=(2U/B)^ ½ , gdzie B-ciężar bijaka, U-energia uderzenia bijaka

136.  Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 206.  prawy

 skład klinkieru, skład surowca, komin przemysłowy, galeria transportowa

137.  Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 302

chłodnia kominowa żelbetowa, komin przemysłowy, bloki energetyczne

138.  Co rozpoznajesz na zdjęciu? slajd 461

-wieża szybowa typu kozłowego, o kontr. stalowej

139.  Skrajne fazy cyklu istnienia systemu to:

- powstawanie i złomowanie

140.  Następujące czynniki wyróżniają elektrownię od innych zakładów przemysłowych

-praca bez przerwy przez cały rok

-jeden podstawowy surowiec do produkcji (paliwo)

141.  Strefowanie w zakładzie przemysłowym polega na:

-  łączeniu wydziałów produkcyjnych, administracyjnych, pomocniczych i laboratoriów o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym, w grupy, podgrupy i wydziały

- stworzeniu warunków przyszłej zabudowy

142.  Centralny Okręg Przemysłowy COP był podzielony na następujące 3 rejony:

- aprowizacyjny (lubelski), surowcowy (kielecki), przetwórczy (sandomierski)

143.  W przypadku zakładu przemysłowego, prawidłowe jest:

-skracanie dróg transportowych

-skracanie dróg dojścia robotników do miejsca pracy

-blokowanie budynków

144.  Jednostka wagi zwana grzywną to dzisiejsze

-0,15 kg

145.  Zakłady kuziennicze (kuźnice) budowano w pobliżu wód z powodu

-wykorzystania w produkcji siły wody, jako jednej z sił przyrody

146.  Zapotrzebowanie na wodę w metodzie mokrej produkcji cementu jest:

-nieznacznie o 25% większe niż w metodzie suchej

147.  Para przegrzana stosowana w polskich elektrowniach cieplnych ma temperature:

- powyżej 300*C

148.  Dymarki to:

-starodawne piece hutnicze z okolic Noew Słupli

149.  W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa w energię elektryczną poprzez:

-trzy fazy pośrednie

-kociół parowy, turbinę parową i prądnicę

150.  Inwestor zastępczy zwykle NIE zajmuje się:

- projektowaniem inwestycji

151.  Które z wydarzeń miały miejsce (bądź uważa się, że miały miejsce) w czasach Mieszka I?

- wyrzeczenie się handlu niewolnikami

-podój Wiślan i Pomorzan,

-zajęcie Śląska

152.  Blok energetyczny Elektrowni Bełchatów – II będzie miał moc:

- niewiele ponad 800 MW (833)

153.  Szczególnie intensywna ekspoatacja kopalń kruszcu za panowania Zygmunta I starego wiązała się z:

-faktem bicia własnych monet

154.  System wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach:

-konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystanie hierarchicznej struktury sterowania)

155.  Ogół czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej to:

-budowlany proces inwestycyjny

156.  Przemysł cementowy w Polsce w roku 2008 to:

- 11 cementowni, 1 przemiałownia, 1 producent cementu glinowego

- 17 pieców metody suchej i 5 pieców metody mokrej

157.  Studium „o ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” (1815 napisał:

- Stanisław Staszic

158.  Cement portlandzki czysty uzyskuje się poprzez przemiał w młynach cementu:

-klinkieru cementowego z gipsem

159.  Odsiarczanie spalin w elektrowniach jest źródłem:

-gipsu budowlanego

160.  Fazą procesu inwestycyjnego NIE jest:

- likwidacja

161.  Stanisław Staszic NIE był:

-bankierem

162.  Traktując zakład przemysłowy jako system wyróżniamy w nim zazwyczaj

-składniki elementarne, podsystemy i podzespoły

-podzespoły, agregaty, maszyny i urządzenia jednostkowe

163.  System jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów:

-materialnych, energetycznych i informacyjnych

164.  Działalność górnicza i hutnicza w Tatrach zanikła ostatecznie w wieku:

-pod koniec XIX wieku

165.  Które z poniższych bogactw naturalnych występowały w X. wieku na ziemiach polskich?

-ołów

-ruda żelaza

-boksyt

-złoto, srebro, miedź

166.  Pierwsze fabryki cementu były wyposażone w:

- piece szybowe i młyny żarnowe

167.  Wypał w piecu cementowym w wysokiej temp. takich surowców jak wapień, wapień marglisty, margiel, glina czy iłołupek daje:

-klinkier cementowy

168.  Piotr Michałowski był sławnym:

-malarzem

-organizatorem warsztatów produkcji zbrojeniowej

169.  Największa polska elektrownia opalana węglem brunatnym to:

-Bełchatów

170.  Okres użytkowania środków trwałych jest:

- większy niż 1 rok

171.  Przyczyna katastrofy w Turowie:

-korozja Płaszcza na h=40m

172.  Kto chciał zindustrializować państwo polskie

- Aleksander I Pawłowicz

173.  Produkcja cementu w Polsce w 1913roku wynosiła

- 665 tys ton

174.  Teren, na którym kopalnia może wydobywać złoże to:

- obszar górniczy

175.  Metody wznoszenia zbiorników wieżowych
- tradycyjna, deskowanie przestawne, deskowanie ślizgowe, lekki montaż, cięzki montaz, ciężki montaż z deskowaniem ślizgowym

176.   Na którym miejscu była Polska w produkcji cementu w 1939:

- 1,5mln ton -> 9 miejsce na świecie

 

 

1. Początki państwowości, a rozwój przemysłowy ziem będących pod panowaniem Mieszka I

               

Wchłonięcie przez państwo Mieszka I terenów południowych-górskiech dało mu dostęp do kopalnych bogactw naturalnych, takich jak:

- złoto:  

Zastosowanie: ozdoby, waluta

Formy występowania: - złoty piasek  (dno rzeki Kaczawy i Nysy Szalonej),

        - kruszec rodzimy  (Złotoryja,Jelenia Góra, Chojnów, Złoty Stok, Srebrna Góra,

           Kłodzko, Prószków k/Opola)

Ogólnie wydobywało się wtedy w Polsce dosyć dużo złota (wg źródeł historycznych)

- srebro

- rudy żelaza (Góry Świętokrzyskie, okolice Częstochowy i Olkusza)

Zastosowanie: wyrób narzędzi, broni myśliwskiej, uzbrojenia wojennego.

Formy występowania: - rudy darniowe - występujące na głębokości do ok. 1,0m pod powierzchnia

        - rudy występujące na głębokości kilkudziesięciu metrów (Góry Świętokrzyskie)

- rudy ołowiu

Zastosowanie: ozdoby, przedmioty codziennego użytku

- rudy miedzi

Zastosowanie: ozdoby, przedmioty codziennego użytku

- czarny marmur (Dębnik na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej)

Zastosowanie: budownictwo

 

Poczatki górnictwa i hutnictwa na terenach polskich istniało już w II wieku.

Zapotrzebowanie na narzędzia spowodował wzrost popytu na surowce. Zwiększający się popyt prowadził do rozbudowy górnictwa, hutnictwa (kuźnic) i innych gałęzi przemysłu (nazwy miejscowości: Huta, Hutka, Hucisko ect.)

Zakłady najczęściej budowano nad wodami (np. w Krakowie nad Rudawą) w celu wyzyskania sił przyrody. Zwłaszcza w zakładach, które posługiwały się narzędziami mechanicznymi (np. do poruszania miechów i młotów kuźniczych za pomocą siły wody) rozwinęła się produkcja kos, sierpów, kotłów, pługów, noży itp. narzędzi rolniczych.

Rozwój hutnictwa żelaznego, stosującego węgiel drzewny, był tak duży, że doprowadziłdo zniszczenia drzewostanu.

 

               

2. Przemysł wydobywczy w Tatrach i na Podhalu

 

Dwie gałęzie wydobycia: wydobycie kruszców (złoto,srebro,miedź) oraz górnictwo i hutnictwo rud żelaza.

Rozkwit w XV i XVI w. – Jagiellonowie poprzez przywileje królewskie, przyczyniali się do poszukiwań rud i kruszców. Najintensywniejsza eksploatacja za Zygmunta Starego (bicie monet).

W latach 1502-1507 poprowadzono od Nowego Targu, wzdłuż Czarnego Dunajca, pierwszą drogę prowadzącą w Tatry.

 

Jan Turzo (zm. w 1508 r.) – węgier, pracował w kopalniach tatrzańskich jako gwarek. Autor metody wytapiania miedzi i srebra z rudy, odkrywca sposobu oddzielania rudy miedzi od srebra za pomocą ołowiu. W latach późniejszych, jako przedstawiciel patrycjatu krakowskiego, usprawnił proces odwadniania kopalni ochrony szybów przed zalewem.

Założył w Mogile (obecnie Nowa Huta) hutę-manufakturę („sajgrową”), która oprócz polskiej rudy przerabiała również rudę słowacką.

 

3. Staropolski Okręg Przemysłowy – charakterystyka

 

SOP to najstarszy na ziemiach polskich zespółośrodków przemysłowych.

Położenie: dorzecze rzeki Kamiennej (międzyrzecze Wisły, Pilicy i Nidy)

w obrębie: Gór Świętokrzyskich, Płaskowyżu Suchedniowskiego, Garbu Gielniowskiego i     

Przedgórza Iłżeckiego

   w województwach: świętokrzyskim, mazowieckim, łódzkim.

Główne ośrodki: Radom, Kielce, Starachowice, Ostrowiec Świętokrzyski i Skarżysko-Kamienna.

 

Historia:

- czasy przedhistoryczne: wydobywanie i obróbka krzemieni, wytapiano także żelazo w piecach hutniczych -dymarkach (m.in. w NowejSłupi, gdzie znaleziono z 45 takich)

- średniowiecze: rozwój górnictwa i hutnictwa ołowiu, srebra i miedzi. W XVI w. funkcjonowało ponad 60 kuźnic. W XVII w. powstały pierwsze wielkie piece do wytopu żelaza opalane drewnem, a także 1sza huta miedzi i ołowiu

- XVIII w.: dalszy rozwój. W 1782 działało 27 wielkich pieców hutniczych (na 34 istniejących w Polsce). Po wyczerpaniu się złóż miedzi i ołowiu rozwijało się głównie przetwórstwo żelaza.

- 1. połowa XIX w.: największy rozwój SOP związany zdziałalnością S.Staszica i F.K. Druckiego-Lubeckiego. Rozpoczęto budowę nowych wielkich pieców, fryszerek i walcowni.

- 2. połowa XIX w.: rozwój SOP zahamowany wskutek wydarzeń politycznych i konkurencji Zagłębia Górnośląskiego.

- okresi międzywojennym wpobliżuStaropolskiego Okręgu Przemysłowego zbudowano Centralny Okręg Przemysłowy, co wpłynęło na pewne ożywienie gospodarcze samego Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.

 

Stanisław Staszic (1755-1826) - polski mieszczanin, ksiądz, uczony geolog i geograf, działacz polityczny. Prekursor badań terenowych i turystyki górskiej. Studiowałnauki przyrodnicze. W okresie Sejmu Czteroletniego zwolennik Stronnictwa Patriotycznego, rzecznik reform.

W Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim zajmował różne stanowiska rządowe.

Inicjator badań z zakresu geologii. Autor 1szej mapy geologicznej Polski. Jako dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów przy gotował plan rozbudowy SOP. Z jego inicjatywy powstała kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, w 1816 Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach.

 

Franciszek Ksawery Lubecki-Drucki, książę (1779-1846), polityk, działacz gospodarczy.

W Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim zajmował różne stanowiska rządowe.

Twórca długofalowego planu industrializacji Królestwa Polskiego, popierał rozwój górnictwa i hutnictwa, procesy intensyfikacji handlu, rozbudowę infrastruktury gospodarczej, m.in. komunikacji i sfery usług, głównie bankowości. Zlikwidował deficyt budżetowy (ściąganie zaległych podatków).

Z jego inicjatywy rozpoczęto budowę zakładów górniczych i hutniczych wzdłuż rzeki Kamiennej (Suchedniów, Rejów, Starachowice, Nietulisko) w Zagłębiu Staropolskim oraz zespołów wielkich pieców pod Będzinem. Założyciel Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego (1825) i Banku Polskiego (1828).

 

Piotr Michałowski(1800–1855) malarz, współpracownik księcia Druckiego–Lubeckiego. Autor szeregu analiz górnictwa krajowego. Od 1827 r. naczelnik Oddziału Hut w Wydziale Górnictwa Krajowego. Zorganizował doskonałe warsztaty produkcji zbrojeniowej.

 

4. CENTRALNY OKRĘG PRZEMYSŁOWY – CHARAKTERYSTYKA

 

Współtwórcą koncepcji i realizatorem COP był Eugeniusz Kwiatkowski. W kwietniu 1938r. ustalono ostatecznie obszar całego Okręgu. Obejmował on wsch. część woj. kieleckiego, pd część woj. lubelskiego, wsch. część woj. krakowskiego i zach. część woj. lwowskiego; O wyborze tego regionu zadecydowały względy: wojskowe, demograficzne i gospodarcze. COP posiadał także pewne surowce skalne, rudy żelaza, glinę, ropę i gaz.

Sam COP podzielono na 3 rejony: A-surowcowy kielecki, B-aprowizacyjny lubelski i C-sandomierski - przemysłu przetwórczego.

Do najważniejszych inwestycji podjętych na terenie COP należały: elektrownie wodne w Rożnowie i Myszkowcach (w planach także w Czchowie, Solinie i Lesku), cieplna w Stalowej Woli, rozbudowa Zakładów Azotowych w Mościcach oraz rozbudowa systemów gazociągów i przesyłu energii elektrycznej. W Stalowej Woli planowano budowę huty żelaza i stalowni, huty aluminium i fabryki broni. Duże znaczenie miały także rozbudowane fabryki broni w Radomiu i Starachowicach, silników lotniczych, obrabiarek, sprzętu artyleryjskiego i reflektorów w Rzeszowie, samolotów w Mielcu i samochodów w Lublinie, a także celulozy w Niedomicach. W Dębicy planowano rozpocząć produkcję kauczuku, opon oraz materiałów wybuchowych. Do wybuchu wojny w COP zainwestowano ok.400 mln zł. Powstający przemysł nie potrafił jednak wchłonąć istniejącej nadwyżki siły roboczej.

W ramach organizacji Centralnego Okręgu Przemysłowego w końcu lat 30-tych zbudowano cały szereg zakładów przemysłowych, które przetrwały okres wojny, aby stać się sztandarowymi przedsiębiorstwami PRL. Do dzisiaj funkcjonują: kombinat metalurgiczny w Stalowej Woli, fabryka samolotów w Mielcu, zakłady chemiczne w Dębicy czy fabryka broni w Radomiu. Przypuszczam, że istnienie tych wielkich przedsiębiorstw państwowych w momencie obejmowania władzy przez partię komunistyczną ułatwiało proces przemian w kierunku gospodarki nakazowo-rozdzielczej.
Centralny Okręg Przemysłowy był przedsięwzięciem charakterystycznym dla tendencji gospodarczych końca II Rzeczypospolitej. COP i port w Gdyni to najbardziej znane z szerokiego zakresu działań wicepremiera Kwiatkowskiego. Razem stanowią unikalne przykłady koncepcji nierozerwalnie związanych z II Rzeczpospolitą, nie zdewaluowanych przez późniejsza propagandę.
Projekt budowy największej inwestycji 20-lecia został przedstawiony przez ówczesnego wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego. Był elementem średniookresowej strategii gospodarczej rządu, blisko powiązanej z planem rozbudowy sił zbrojnych. Centralny Okręg Przemysłowy bezpośrednio nawiązywał do popularnej koncepcji trójkąta bezpieczeństwa w widłach Wisły i Sanu. Miał stać się rynkiem zbytu dla produktów rolniczych ze wschodniej Polski oraz surowców z Górnego Śląska. Dodatkowo COP miał przynieść rozwiązanie narastających problemów społecznych – wzrostu ilości ludności bezrolnej na wsiach i bezrobotnej w miastach.
W ramach organizacji COP stworzono od podstaw wiele ogromnych zakładów produkcyjnych. Budowie nowych przedsiębiorstw towarzyszył rozrost sektora publicznego w wyniku przejmowania przez państwo istniejących zakładów.

5. WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU NA PODSTAWIE WYBRANEGO ZAKŁADU PRZEMYSŁOWEGO [np. Górażdże]

 

System jest to wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów. Rozpatrywany  od zewnątrz jest całością, a od wewnątrz jest zbiorem, do którego przynależność warunkują związki wzajemnej zależności między wszystkimi elementami

 

Własności systemu można ogólnie wyrazić następująco:

1. jest zintegrowanym zbiorem struktur i procesów materialnych, energetycznych i informacyjnych.

2. można wyróżnić składniki, które nazywamy podsystemami.

3. systemy, podsystemy i ich odpowiednie składniki wykazują hierarchiczną strukturę sterowania (kierowania -  jeżeli dotyczy ludzi występujących w systemach).

4. istnieją określone ogólne cele systemu oraz poszczególnych jego podsystemów i ich składników. Cele podsystemów mogą być względem siebie konfliktowe.

5. system wykazuje zdolność osiągania swego celu ogólnego w warunkach konfliktów celów jego podsystemów (wykorzystywanie hierarchicznej struktury sterowania).

6. każdy system ma wejście i wyjście, które wiążą go z otoczeniem systemu. Wejście i wyjście systemu rozumiane są dwojako: jako miejsca fizyczne (geometryczne) i jako wielkości (np. materia, energia, lub informacja - i ich charakterystyki).j

7. zmiana rozmiarów wejść na rozmiary wyjść (stanowiących cele systemu) jest uwarunkowana procesami wewnętrznymi systemu, które można rozpatrywać jako operatory.

 

Traktując zakład przemysłowy jako system, wyróżniamy w nim zazwyczaj składowe:

- podsystemy, tj. wydziały produkcyjne, pomocnicze, usługowe: zajmuje się produkcją cementu, betonu i kruszywa

- zespoły, tj. oddziały, kompleksy, linie produkcyjne: łamiarnie, młynownie i suszarnie, baseny szlamowe, zbiorniki korekcyjne lub homogenizacyjne, piecownie,  pakownie oraz kominy (obiekty produkcyjne)

- podzespoły: kompresorownie, kotłownie, podstacje elektryczne, warsztaty, odlewnie, elektrowozownie, obiekty gospodarki wodnej: studnie, ujęcia, zbiorniki, składy paliw płynnych, garaże, budynek straży pożarnej, laboratoria (obiekty pomocnicze)

- agregaty

- maszyny i urządzenia jednostkowe: stacje przeładunkowe, konstrukcje nośne urządzeń transportu wewnątrzzakładowego: stacje wyładowcze surowca, załadowcze cementu

- składniki elementarne

 

całość zakładu (kooperacja + powiązania rynkowe i gospodarcze)
A – funkcje podstawowe:	B – funkcje uboczne
- produkcja podstawowa - uboczna - pomocnicza - gospodarka magazynowa	- administracyjno-gospodarcza - dział badawczy i postępu technicznego - szkolenie - dział kulturalny - socjalno sanitarne - urządzenia zewnętrzne

 

Można wyróżnić trzy zasadnicze rodzaje otoczenia zakładu przemysłowego, traktowanego jako system:

a) fizyczne, np. teren, klimat, zasilanie energetyczne, drogi transportowe

b) ekonomiczne (gospodarcze), np. rynek, programy i plany gospodarcze, polityka finansowo-kredytowa: produkty firmy dostępne w całym kraju, działalność firmy obejmuje organizację i logistykę sprzedaży produktów, promocję i reklamę, doradztwo technologiczne;

c) socjalne (środowisko ludzkie): pracownicy, nadzór, laboratorium, przedstawiciele terenowi

Istotną sprawą jest potrzeba optymalnego wyważenia poszczególnych faz istnienia zarówno całego systemu,  jak i jego struktur oraz zsynchronizowanie okresów fizycznego starzenia się ekonomiczno-technicznego składników struktur i realizowanych w nich procesów technologicznych.

 

Cykl istnienia systemu można, w sposób ogólny, przedstawić następująco:

Sformułowanie potrzeby à powstawanie systemu à eksploatacja systemu à dostosowanie (rekonstrukcja i modernizacja) systemu à wygasanie zdolności użytkowej à złomowanie systemu

 

6. BUDOWLANY PROCES INWESTYCYJNY - CHARAKTERYSTYKA

 

Budowlany proces inwestycyjny- ogół czynności związanych z realizacją inwestycji budowlanej, od programowania do przekazania inwestycji do eksploatacji (budownictwo przemysłowe). Cykl inwestycyjny - okres niezbędny do realizacji ogółu  czynności składających się na proces inwestycyjny.

Fazy procesu inwestycyjnego: programowanie, planowanie, projektowanie, wykonawstwo, rozruch (dla inwestycji produkcyjnych i przemysłowych).

Uczestnicy budowlanego procesu inwestycyjnego: inwestor (szykuje wniosek lokalizacyjny), inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant, kierownik budowy lub kierownik robót.

 

PROCES INWESTYCYJNY:
A – cykl przygotowania inwestycji:	B – cykl realizacji inwestycji:
faza 1 – analiza i ocena potrzeb	faza 1 – budowa
faza 2 – programowanie inwestycji	faza 2 – wyposażenie inwestycji
faza 3 – planowanie inwestycji	faza 3 – sprawdzenie i odbiór
faza 4 – projektowanie inwestycji

 

Stadia procesu inwestycyjnego:

A – studium przedprojektowe:

1 – sformułowanie i uzasadnienie celu inwestycji

2 – wykonanie studiów analitycznych

3 – określenie wstępnego programu przedsięwzięcia i jego wpływu na środowisko

4 – uzyskanie lokalizacji inwestycji i ocena jej przydatności

5 – nabycie praw do terenu

6 – uzyskanie dokumentacji geodezyjno-kartograficznej

7 – wykonanie inwentaryzacji technicznej

8 – opracowanie różnego rodzaju koncepcji

9 – uzyskanie wstępnych warunków technicznych przyłączenia do sieci zewnętrznych infrastruktury technicznej

10- opracowanie finalnych założeń i biznes planu

B – stadium projektowe

1 – opracowanie projektów budowlanych

2 – uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń oraz pozwolenia na budowę

3 – opracowanie projektu technologicznego inwestycji produkcyjnej oraz uzyskanie wymaganych opinii i uzgodnień

4 – opracowanie wykonawczych projektów budowlanych i technologicznych

5 – opracowanie specyfikacji technicznej i kosztorysów inwestorskich

C – stadium realizacyjne

1 – przeprowadzenie postępowań przetargowych i zawarcie umów z wykonawcami I dostawcami inwestycji

2 – zapewnienie odpracowania przez kierownika budowy planu bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych

3 – opracowanie harmonogramów realizacji robót budowlanych i dostaw inwestycyjnych oraz ich finansowania

4 – zrealizowanie inwestycji, dokonanie odbiorów częściowych i rozruchu technologicznego

D – stadium powykonawcze:

1 – odbiór końcowy i przekazanie do użytkowania gotowych obiektów budowlanych

2 – wyegzekwowanie gwarancji jakości i rękojmi za wady wykonanych robót

3 – rozliczenie końcowe kosztów inwestycji

 

7. Podejmowanie decyzji w trakcie planowania lokalizacji zakładu przemysłowego.

 

Planowanie lokalizacji zakładu przemysłowego ma na celu wybór miejsca budowy zakładu, które ze względu na potrzeby ekonomiczno-techniczne i społeczno-gospodarcze zapewni najwłaściwsze warunki jego eksploatacji i budowy.

Rozróżnia się dwie fazy podejmowania decyzji w tym zakresie: lokalizację ogólną, a następnie lokalizację szczegółową.

Lokalizacja ogólna zakładu przemysłowego określa region lub miejscowość, w której zakład ma być zbudowany; wyboru dokonuje inwestor na podstawie następujących przesłanek:

1.Zapewnienie wysokiej efektywności ekonomicznej i społecznej projektowanej inwestycji.

2.Zapewnienie ciągłości i niezawodności produkcji.

Lokalizacja szczegółowa zakładu ma na celu ustalenie miejsca budowy zakładu.

Czynniki lokalizacyjne

                        1.Naturalne własności terenu, tj. jego budowę geologiczną, rzeźbę, warunki hydrologiczne, klimatyczne, kierunki wiatrów, itp.

                        2.Usługi komunikacyjne, dostawy energii, wody, gazu, odprowadzenie ścieków, itp.

                        3.Położenie terenu zakładu w stosunku do innych terenów miasta czy osiedla uwzględniające warunki bezpieczeństwa, szkodliwości czy uciążliwość zakładu przemysłowego dla otoczenia, powiązanie z miejscami zamieszkania zatrudnionych, wzajemne powiązania zakładów przemysłowych, itp.

                        4.Przewidywane zmiany w bezpośrednim otoczeniu zakładu.

Zarówno lokalizacja ogólna, jak i szczegółowa zakładu przemysłowego powinny uwzględniać kierunki wiatrów dominujące w danym regionie

Usytuowanie terenów przemysłowych uwzględniające działanie wiatru: a/ przemysł, b/ strefa zieleni, c/dzielnice mieszkalne, d/ kolej, e/ rzeka

Czynnikiem decydującym o lokalizacji szczegółowej zakładu przemysłowego, jest jego szkodliwość dla środowiska naturalnego człowieka. Charakter ścieków i emitowanych do powietrza atmosferycznego zanieczyszczeń łączy się z projektowaniem i realizacją stref ochronnych wokół zakładów.

 

8. Perspektywiczne aspekty strefowania w zakładzie przemysłowym.

 

Strefowanie w zakładzie przemysłowym polega na łączeniu wydziałów produkcyjnych, administracyjnych, pomocniczych i laboratoriów o jednakowym lub podobnym procesie technologicznym, w grupy, podgrupy i wydziały. Umożliwia to bardziej ekonomiczne wykorzystanie instalacji przemysłowych oraz środków transportowych, stworzenie lepszych warunków: ochrony przeciwpożarowej, wykorzystanie terenu, itp.; stwarza również lepsze warunki przyszłej rozbudowy.

W zakładach przemysłowych wyróżnia się strefy:

a) obróbki gorącej,

b) obróbki zimnej,

c) pomocniczą,

d) energetyczną,

e) składową,

f) obróbki drewna,

g) wejściową,

h) transportu.

 

 

9. Blokowanie jako konsekwencja wad systemów rozproszonych

 

Wady zabudowy rozproszonej:

1.Koszty ogólne terenu pod urządzenia torowisk, dróg, przewodów doprowadzających i odprowadzających wodę, gazociągów, itp. Są bardzo duże i zmieniają się w granicach od 20 do 40 % całkowitych kosztów budowy zakładu.

2.Drogi dla transportu między budynkami są bardzo wydłużone, co wpływa na podwyższenie kosztów ich eksploatacji oraz zwiększa możliwość wypadków i awarii na trasie.

3.Nadmierne wydłużenie przewodów instalacyjnych powoduje zwiększenie strat wskutek spadku ciśnienia lub napięcia, w związku z czym wynika potrzeba instalowania dodatkowych stacji pomp, kompresorowni, transformatorowni, itp. urządzeń.

4.Duża liczba małych budynków daje znacznie większą powierzchnię ścian zewnętrznych niż jeden obiekt scalony, dlatego w rachunku ekonomicznym należy dla zabudowy rozproszonej z góry zakładać wyższe nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne oraz przewidywać większe zapotrzebowanie na energię cieplną, chłodniczą, itp.

5.Zabudowa rozproszona stwarza na ogół mniejsze możliwości rozbudowy zakładu oraz wprowadzenia zmian w technologii.

 

Konieczne okazały się inne rozwiązania projektowe, w których uwzględniono by zasadę:

a) właściwego wykorzystania terenu przemysłowego,

b) racjonalnej organizacji struktury produkcyjnej (np. uszeregowanie maszyn dla metody potokowej),

c) skrócenia, oraz bezkolizyjnego rozmieszczenia, dróg transportu i zaopatrzenia wewnątrzzakładowego.

 

(Zblokowane budynki przemysłowe są to obiekty, w których funkcje podstawowa i pomocnicza, jednego lub kilku oddziałów lub wydziałów produkcyjnych są połączone w zespół pod wspólnym dachem, o ile jest to uzasadnione technicznie, zgodne z prawem budowlanym i wymaganiami higieny pracy. Z zabudowy zblokowanej powinny być wyłączone i usytuowane oddzielnie:

1.Urządzenia wpływające ujemnie na produkcję podstawową z powodu wydzielanych gazów, par, pyłów, nadmiaru ciepła oraz powstających wstrząsów, hałasów, itp. czynników, które nie mogą być w danym przypadku zlikwidowane u źródła ich powstania w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony.

2.Obiekty, w których przebiegają procesy związane z produkcją materiałów grożących niebezpieczeństwem wybuchu lub pożaru (np. wyrób gazoliny, przeróbka nitro, itp.), oraz magazyny na te produkty.

3.Obiekty wymagające, ze względu na rodzaj produkcji, specjalnego rozwiązana budowlanego, np. braku obudowy lub obudowy częściowej urządzeń technologicznych.

4. Budynki służące straży przemysłowej i pogotowiu technicznemu. Przewidując dalszy rozwój zakładu należy tak zaprojektować lokalizację obiektów oraz ich powiązanie z siecią transportu, komunikacji i zaopatrzenia, aby była zagwarantowana nie tylko ciągłość procesów produkcyjnych, ale i możliwość prawidłowej rozbudowy zakładu.)

 

10. Grupowanie różnogałęziowe

 

Zasady łączenia różnych zakładów na wspólnym terenie:

1)       Zakłady nie mogą sobie wzajemnie przeszkadzać. Posiadają podobne wymagania pod względem obudowy.

2)       Należy pamiętać o wymaganiach wynikających ze specjalizacji i koncentracji produkcji oraz uporządkowaniu funkcji podstawowej i pomocniczej.

3)       Procesy produkcyjne powinny przebiegać na bazie tych samych materiałów i nośników energii.

4)       Rozwiązania powinny być maksymalnie uniwersalne i elastyczne

5)       Zakłady z niebezpieczeństwem pożaru lub wybuchu oraz zakłady, w których występują niebezpieczne wyziewy powinny być lokalizowane poza monoblokiem.

6)       Urządzenia zewnętrzne takie jak transport, komunikacja i przyłącza sieci zaopatrzenia powinny być użytkowane wspólnie.

7)       Obiekty pomocnicze (takie jak służba zdrowia) powinny podlegać zasadzie blokowania.

 

11. Przemysł cementowy w Polsce XXI w.

 

                Obecnie w Polsce mamy 11 cementowni pracujących w pełnym cyklu produkcyjnym, 5 przemiałowni cementu, 1 zakład produkujący cement biały i 1 cement glinowy. Branża cementowa jest całkowicie sprywatyzowana. W roku 2003 została zakończona techniczna modernizacja branży cementowej (procesu wypalania klinkieru). Eksploatujemy 18 pieców metody suchej i 2 metody mokrej. Cementownie: Górażdże, Małogoszcz, Kujawy, Ożarów, Nowiny, Rudniki, Chełm, Odra, Nowa Huta, itd...

 

 

12. Zasadnicze różnice w technologiach produkcji cementu metodą mokrą i suchą.

 

                Metoda mokra – wprowadzenie do pieca surowca w postaci szlamu – zaletą jest łatwość mieszania i korygowania składu mieszaniny surowcowej, wadą jest duża ilość energii potrzebna do wypalenia klinkieru. Przed wypalaniem mieszanki jest ona homogenizowana i mielona na mokro.

                Metoda sucha – do pieca wprowadza się mieszankę surowcową suchą – zaletą jest małe (w stosunku do metody mokrej) zużycie energii w piecu przy wypalaniu. Przed wypaleniem mieszanka jest wstępnie homogenizowana i mielona na sucho. NIŻSZE KOSZTY PRODUKCJI.

 

Właściwości otrzymanego klinkieru w obu metodach są porównywalne.

 

Skład mieszanki surowcowej to: CaO, SiO2, Al2O3, Fe2O3

 

 

13. Wpływ domieszek na produkt finalny w cementowniach

 

• gips – w młynach cementu uzyskuje się przemiał klinkieru cementowego z gipsem. Dodatek gipsu reguluje czas wiązania cementu, ponieważ bez obecności siarczanów podczas hydratacji twardnienie cementu odbywałoby się za szybko.
• żużel – powstaje jako produkt uboczny w procesie wielkopiecowym. W wyniku gwałtowanego schłodzenia stopionego żużla uzyskuje się granulowany żużel wielkopiecowy, który jest bardzo wartościowym dodatkiem mineralnym do cementów.
• popiół – spalaniu węgla w zakładach energetycznych towarzyszy powstanie odpadu, jakim jest popiół. W wyniku oczyszczenia gazów spalinowych (w elektrofiltrach) wytrącane są tzw. popioły lotne, które wykorzystuje się jako dodatek do cementu.

 

Stosowanie dodatków w postaci żużla wielkopiecowego czy popiołu lotnego pozwala uzyskać cementy hutnicze lub cementy pucolanowe.

 

14 Klasyfikacja obiektów budowlanych w cementowni (ze względu na):

 

• Funkcję technologiczną
• Produkcyjne (łamiarnie, młynownie, suszarnie, baseny na szlam, zbiorniki korekcyjne pakownie i kominy)
• Składowania (składowiska materiałów typu): surowiec łamany, żużel wielkopiecowy, gips, klinkier, węgiel itd.
• Pomocnicze: kompresorownie, kotłownie, podstacje elektryczne, warsztaty itd.
• Administracyjno - socjalne
• Formę konstrukcyjną
• Zasadnicze elementy o zabudowie szkieletowej (piecownie łamarnie, młynownie)
• Obiekty halowe (składy surowców węgla i klinkieru)
• Zbiorniki (baseny szlamowe, zbiorniki korekcyjne i homogenizacyjne, silosy na gotowy cement)
• Fundamentowe: fundamenty pod piece obrotowe, kruszarki, młyny
• Inne o zabudowie szkieletowej (pakownie suszarnie)
• Obiekty specjalne (kominy, konstrukcje nośne urządzeń pomocniczych)

 

15 Ewolucja konstrukcji składu klinkieru na przestrzeni ostatnich 40 lat

 

• Skład otwarty – odpylający szyb zasypowy transportuje klinkier na skład – odbiór taśmociągiem pod składem (czasem ze spychaniem materiału do odpowiednich otworów) przenośniki samochodowe – duże pylenie!!
• Skład suwnicowy – (hala) do przenośniki zgrzebełkowe, skrzynkowe lub kubełkowe potem transport suwnicami – są nieszczelne i bardzo się pyli a suwnice trzeba obsługiwać ręcznie
• Skład pryzmowy – bardziej szczelny i możliwe wprowadzenie automatyki, dno pochyłem gdy nie ma wód gruntowych a jak płaskie to albo zalega materiał albo spychanie mechaniczne – przekrycie żelbetowe w kształcie bieżni.
• Skład stożkowy – kształt stożek – zalety jeden punkt zasypu i jeden punkt odbioru łatwo go uszczelnić i zmechanizować
• Zbiorniki do magazynowania klinkieru:
• Silos stalowy
• Zbiornik żelbetowy przekryty konstrukcją stalową

 

16. SILOSY NA CEMENT – WSPÓŁCZESNE TENDENCJE

 

Do magazynowania cementu służą, w większości cementowni, silosy żelbetowe. Przeważnie są one wykonywane w postaci cylindrycznej, jako swobodnie stojące w bateriach na płycie żelbetowej o znacznej grubości. Wymiary silosów dochodzą do znacznych wartości sięgają kilkudziesięciu metrów wysokości i kilkunastu metrów średnicy. W chwili obecnej istnieje tendencja do wznoszenia silosów wielokomorowych zamiast baterii silosów o mniejszych rozmiarach. Taki przypadek ma miejsce w Ożarowie i w Nowinach.

 

17. PROCES PRZEMIANY ENERGII W PRODUKCJI ELEKTRYNOŚCI I CIEPŁA

 

Zadaniem elektrowni jest wytwarzanie energii elektrycznej lub energii elektrycznej i cieplnej w postaci gorącej wody, lub pary.

W elektrowni parowej zachodzi przemiana energii chemicznej paliwa na energię elektryczną poprzez trzy fazy pośrednie.

Pierwsza faza: energia chemiczna paliwa jest zmieniana przez spalanie w kotle parowym na energięcieplną.

Druga faza energia cieplna pary, wyprodukowanej w kotle, ulega zmianie, w turbinie parowej, na energię mechaniczną (para obraca wirnik turbiny).

Trzecia faza: to przetwarzanie energii mechanicznej na energię elektryczną.

W realizacji tego procesu technologicznego biorą udział: paliwo, woda i tlen z powietrza.

 

18. OBIEG PARY I WODY w elektrowni kondensacyjnej

 

Wytworzona w kotle para przegrzana o wysokim ciśnieniu (stosowana obecnie w kraju ma parametry: minimum 14,71 MPai 340oC) „płynie” rurociągiem do turbiny parowej, w której rozprężając się obraca wirnik turbiny wraz z połączonym z nim wirnikiem generatora.

Rozprężona para dostaje się do kondensatora, w którym jest skraplana za pomocą wody chłodzącej. Kondensat jest następnie przetłaczany pompą przez podgrzewacze regeneracyjne do odgazowywacza. W podgrzewaczach regeneracyjnych kondensat jest podgrzewany parą pobieraną z upustów turbiny. W odgazowywaczu woda, przez podgrzanie do temperatury nasycenia, jest odgazowywana, czyli pozbawiona zawartości powietrza, głównie tlenu, szkodliwego dla powierzchni ogrzewanych. Występuje tu zjawisko korozji tlenowej rur kotłowych.

Obieg pary i wody w układzie kotłowym jest zamknięty; zawsze jednak występują pewne straty pary i wody, które muszą być uzupełniane. Woda uzupełniająca musi być odpowiednio oczyszczona, tzn. pozbawiona zawartości soli mineralnych innych zanieczyszczeń, które osiadałyby w rurach kotłowych. Odpowiednio przygotowana w zmiękczalni woda jest podawana pompą do odgazowywacza. W zamkniętym obiektu chłodzącym, woda podgrzana w kondensatorze skraplającą się parą, jest ochładzana w chłodniach (kominowych lub wentylatorowych). Pompa zasysa wodę ze zbiornika przy chłodni, przetłacza ją przez kondensator i wtłacza do chłodni. Straty wody w obiegu chłodzącym, głównie wskutek parowania w chłodniach, są uzupełniane wodą dodatkową.

 

 

19. CO POZWALA UWAŻAĆ BUDOWĘ BLOKU ENERGETYCZNEGO BEŁCHATÓW II ZA  

      INWESTYCJĘ XXI w.?

 

Główne cechy bloku energetycznego B-II świadczące o tym że blok ten jest inwestycją XXI w.:

-          jeden blok o mocy elektrycznej brutto 833MW, opalany węglem brunatnym; zamknięty układ chłodzenia;

-          czas pracy z wykorzystaniem mocy znamionowej 7500godz/rok; łączny czas pracy w roku ponad 8000godz.;

-          wysoka dyspozycyjność;

-          sprawność netto: co najmniej 40%;

-          bardzo niskie emisje zanieczyszczeń, zgodnie z dyrektywą LCP;

-          spełnia wymagania UCTE i PSE (współpraca elektrowni z systemem elektroenergetycznym kraju);

-          nowoczesny system automatyki i monitoringu;

-          wysoko sprawna instalacja odsiarczania spalin.

 

20. PROBLEM STRAT CIEPŁA W ELEKTROWNI KONDENSACYJNEJ.

 

-          STRATY CIEPŁA WSKUTEK NIECAŁKOWITEGO SPALANIA- część nieopalonego paliwa przedostaje się do popiołu i do żużla oraz jest unoszona w postaci lotnego koksiku;                                     

                 wartość strat:

                 2 do 14% kotły rusztowe

                 1 do 2% kotły pyłowe

-          STRATY WSKUTEK NIEZUPEŁNEGO SPALANIA-przez obecność gazów palnych, zwłaszcza CO w spalinach;

          wartość strat:

            0,5% kotły pyłowe

             5%   kotły rusztowe

-          STRATA WYLOTOWA (KOMINOWA)- strata ciepła unoszonego do otoczenia, powstaje gdyż temp. spalin opuszczających kocioł jest wyższa od temp. powietrza otoczenia pobranego do spalania;

           wartość straty:   6 do 25% (największa ze wszystkich strat)

         jej wartość decyduje o sprawności kotła;

-          STRATA PROMIENIOWANIA ( KONWEKCJI)- ciepło oddawane do otoczenia przez promieniowanie i konwekcję obudowy kotła;

         wartość straty:   od 0,3% (dla dużych kotłów) do 3%.

 

21. EWOLUCJA KONSTRUKCJI BUDYNKU GŁÓWNEGO W ELKTROWNI CIEPLNEJ.

 

W konstrukcji bud głównego zasadniczym elementem uczestniczącym w przenoszeniu sił poziomych i obc. pionowych jest konstrukcja kotła.

EWOLUCJE:

A)      KOTŁY

-          początkowo stojące (których cały ciężar i ciężar wszystkich elementów technologicznych przejmowany był w kilku poziomach przez stalową konstrukcję nośną, z niej na fundament – niepraktyczne i nie do utrzymania; trudności z kompensacją względnych wydłużeń technologicznych części kotła w stosunku do „zimnej” konstrukcji nośnej);

-          kotły „wiszące” – cała część technologiczna kotła zawieszona za pomocą cięgieł na ruszcie opartym o słupy umieszczone poza strefą podwyższonej temperatury;

-          duży postęp w technologii budowy i montażu kotłów dzięki tzw. ”szczelnym  ścianom” – możliwe fabryczne „orurowanie” kotła ,szczelne ściany pozwalają na zastąpienie ciężkiego ceramicznego obmurza  lekkimi materiałami izolacyjnymi nanoszonymi lub mocowanymi na ściany szczelne;

B)       ŚCIANY

-          blacha aluminiowa, ocieplona lekką warstwą izolacyjną- zmniejszenie ciężaru konstrukcji;

niepraktyczne szkło taflowe;

C)       POCZĄTKOWA KONSTRUKCJA CZTERONAWOWA, potem zniknęła ściana zewnętrzna kotłowni, gdyż ściana kotła przejęła całkowicie napór wiatru, przekazując go poprzez konstr. kotła na środkową nawę ( ciężka nawa środkowa straciła swą rolę w schemacie statycznym – połączenie dwóch ciężkich naw, zasobników węgla i odgazowywaczy w jedną konstrukcję oddzielającą kotłownie od maszynowni);

D)      DALSZA EWOLUCJA- wydzielono pomieszczenia na urządzenia elektryczne i nastawnię w oddzielny ciąg;

E)       SYSTEM CHŁODZENIA- obniżono poziom maszynowni w stosunku do poziomu kotłowni o 3do5m; oszczędność ok.100MW mocy na każdy metr obniżenia maszynowni;

F)       SUWNICE CHWYTAKOWE (mało wydajne, niewystarczające) zastąpiono (wysokosprawnymi, wydajnymi, lekkimi) zwałowarkami, ładowarkami kołowo-frezowymi i spychaczami (dalej-maszyny wieloczynnościowe)

G)      SYSTEMY STĘŻAJĄCE- założenie między kotłami tarcz stropowych wspartych na stężeniach ścian podłużnych (elektrownia Kozienice).

 

22. PROBLEM ODSIARCZANIA SPALIN

 

Znacznie trudniejszy natomiast okazał się problem ochrony atmosfery od wydmuchów dwutlenku siarki, pochodzącego ze spalania węgli zasiarczonych. Problem ten zrodził się w miarę koncentracji mocy w elektrowniach spalających te węgle (ponad 0,004 ÷0,005 kg siarki na 4186,8 J). Efektywne i jednocześnie tanie metody odsiarczania spalin nie istnieją. Często jedyną metodą stosowaną w celu nie przekraczania normy sanitarnej na dopuszczalne stężenie dwutlenku siarki w przyziemnej warstwie atmosfery jest budowa wysokich kominów umożliwiających rozcieńczenie szkodliwych substancji.

 

23. WYDOBYCIE I WZBOGACENIE RUDY MIEDZI NA TERENIE KGHM

 

Spółka KGHM wydobywa rudę miedzi w podziemnych kopalniach. Do urabiania rudy stosowana jest technika strzałowa (przy użyciu materiałów wybuchowych). W tym procesie powstają puste komory w miejscach, gdzie ruda miedzi została wydobyta oraz filary pomiędzy komorami. System ten, zwany systemem filarowo-komorowym, jest powszechnie stosowaną metodą podziemnego wydobycia złóż o charakterze osadowym. Stropy, ściany komór (ociosy) oraz inne wyrobiska eksploatacyjne są zabezpieczane obudową kotwiową.  Urobiona ruda jest transportowana pojazdami z napędem spalinowym oraz taśmociągami do podziemnych zbiorników, gdzie zostaje częściowo rozkruszana i następnie wydobywana na powierzchnię. Na powierzchni ruda przekazywana jest do Zakładów Wzbogacania Rud (znajdujących się przy głównych szybach w zakładach górniczych „Lubin”, ”Rudna”i „Polkowice-Sieroszowice”). Ruda miedzi wydobyta na powierzchnię wraz z przybraną, z przyczyn technologicznych, skałą płonną zawiera średnio około 2%metalu, stąd niezbędnym etapem jej zagospodarowywania jest proces przeróbki. Operacją główną jest wzbogacanie, w wyniku którego otrzymuje się koncentrat o zawartości miedzi umożliwiającej jego przetwarzanie metalurgiczne.

Pozostała część urobku o niewielkiej zawartości metalu stanowi odpady i jest gospodarczo wykorzystywana do nadbudowy i uszczelniania czaszy zbiornika wodnego "Żelazny Most". Reszta jest deponowana w stawie osadowym.

W zakładach wzbogacania, ruda miedzi jest kruszona i mielona na mokro, a następnie, w postaci zawiesiny w wodzie, transportowana do maszyn flotacyjnych. W maszynie flotacyjnej odbywa się proces oddzielenia minerałów miedzi od skały płonnej. Zawiesina drobno zmielonej rudy w wodzie, po dodaniu niewielkiej ilości odpowiednich środków pianotwórczych i odczynników modyfikujących właściwości powierzchniowe minerałów miedzi, jest napowietrzana, w wyniku czego tworzące się pęcherzyki wynoszą minerały zawierające metale użyteczne na powierzchnię w postaci piany, natomiast skała płonna opada na dno i jako odpady poflotacyjne odprowadzana jest rurociągami do wspomnianego wcześniej zbiornika odpadów poflotacyjnych„Żelazny Most”. Piana z minerałami miedzi i innymi metalami towarzyszącymi jest zbierana, zagęszczana, filtrowana, odwadniana w prasach i częściowo suszona w celu uzyskania koncentratu miedzi. Następnie koncentrat przewożony jest transportem kolejowym do hut. Koncentrat, w zależności od zakładu górniczego, z którego pochodzi, zawiera od 18 do 28 %miedzi.

 

24. ZABUDOWA POWIERZCHNI KOPALNII MIEDZI

 

Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się z części szybowej oraz zakładu wzbogacania rudy.

Rozwiązanie zakładu w Rudnej(będącego przykładem nowoczesnego rozwiązania) pokrywa sięz podziałem na trzy zespoły technologiczne:

                        •rozdrabialnia (zasobniki żelbetowe na rudę i hale kruszarek); oprócz tego pomieszczenia pomocnicze, tzn. szatnie, rozdzielnie elektryczne, dyspozytornie, itp. oraz układ przenośników w części podziemnej

                        •młynownia i flotownia, rozwiązany w układzie osiowym (zasobniki rudy leżąw osi podłużnej układu, nawy młynowni i flotowni zaprojektowano natomiast po obu stronach zasobników symetrycznie, przyjmując podział na ciągi technologiczne)

                        •odwadnianie i suszenie oraz wysyłka koncentratu (kilka zasobników zgęszczaczy, filtrownia i suszarnia oraz magazyn koncentratu z częścią składową). Zgęszczacze są to otwarte naziemne zbiorniki żelbetowe o średnicy 40,0 m. Budynek filtrowni i suszarni jest w części filtrów dwukondygnacyjny, w części suszarek -halowy, wykonany w konstrukcji stalowej.

Cechą wspólną wszystkich obiektów jest zastosowanie takich samych elementów ściennych i okiennych, co nadaje im jednolity charakter w rozwiązaniu architektonicznym.

Wszystkie obiekty zakładów wzbogacania rudy, zarówno w Polkowicach jak w Rudnej, są usytuowane w bezpośredniej bliskości szybów głównych kopalni. Zblokowanie budynków, duże rozpiętości i długości poszczególnych ich częśc isprawiły, że warunek dostosowania konstrukcji do pracy na ruchomym podłożu gruntowym wpłynął w sposób decydujący na wybór schematów statycznych i rozwiązań szczegółów konstrukcji.

Wszystkie budynki zostały podzielone dylatacjami poprzecznymi i podłużnymi na niezależne sekcje. Rozstaw dylatacji poprzecznych przyjęto przeważnie około 25 m, natomiast nawy budynków oddzielono dylatacjami podłużnymi.

Rozmiary między dylatacyjnych sekcji budynków wielopiętrowych dobierano zawsze tak, aby były odpowiednio sztywne. Geometryczną niezmienność rzutu fundamentów zapewniono natomiast za pomocą ciągów wiążących fundamenty ze sobą. W bardzo ciężkich obiektach zastosowano płyty fundamentowe pod całą powierzchnią sekcji.

Ściany szczytowe hal zaprojektowano jako sztywne tarcze, połączone z konstrukcją hal w sposób umożliwiający wzajemne przesunięcie po wystąpieniu ewentualnych odkształceń terenu. Prawie we wszystkich budynkach zakładów, w kierunku podłużnym, słupy rozstawiono co 6m.  Centralną część zespołu młynowni i flotowni stanowi monolityczna, sztywna bryła żelbetowego zasobnika rudy, opartego na fundamencie płytowo-żebrowym za pośrednictwem rozstawionych co 6m żelbetowych ram o 4 skośnych podporach. Celem takiego ukształtowania podpór jest zmniejszenie momentów zginających w podporach od obciążeń poziomych oraz zmniejszenie rozpiętości żeber poprzecznych fundamentu, z jednoczesnym zachowaniem swobodnej przestrzeni użytkowej pomostu pod zasobnikami na poziomie 4,5 m.

Nad zasobnikami znajduje się nadbudówka o konstrukcji stalowej, w której na dwu kondygnacjach, są umieszczone przenośniki taśmowe, a nad nimi jezdnia suwnicy montażowej. Do zasobników przylegają, z obu stron, budynki młynowni, zaprojektowane w konstrukcji stalowej. Główne elementy nośne młynowni składają się z wiązarów kratowych i przegubowych słupów kratowych. Słupy te w kierunku podłużnym są powiązane stężeniami kratowymi.

Nawy flotowni są konstrukcyjnie niezależne od młynowni. Ich główne elementy nośne tworzą wiązary kratowe (stalowe), z jednej strony oparte na słupach zamocowanych w fundamentach, z drugiej na słupach wahadłowych. Słupy te zaprojektowano jako żelbetowe, prefabrykowane.

                         

25. Zabudowa huty miedzi

 

                Rozmieszczenie poszczególnych obiektów w hucie jest uzależnione od procesów technologicznych w kilku wydziałach produkcyjnych: a)Przygotowania wsadu                       b) Metalurgicznym c)Elektrolitycznej rafinacji miedzi d)Fabryce kwasu siarkowego e)Elektrociepłowni.

                Huta miedzi w Legnicy reprezentuje rozproszony system zabudowy. Obiekty na terenie huty mają znacznie zróżnicowany charakter. Hale i budynki są różnego typu, a więc o konstrukcji żelbetowej, stalowej a także ceglanej. Do najciekawszych konstrukcji należy hala elektrolitu. Główne wydziały w hucie miedzi w Legnicy to:  a)Przygotowania wsadu b) Metalurgicznym c)Elektrolitycznej rafinacji miedzi d)Fabryce kwasu siarkowego e)Elektrociepłowni f)Metali towarzyszących g)Wyrobów z żużla h)Fabryki kwasu siarkowego

 

 

 

26. Problem ochrony antykorozyjnej konstrukcji znajdujących się na terenie huty miedzi

 

                Huty miedzi są narażone na działanie czynników powodujących korozję: a)związki siarki (SO₂, SO₃, H₂SO₄), b)wysokie temperatury c)wybuchy gazów gardzielowych (zawartość CO 15-18%) d)rozpryski płynnego metalu e)zakwaszone ścieki.

Substancje te działają szkodliwie na spoiwo cementowe, betony, a także stal konstrukcyjną i zbrojeniową. Wobec niekorzystnych warunków wewnątrz pomieszczeń korozja może przebiegać bardzo szybko (znane są przypadki że po 4 latach żelbetowy budynek należało wznieść ponownie). W związku z tym istotny jest dobór odpowiedniego schematu konstrukcyjnego, kształtów i wymiarów poszczególnych elementów budowlanych wykonanych z najbardziej odpowiednich materiałów dla danego środowiska. Unikanie w konstrukcjach półek, użebrowań, bruzd, wklęsłości, w których mogą gromadzić się i skraplać agresywne ciecze lub osiadać płyny. Wskazane jest zastępowanie konstrukcji kratowych belkowymi a ażurowych pełnościennymi.

                Najlepszym rozwiązaniem ochrony stropów jest wykonanie ich w taki sposób, że ich dolną część stanowi oddzielna płyta umocowana od spodu belek do łuków. Niewskazane jest stosowanie stropów gęsto żebrowych. Dodatkowym zabezpieczeniem jest oddzielenie betonu szczelną i trwała powłoką lub warstwą izolującą. Konstrukcje można zabezpieczyć również poprzez oddzielenie jej inną konstrukcją (odporna na środowisko agresywne). Dobrym rozwiązaniem jest również stosowanie surowych blach aluminiowych na dachach od strony zewnętrznej z warstwami izolacji termicznej podwieszonymi do blachy z pozostawieniem szczeliny powietrznej o grubości 3-4cm.

                Zalety blach z aluminium: a)montaż nie zależy od warunków atmosferycznych i może odbywać się cały rok b)zewnętrzne blachy aluminiowe odbijają promienie słoneczne i tym samym zmniejszają przepływ ciepła do hali w okresie letnim c) izolacja termiczna tłumi jednocześnie hałas we wnętrzu hali d) zmniejszenie zakresu konserwacji przy radykalnym przedłużeniu okresu eksploatacji, który określa się na 40 lat w środowisku agresji przemysłowej, miejskiej i wiejskiej.

 

27. Zjawiska powodujące zmiany w strukturze skorupy ziemskiej

 

Zjawiska sejsmiczne – trzęsienia ziemi

Zjawiska parasejsmiczne – wywołane działalnością człowieka podczas wydobywania kopalin (zalicza się też takie które wywołano poprzez wybuchy przemysłowe, podziemne wybuchy nuklearne, ruch kolejowy lub drogowy)

 

28. Skale intensywności, a skale mocy trzęsień ziemi.

 

Do oceny intensywności zjawisk sejsmicznych stosowane są następujące skale intensywności (ang.: intension scale):

 

•MSK - (Miedwiediew - Sponheur - Karnik), stosowana w Europie. W niektórych przypadkach skala ta stosowana jest też do oceny intensywności zjawisk parasejsmicznych.

udoskonalona skala intensywności: stopień intensywności uzupełniony jest przez podanie wartości przyspieszenia cząsteczek gruntu, np. przy 10^o przyspieszenie cząsteczek gruntu waha się od 4 do 8 m/s²

 

•RF – (Rossi-Forel)

 

•MM - (Mercalli),  zmodyfikowana, stosowana głównie w Ameryce;

 

 

 

M - skala mocy Richtera, (Charles F. Richter, 1935) wprowadza pojęcie wartości trzęsienia ziemi, czyli  magnitudy. Jest to skala energetyczna – określa energię wyzwoloną w czasie wstrząsu). Skala ta pozwala ocenić  wartość tej wielkości w ognisku, na podstawie  pomiaru maksymalnej amplitudy poziomej, odczytanej na standardowym  sejsmografie Wooda - Andersona.

                Magnituda ogniska równa się logarytmowi dziesiętnemu maksymalnej amplitudy zapisu w metrach, którą zarejestrował standardowy sejsmograf w odległości 100 km od ogniska centrum wstrząsu.

 

 

Skutki trzęsienia ziemi w zależności od jego magnitudy:

Skala Richtera	Skutki
Poniżej 2,0	Najmniejsze wstrząsy, nieodczuwalne przez człowieka ani przez sejsmograf.
2,0-3,4	Wstrząsy nieodczuwalne dla człowieka, lecz rejestrowane przez sejsmograf.
3,5-4,2	Bardzo małe wstrząsy, odczuwane tylko przez niektórych ludzi.
4,3-4,8	Odczuwane przez większość osób, nieszkodliwe.
4,9-5,4	Odczuwane przez wszystkich, powoduje bardzo niewielkie zniszczenia.
5,5-6,1	Średnie wstrząsy, powoduje mniejsze uszkodzenia budynków.
6,2-6,9	Duże wstrząsy, powodują znaczne zniszczenia.
7,0-7,3	Poważne zniszczenia.
7,4-8,0	Ogromne zniszczenia.
8,0-8,9	Ogromne zniszczenia, katastrofalne skutki dla wielu krajów.
Powyżej 9	Trzęsienie, które może zburzyć wszystkie miasta na terenie większym niż kilkanaście tysięcy km2.

 

29. Deformacje terenu wywołane działalnością wydobywczą człowieka.

 

Szkody górnicze:

 deformacje terenu i zagrożenia budowli spowodowane osiadaniem lub zapadaniem się gruntu wskutek wybierania kopalin. Szkody górnicze tworzą się, gdy po wydobyciu kopalin powstają przestrzenie zwane przestrzeniami odbudowanymi lub wyrobiskami.

 

 

Główne  deformacje terenu, o globalnych rozmiarach, wywołane działalnością wydobywczą człowieka są  następujące:

 

•niecka wyrobiskowa (zwana też górniczą, lub niecką osiadania):

                jest to deformacja terenu, która powstaje na skutek powolnego, regularnego i ciągłego odkształcenia się warstw górotworu nad wybranym pokładem.

 

 

•zapadlisko:

                jest to nieregularna deformacja terenu, powstająca nagle, z nieciągłym przebiegiem zmian. Przyczyną powstawania jest stara , płytka ( H< 70m) odbudowa na zawał. Grubość zapadliska sięga 80% wybranego pokładu. Średnica zapadliska wynosi rzędu od kilku do kilkudziesięciu metrów (występując zazwyczaj  w postaci  lejów zapadliskowych).

                Często wypełniają ją nawodnione piaski. Czas tworzenia zapadliska może trwać przez lata – prognozę jego powstania  określa ekspertyza górnicza.

 

 

•usuwisko (kliważ):

                schodkowe obsuwanie się kolejnych partii ziemnych (jest stosunkowo regularne  - przebiega w równych odstępach).

                Budynki znajdujące się na granicy uskoku narażone  są na całkowite  zniszczenie.

 

 

 

 

30. Charakterystyki zjawisk występujących na terenach górniczych.

 

Teren górniczy:  jest to ogół nieruchomości lub ich części składowych, objętych granicami jednego lub kilku obszarów górniczych i zasięgami wpływów eksploatacji górniczej złóż na powierzchni, w tych obszarach.

 

 

Występujące na terenach górniczych zjawiska można podzielić na dwie grupy.

                Pierwszą z nich, o charakterze statycznym (niecka, zapadlisko, kliważ) – głównie na Górnym Śląsku, charakteryzują następujące wielkości:

•obniżenie powierzchni terenu z,

•nachylenia powierzchni terenu T,

 

•poziome odkształcenia terenu e.

 

 

Drugą grupę zjawisk, o charakterze dynamicznym (drgania gruntu), do której zalicza się drgania gruntu spowodowane wstrząsem górniczym o określonej energii E, opisują wielkości:

•prędkości drgań podłoża gruntowego, vp ,

•przyśpieszenie drgań  podłoża gruntowego, ap ,

 

 

 

 

 

31. konsekwencje stref występujących w niecce osiadania

 

Zjawiskiem  o charakterze statycznym, najpowszechniej występującym, jest niecka wyrobiskowa. Cechuje ją powolne tworzeniesię,awzwiązkuztymobiektybudowlaneznajdujące

się  naterenie tworzenia sięniecki musząprzejśćprzez wszystkie  strefy bezpieczeństwa,cokomplikujeich konstrukcyjne rozwiązywanie. Okres  aktywnego  tworzenia  się  niecki  w  zależności  odgłębokości, na której znajduje sięwyrobisko przebiega następująco:

do 100m – 1rok

100-200m- 1-2lata

200-300m- 3-5lat

Powstawanie  niecki  jest  powolneiw  związku  z tym  budynki znajdujące  się  na jej terenie przechodzą  przez    wszystkie  strefy bezpieczeństwa,co  komplikuje  konstrukcyjne rozwiązanietych budynków.

W niecce osiadaniawyróżnia sięnastępującestrefy:

•Strefaniebezpieczna(B÷C)–budynkiodpowiedniostężonenie

są zagrożone.

•StrefagroźnaI(A÷B)–występujerozpełzaniegruntuimoże nastąpić rozerwanie budynku.

•Strefa  groźna  II  (C÷D)  –występujeściskanie  gruntuna skutekspełzania, powodującezagrożenieuszkodzenia górnych krawędzi budynku.

 

 

32. Wyznaczenie wartości sił rozciągających w ławach fundamentowych (powód: rozpełzanie)

 

W przypadku bezpośredniego  posadowienia fundamentu na gruncie powstają w nim siły rozciągającewywołane siłamistycznymipowstającymi pomiędzy podeszwą fundamentu, a gruntem na skutek pełzania  gruntu. Ustalenie wartości tych  sił konieczne jest do wyznaczenia zbrojenia, chroniącego fundament przed zarysowaniem. Wyznaczenie wartościsił rozciągającychwławach fundamentowych wywołanych rozpełzaniem gruntu dokonuje się w następującej kolejności:

 

•          ustalenie wymiarów fundamentu w planie;

•          obliczenie naprężeń normalnychw gruncie wywołanych ciężarembudynku;

•          ustalenie danych dotyczących własności gruntu,

•          +- rozpełzanie gruntu; wartość tej wielkościpodaje ekspertyzagórnicza;

•          E - moduł ściśliwości gruntu;

•          - kąt tarcia wewnętrznego;

•          f - współczynnik tarcia między gruntem, a fundamentem;

•          k - współczynnik kohezji.

•          obliczenie wskaźnika gruntowego: ω= (n*E*ε) / (σ*f+k),

      •       obliczenie naprężeń stycznych pomiędzy ławą fundamentową , a gruntem:

              

•          obliczenie naprężeń stycznych pod ławami poprzecznymi:

  pop= (2s*/ l) *(*f+k),

 gdzie: s –jest odległością ław fundamentowych poprzecznych od

środka ławy podłużnej;l– długością ławy podłużnej.

•          wyznaczeniesił rozciągających w ławach, których kierunek jest zgodny z rozpełzaniem gruntu (wykorzystując otrzymane wartości naprężeń stycznych),

•          obliczeniepotrzebnejliczbyprętów zbrojenia niezbędnych do przeniesienia sił rozciągających ławy fundamentowe.

Obliczenia powyższe są obliczeniami uproszczonymi, w których przyjęto dwa założenia:

1.rozkładnaprężeńnormalnychwgrunciejestrównomierny(według teorii Winklera),

2.na środku ławy wytworzyła się szczelina

 

33.Zjawiska dynamiczne, występujące na terenach górniczych

 

 Grupę zjawisk o charakterze dynamicznym(dominują na terenie LGOM-u), do której zalicza się drgania gruntu spowodowane wstrząsem górniczym o określonej energii E opisują wielkości:

-              v_p – prędkość drgań podłoża gruntowego

-              a_{p – prześpieszenie drgań} podłoża gruntowego

Wstrząsy górnicze -  charakteryzują się wielkościami:

                -              częstotliwością drgań ( w zakresie od 1Hz do około 30Hz)

-              zasięgiem przestrzennym rejestrowanych drgań występującym od kilkuset metrów do kilkuset kilometrów

-              spadkiem liczby wstrząsów ze wzrostem ich energii sejsmicznej zgodnie z zależnością Gutenberga-Richtera:

                                               log[N(E)]=a-b*E    , gdzie

                                                                                              E - energia wstrząsu, mierzona w J

                                                                                              N(E)- liczba wstrząsów o danej energii

                                                                                              a , b- stałe doświadczalne.

Centrum wstrząsu górniczego znajduje się zazwyczaj na znacznej głębokości wywołując rozprzestrzeniające się drgania górotworu. Przyśpieszenia ruchu warstwy powierzchniowej gruntu wywołują powstanie wymuszenia kinematycznego, które z kolei, powoduje przemieszczenie drgania obiektów budowlanych znajdujących się na terenie wstrząsu górniczego

                wymuszenie kinematyczne: zjawisko wywołane ruchem podłoża. Miarą jego są siły bezwładności elementów obiektu (przemieszczonego w skutek nagłego ruchu podłoża), zależne do masy jego elementów i przyśpieszenia podłoża.

 

34.Obciążenie wiatrem w ujęciu normowym(fajne zagadnienie – norma wiatrowa ma 40stron)

 

p_k = q_k*C_e*C*b

                q_k = charakterystyczne. ciśnienie prędkości wiatru (zależne od strefy)

                C_e = współczynnik ekspozycji

C = współczynnik aerodynamiczny

b = współczynnik działania porywów wiatru

Współczynnik aerodynamiczny C = 1-V₁²/V₀² , opisuje rozkład ciśnienia na zewnętrznej powierzchni budowli i zależy od jej rodzaju. Jego wartość nie zależy od prędkości wiatru.

Wartości C ustala się na podstawie badań modelowych, lub na podstawie badań w naturze.

b- współczynnik działania porywów wiatru .

                k_b- współczynnik działania turbulętnego o częstotliwościach pozarezonansowych

                k_r = (2pK_LK₀)/D - współczynnik oddziaływania turbulętnego o częstotliwościach rezonansowych z częstotliwościami drgań własnych budowli

                D - logarytmiczny dekrement tłumienia

                f - współczynnik wartości szczytowej obciążenia

                r – współczynnik związany z chropowatością terenu

                K_L – współczynnik zmniejszający oddziaływanie rezonansowe porywów ze względu na rozmiar budowli

                K₀ – współczynnik energii porywów o częstotliwościach rezonansowych

               

Jest to koncepcja Davenport stosowana w normie. Przyjmuje współczynnik porywistości uwzględniający fakt, że wiatr stanowi proces stochastyczny, oraz uwzględniający „współdziałania”, w określonym sensie, porywów z budowlą.

Obliczeniowe obciążenie wiatrem zależy od:

                -              przewidywanego okresu użytkowania budowli i akceptowanego przekroczenia przyjętego prawdopodobieństwa obciążenia obliczeniowego, które przyjmuje się a priori, a wyboru dokonuje inwestor lub projektant, lub ten kto ustanawia normy; decyzja podejmowana jest arbitralnie, na podstawie dotychczasowej praktyki, tak aby ryzyko awarii było znikomo małe, a koszty budowli możliwie małe

                -              charakterystycznej prędkości wiatru i jej profilu, intensywności turbulencji oraz ewentualnej interferencji z sąsiednimi budowlami

                -              schematu obciążenia i własności aerodynamicznych konstrukcji

                -              właściwości aeroelastycznych konstrukcji, a więc jej podatności na obciążenie dynamiczne i wynikające stąd zachowania się pod wpływem działania wiatru.

 

 

 

35.Koncepcje uwzględniania porywów wiatru, działających na budowle

 

Współczynnik działania porywów wiatru b

 

Istnieją dwie koncepcje uwzględnienia porywów wiatru, działających na budowlę. Pierwsza z nich lansowana m.in. przez A. Föppla, E. Lauscha i M.E. Barnsztejna uwzględnia wpływ działania porywów wiatru współczynnikiem dynamicznym, zakładając wyidealizowany model porywów wiatru, mniej lub bardziej złożony. Druga koncepcja, którą zaproponował Davenport, przyjmuje współczynniki porywistości uwzględniający fakt, ze wiatr stanowi proces stochastyczny, oraz uwzględniający „współdziałania”, w określonym sensie, porywów z budowlą.

 

Koncepcje Davenporta przyjęto w normie.

 

Strukturę wiatru opisuje funkcja autokorelacyjna lub gęstość widmowa, przy czym funkcję autokorelacyjną dla wiatru zapisuje się w postaci

 

 

Gdzie:

V’(t)-prędkość pulsacyjna w chwili t

V’(t+τ)-prędkość pulsacji w chwili t+τ

T-czas obserwacji (T>1 h, τ£T, dostatecznie długi, by móc zarejestrować zjawisko pulsacji prędkości V.

 

 

Gdy rozpatrywany jest proces stacjonarny, wartość funkcji autokorelacyjnej zależy od odstępu czasowego między dwoma chwilami, a nie od tego kiedy chwile te dostały wybrane

 

Często przyjmuje się do rozważań unormowaną funkcję autokorelacyjną w postaci:

 

 

Gdzie μ_V² jest wariancją prędkości.

 

Funkcja autokorelacyjna k(τ) może być uważana za ilościową miarę tego, jak dużo informacji daje zmierzona w danej chwili prędkość pulsacyjna wiatru o wartości, która będzie zmierzona τ sekund później. Jeżeli τ jest małe, to druga wartość będzie zbliżona do pierwszej, ponieważ sygnał porywu może zmieniać się w skończonym tempie. Jeżeli τ ma znaczą wartość, a k(τ) @0, to dwie rozpatrywane wartości są niezależne i pomiar pierszej wartości nie daje żadnej informacji o drugiej, odległej na osi odciętych o τ. Sygnał porywu ma charakterystyczny czas „pamięci”, skalę czasową T_s taką, że pomiary zapewniają znaczną informację o wartości zmierzonej τ sekund później, jeżeli τ< T_s , i dają mało informacji jeżeli τ>T_s.

 

Czas T_s jest określony wzorem

Czas T_s jest więc szerokością prostokąta o wysokości k(τ)=1 i powierzchni równej powierzchni pod krzywą funkcji autokorelacyjnej.

 

Przebieg funkcji autokorelacyjnej procesu wskazuje na to, czy proces ma charakter zupełnie przypadkowy, czy też występuje jakaś okresowość.

 

W przebiegu harmonicznym funkcja autokorelacyjna k(τ)±1 dla przedziałów τ równych 2p, a więc okresowość jest tu dokładnie wyrażona. Prędkość w porywach ma charakter przypadkowy, nie ma wyraźnych przebiegów sinusoidalnych. Może jednak być rozłożona na oddzielne funkcje sinusoidalne o różnych amplitudach i częstotliwościach. Wszystkie częstotliwości tworzą łączne spektrum prędkości wiatru. Jest ich na tyle dużo, że można mówić o ciągłym zakresie częstotliwości. Funkcja spektralna S(w) jest tak zdefiniowana, że iloczyn S(w_o)·Δω jest udziałem prostych składowych harmonicznych o częstotliwościach zawartych w paśmie Δω

 

Współczynnik działania porywów wiatru, przez który mnoży się obciążenie średnie, jest określony wzorem

Gdzie:

C_e - współczynnik ekspozycji

k_b - współczynnik oddziaływania turbulentnego o częstościach pozarezonansowych (o okresie różnym od okresu drgań własnych budowli)

k_r=(2p·K_L·K_o)/Δ-współczynnik oddziaływania turbulentnego o częstościach rezonansowych z częstościami drgań własnych

budowli.

Δ-logarytmiczny dekrement tłumienia przyjmowany z tablicy

 

 

Ψ-współczynnik wartości szczytowej obciążenia

r-współczynnik związany z chropowatością terenu, przy czym r=0,08, dla terenu a (otwartego), r=0,10, dla terenu B (zabudowany budynkami od wysokości 10 m lub zalesiony), r=0,14, dla terenu C (zabudowany budynkami o wysokości >10 m przy czym budowla usytuowana jest w terenie B lub C, jeżeli zabudowa lub zalesienie wpromieniu równym co najmniej 30 H odpowiadają warunkom terenu B lub C,  w przeciwnym przypadku budowlę uważa się za usytuowaną w terenie A)

K_L-współczynnik zmniejszający oddziaływanie rezonansowe porywów ze względu na rozmiary budowli,

K_o-współczynnik energii porywów o częstotliwościach rezonansowych,

 

 

 

 

 

 

Kryterium podziału budowli na podatne i niepodatne na dynamiczne działanie wiatru

 

36. Czynniki wpływające na obliczeniowe obciążenie wiatrem.

 

Obliczeniowe obciążenie wiatrem zależy od:

a)                   przewidywanego okresu użytkowania budowli i akceptowanego przekroczenia przyjętego prawdopodobieństwa obciążenia obliczeniowego, które przyjmuje się a priori, a wyboru dokonuje inwestor lub projektant, lub ten kto ustanawia normy; decyzja podejmowana jest arbitralnie, na podstawie dotychczasowej praktyki, tak aby ryzykow awarii było znikomo małe, a koszty budowli możliwie jak najmniejsze

b)                   charakterystycznej prędkości wiatru i jej profilu, intensywności turbulencji oraz ewentualnej interferencji z sąsiednimi budowlami

c)                   schematu obciążenia i własności aerodynamicznych konstrukcji (współczynniki opływu)

d)                   własności aeroelastycznych konstrukcji, a więc jej podatności na obciążenie dynamiczne i wynikające stąd zachowania się pod wpływem działania wiatru

 

 

37. Zjawiska wywołane odrywaniem się wirów Benarda-Karmana

 

Za przeszkodą, szczególnie smukłą i o regularnych kształtach np. walcem – jakim jest komin, która znajduje się w przepływie powietrza, tworzy się układ wirów zwanych wirami Benarda-Karmana. Okresowe powstawanie i odrywanie się wirów powoduje  zmiany rozkładu ciśnień na powierzchni walca i pulsację sił aerodynamicznych. Stosunek odległości „h” miedzy dwoma szeregami wirów do odległości „l” między dwoma sąsiednimi wirami zawiera się między 0,25 a 0,53. Najczęściej tworzą się układy o  h/l = 0,28 (h/l = 0,281 to jedyny układ stateczny).

W pierwszej fazie na skutek przypadkowych czynników, podczas przepływu powietrza z określoną prędkością odrywa się wir powodując zachwianie równowagi ciśnienia wokół opływanego ciała (jeżeli ciała są ustawione blisko siebie może zachodzić wzajemne ich oddziaływanie – nawet interferencja). Potem następuje odrywanie się wirów (rys.). Jeżeli konstrukcja jest sprężysta, istnieje krytyczna prędkość wiatru, dla której częstotliwość odrywania się wirów (liczba Strouhala  - częstotliwość powstawania siły areodynam.) równa się częstotliwości drgań własnych konstrukcji. Drgania powodowane odrywaniem się wirów mają charakter rezonansu. Odrywanie się wirów może powodować, oprócz drgań giętnych, owalizację przekroju swobodnego końca konstrukcji. Drgania tego typu są mało tłumione i jeżeli konstrukcja nie jest usztywniona pierścieniem, to mogą doprowadzić do pęknięć lub zniszczenia.  

 

38. Tłumienie drgań wywołanych odrywaniem się wirów B-K

 

Tłumienie drgań uzyskuje się dwoma sposobami:

-          przez obudowanie konstrukcji dodatkowymi elementami aby zapobiec regularności odrywania się wirów (w zbiorniku wieżowym podział na komory)

-          przez wbudowanie w konstrukcję urządzeń mechanicznych, które to zmniejszają amplitudę drgań lub stanowią tłumienie bezwładnościowe (często głośne)

 

 

 

 

39.  Co spowodowało katastrofę Tacoma Narrows Bridge?

 

Główną przyczyna katastrofy Tacoma Narrows Bridge było zjawisko flatteru (zjawisko wywołane odrywaniem się wirów B_K ).

 

FLATTER ( łopotanie) w przepływie z oderwaniem

Zjawisko to występuje w konstrukcji o jednym stopniu swobody wówczas, gdy sprężyste wahania wokół położenia równowagi powodują odrywanie się i ponowne przyleganie przepływu. Powoduje to okresowe zmiany sił aerodynamicznych podtrzymujących ruch drgający. Powstanie tego rodzaju zjawiska jest uwarunkowane kształtem konstrukcji, który musi sprzyjać łatwemu przemieszczaniu się miejsc oderwania przepływu (krzywizny o dużych promieniach).

Zjawisko to występuje w konstrukcjach o małej sztywności skrętnej. Konstrukcjami najbardziej narażonymi na tego typu drgania są mosty wiszące. Część wiszącą mostu można przedstawić jako sztywny odcinek zawieszony sprężyście w dwuwymiarowym, płaskim przepływie, z możliwością wykonania dwóch ruchów harmonicznych

Równanie różniczkowe opisujące drgania tego ustroju mają postać:

 

 Konstrukcja tego mostu jest idealnym przykładem struktury wybitnie nieodpornej na oddziaływanie wiatru. Główne przęsło przy długości 840 m miało zaledwie 12 m szerokości. Lekki pomost był zbyt wiotki, a jego konstrukcja "łapała" wiatr. Wysokie i wąskie wieże tworzyły wokół siebie zawirowania powietrza. Już podczas budowy falowanie całej konstrukcji dawało się we znaki robotnikom.

 

 Rankiem 7 listopada 1940 r. wiatr wiejący z prędkością dochodzącą do 67 km/h wprawił konstrukcję w jej ostatni taniec. Konstrukcja pomostu wpadła w ruch skręcający z wychyleniem 8.5 m, przy skręcaniu dochodzącym do 45 stopni! Pół godziny później zaczęły się odrywać pierwsze elementy pomostu, a po godzinie zawalił się cały pokład.

 

 Ta katastrofa dała wiele do myślenia architektom. Od tamtej pory pomosty usztywnia się kratownicami i nie projektuje się tak wąskich konstrukcji.

 

 Od 1940 r. nie zarejestrowano katastrofy mostu wiszącego na skutek wiatru (wyłączając huragany czy tornada). W 1952 r. na miejscu starego powstał nowy most o nazwie Tacoma Narrows II.

 

 

 

40.Oczyszczanie produktów spalania przed wprowadzeniem do atmosfery

 

Oprócz należytej obsługi palenisk i zwiększenia wysokości kominów, służą urządzenia odpylające, działające na zasadzie mechanicznej, elektrycznej lub dźwiękowej. Rodzaj zastosowanego urządzenia zależy od usuwanych pyłów i od możliwości finansowych zakładu(urządzenia elektryczne i dźwiękowe są zdecydowanie bardziej kosztowne).

 

1.Komory odpylające,

2.Cyklony,

3.Multicyklony (baterie małych cyklonów),

4.Odpylacze workowe (filtry z tkanin),

5.Skrubery (odpylacze mechaniczne, oddzielające na mokro),

6.Elektrofiltry, działające na zasadzie elektrostatycznej,

7.Odpylacze dźwiękowe i ultradźwiękowe,

 

Sprawność urządzeń odpylających zależy od różnych czynników i zmienia się w bardzo dużych granicach. Należy zaznaczyć, że stosowanie urządzeń odpylających daje straty ciągu, które trzeba nadrobić wentylatorami ciągowymi.

 

41. Zasadnicze obciążenia działające na komin przemysłowy

 

Najniekorzystniejsze obciążenia działające na komin są następujące:

a)       ciężar własny trzonu z fundamentem,

b)       ciężar wykładziny i urządzeń wewnętrznych,

c)       ciężar ziemi zasypującej fundament,

d)       działanie wiatru (statyczne i dynamiczne),

e)       wpływ odkształcenia trzonu,

f)        przechył komina (wskutek nierównomiernego osiadania lub szkód górniczych),

g)       wpływ wstrząsów (trzęsienie ziemi, tąpnięcia górnicze),

h)       wpływ temperatury (nierównomiernego nagrzania ściany trzonu).

 

42. Obciążenia termiczne żelbetowej ściany trzonu komina

 

Podczas projektowania ustala się przebieg przenikania ciepła przez trzon komina, różnice temperatur przypadające na poszczególne części przegrody (trzon, wykładzina, izolacja) i wywołane nimi momenty zginające,

 

Wpływ różnic temperatur na pracę żelbetowej ściany trzonu komina można pominąć, gdy spełnione są równocześnie następujące warunki:

a) różnica temperatur przypadająca na ścianę trzonu

∆ t_b ≤ 70 °C

 

b) maksymalna temperatura w ścianie trzonu

t_{b max} ≤ 100 °C

 

43. Zasady dzialania chlodni kominowych

 

Chłodnia kominowato budowla – urządzenie w formie krępego komina, która umożliwia pozbywanie się zbędnego ciepła z jego płynnego nośnika do atmosfery. Wyróżniamy dwie zasadnicze grupy chłodni:

• z obiegiem otwartym (konieczne są zbiornik wodny lub rzeka) i
• z obiegiem zamkniętym (brak bezpośredniego kontaktu chłodzonego płynu z powietrzem atmosferycznym).

Materiałami konstrukcyjnymi chłodni kominowych są: żelbet, stal i tworzywa sztuczne.

 

Woda przeznaczona do ochłodzenia jest pompowana na szczyt chłodni i tam rozdeszczowana w jej wnętrzu po powierzchni zraszalnika. Opadając oddaje ciepło do powietrza, a dodatkowo część ciepła jest zużyta na odparowanie części wody (Odparowaniu ulega około 1,5% wody). Pozwala to na ochłodzenie wody do temperatury termometru wilgotnego, przeważnie niższej niż temperatura powietrza zewnętrznego.

Ochłodzona woda zbiera się w basenie zbiorczym na dnie chłodni i jest przepompowywana do systemu.

Dzięki dużej wysokości chłodni kominowych i podgrzewaniu powietrza w ich wnętrzu powstaje efekt kominowy, zwiększający przepływ powietrza od dołu do góry chłodni, a co za tym idzie- jej wydajność.

 

 

 

44.Zasadnicze obciazenia działajace na chlodnie kominowa

 

I      obciążenia o statycznym charakterze działania

·         ciężar własny

·         temperatura (zakłada się występowanie symetrycznego pola temperatur, ale czasem uwzględnia się   jednostronne nagrzanie promieniami słonecznymi)

·         wpływ szkód górniczych

·         nierównomierne osiadanie (oddziaływanie odkształceń podłoża na konstrukcję)

 

II obciążenia o charakterze dynamicznym

·         wiatr

·         wpływy sejsmiczne.

 

Obciążenia konstrukcyjne lub technologiczne występują w trakcie budowy chłodni. Jak wykazano, obciążenia te mają, w specyficznych przypadkach, znaczący wpływ na konstrukcję.

 

 

45.Obciazenie wiatrem chłodni kominowych

 

Jednym z ważniejszych zagadnień projektowania jest ustalenie wartości obciążeń obliczeniowych, zwłaszcza obciążenia wiatrem. Jest tu konieczna znajomość czynników meteorologicznych i aerodynamicznych oraz mechanicznych własności konstrukcji(katastrofa w Ferrybridge).

 

Obciążenie wiatrem na jednostkę powierzchni określono wzorem:

p = q * Cp* n

 

q - ciśnienie dynamiczne. Modyfikujemy profil wiatru na od 0÷40 m powierzchni terenu (przyjęto 10-sekundowy czas uśredniania)

C_p - wsp. ciśnienia

C_pz – wsp. ciśnienia przyjęty na podst badań modelowych w tunelu aerodynamicznym

C_pw - wsp. ciśnienia

 

46. Katastrofa w Ferrybridge 1965

 

 Elektrownia  w Ferrybridge (Anglia), listopad 1965. Silny wiatr spowodował obciążenie większe o 19% od normowego. Grupowe ustawienie chłodni dało w efekcie silne turbulencje. Przyjęty przez normy brytyjskie czas uśredniania by większy o 60 s (3 z 8 9b). H=375 ft.

W przypadku tej katastrofy,  przyczyną był brak górnego pierścienia stężającego (pierścień ogranicza odkształcenia górnej powłoki i przejmuje siły, które z braku pierścienia mogłyby spowodować   zniszczenie powłoki) jak i było nieprawidłowe zbrojenie płaszcza (pojedyncze zbrojenie)

 

47. Przyczyny ważniejszych awarii i katastrof chłodni kominowych.

 

 

48. Wnioski przedstawione w pracy doktorskiej Przemysława Siwca

 

Metoda nieliniowej analizy konstrukcji z uwzględnieniem efektów nieliniowości materiałowej.

1. Żelbetowa chłodnia kominowa jest konstrukcją, której kształt i właściwości materiałowe sprawiają, że równomierna utrata do 50 % cech wytrzymałościowych betonu, na skutek korozji, lub powstanie rozproszonych ubytków betonu w wyniku prac remontowych, obejmujących łącznie do 30 % całkowitej powierzchni powłoki, nie spowodują zagrożenia bezpieczeństwa użytkowania chłodni

2. Przyjęcie uproszczonego schematu podparcia powłoki w postaci przegubów nieprzesuwnych sprawia, że w warunkach rzeczywistych, nadmiernie wytężona jest górna część powłoki, przez co obniża się globalny współczynnik bezpieczeństwa o około 20 %

3. Przyczyną nadmiernych uszkodzeń powłoki, występujących zazwyczaj w pasie do poziomu ok. 1/3 całkowitej wysokości, jest rozwój zarysowania powstałego na skutek przeginania płaszcza powłoki w wyniku zmiennego kierunku i prędkości wiatru. Rozpatrywana przez innych autorów intensywna korozja betonu w tym rejonie, wydaje się być efektem wtórnym, wynikającym z większej podatności na korozję zarysowanego betonu.

 

49. Zasadnicze elementy zbiorników wieżowych

 

Do zasadniczych elementów instalacji wodnej zbiornika wieżowego należą:

-przewód zasilający(1), doprowadzający do zbiornika wodę z pompami,

-przewód przelewowy(2), zabezpieczający przed nadmiernym podniesieniem się wody w zbiorniku (odprowadzenie do kanalizacji),

-przewód odpływowy(3), odprowadzający wodę do sieci.

 

Przewody te są zaopatrzone w łączniki wyrównawcze(4), kompensujące wydłużenie termiczne przewodów oraz w odpowiednie zasuwy. Przewód przelewowy ma na swym górnym końcu lej stalowy(6), a przewód odpływowy kosz ssawny(5).

 

W zbiorniku typu końcowego doprowadzenie wody z pompowni i odprowadzenie do sieci odbywa się jednym przewodem(7), z odpowiednimi końcówkami na najwyższym i najniższym poziomie wody w zbiorniku. Również przewód przelewowy(2) ma dwa poziomy wylotu, co umożliwia opróżnianie zbiornika.

 

Ponadto zbiornik wyposażony jest w urządzenia do sygnalizacji poziomu wody(urządzenia pływakowe lub dokładniejsze, elektroniczne sygnalizatory poziomu).

 

 

 

50. Instalacje elektryczne w zbiornikach wieżowych

 

W zbiorniku wieżowym są umieszczone dodatkowo następujące, zasadnicze instalacje elektryczne:

–oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego,

–sterowania,

–sygnalizacji,

–ochrony odgromowej,

–a także, w pewnych rozwiązaniach, grzewcza.

 

Oświetlenie wewnętrzne służy do oświetlania ciągu komunikacji pionowej (schodów lub drabin), pomieszczenia zasuw oraz wnętrza komór wodnych w zbiornikach zakrytych. Ze względu na bezpieczeństwo użytkowania stosuje się tu przeważnie napięcie 24 V. Oświetlenie zewnętrzne stanowią światła ostrzegawcze koloru czerwonego, które są konieczne, zwłaszcza na zbiornikach wieżowych o dużych wysokościach.

 

51 Zasady obliczania sił wewnętrznych w płaszczu zbiornika (powłoki obrotowe)

 

Do wyznaczenia wartości sił wewnętrznych w powłokach zbiornika korzysta się z metody elementów skończonych wykorzystywanej w wielu, opracowanych dotychczas, programach komputerowych. Można też korzystać z metod klasycznych, traktowanych zazwyczaj jako wstępne w obliczeniach projektowych.

 

Obliczenia przeprowadza się wówczas w dwu etapach. W etapie pierwszym wyznacza się siły południkowe i równoleżnikowe dla stanu błonowego (bez momentowego), a w drugim etapie wyznacza się siły wewnętrzne dla stanu momentowego, uwzględniając zaburzenia brzegowe.

 

Zadanie traktuje się jako płaskie i korzysta np. z metody sił do znalezienia wartości sił wewnętrznych, których ostateczne wartości uzyskuje się korzystając z zasady superpozycji (tj. sumując wyniki uzyskane w dwóch etapach). (należy rozciąć powłokę w miejscu połączeń elementów i obliczyć fikcyjne siły na krawędziach)

Zadanie to można rozwiązywać jako płaskie jedynie w przypadku symetrycznej konstrukcji zbiornika.

 

 

52. STATECZNOŚĆ ZBIORNIKÓW WIEŻOWYCH

 

Współczynnik stateczności na przewrócenie(stosunek minimalnego momentu utrzymującego do maksymalnego momentu wywracającego) powinien wynosić:

 

Mu / Mw≥1,7.

W przypadku dużych i ciężkich zbiorników wieżowych należy obliczać osiadanie budowli oraz sprawdzać,czy nie ma niebezpieczeństwa wypierania gruntu spod fundamentu.

 

 

53. DYNAMICZNE DZIAŁANIE WODY W STALOWYM ZBIORNIKU WIEŻOWYM

 

Zbiornik jest konstrukcją powłokową, złożoną z dwóch stożków ściętych o średnicy zewnętrznej 11,24 mi wysokości 6,26 m.

Zbiornik wieżowy (w szczególności stalowy) jest konstrukcją wiotką, wrażliwą na działanie porywów wiatru, a szczególnie na działanie wirów Benarda Karmana. W przypadku, gdy zbiornik napełniony jest częściowo wodą, stanowi on wówczas układ o dwóch (lub więcej) stopniach swobody.

Wyniki badań potwierdzają celowość podzielenia wnętrza zbiornika ścianami działowymi na komory dla uspokojenia masy wodnej i ograniczenia uderzeń fal o ścianki zbiornika.

Konieczność podziału zbiornika przegrodami pionowymi wynikała z obawy przed skutkami dynamicznego działania porywów wiatru na tę bardzo smukłą budowlę(wystąpienierezonansu).

 

54. METODY WZNOSZENIA ZBIORNIKÓW WIEŻOWYCH

 

•metoda tradycyjna (zbiorniki żelbetowe, deskowanie na całą konstrukcję),

•deskowania przestawne(zbiorniki żelbetowe)

•deskowania ślizgowe(zbiorniki żelbetowe) np. metoda Svetho-System,

•„lekki montaż”(zbiorniki żelbetowe prefabrykowane, zbiorniki stalowe),

•„ciężki montaż”(zbiorniki żelbetowe, wykonane na poziomie terenu i wciągane do poziomu zamocowania na trzonie).

•„ciężki montaż” z deskowaniem ślizgowym (zbiorniki żelbetowe, wykonane na poziomie terenu, trzon betonowany w trakcie wznoszenia zbiornika).

 

55. Wyznaczenie  okresu drgań własnych zbiornika wieżowego (tyle wiem z tej dynamiki że nic nie wiem więc dlatego jest cały przykład skopiowanyL)

 

56.Systematyka budowli magazynowej

 

Dzielą się na:

•Otwarte (składowiska),

•Półotwarte (wydzielone j.n., ale bez minimum jednej ściany),

•Zamknięte (wydzielone całkowicie za pomocą pełnych przegród budowlanych: pionowych i poziomych).

rodzaje budowli magazynowych:

•Składowiska z na wierzchnią gruntową,

•Składowiska z nawierzchnią twardą(nieulepszoną i ulepszoną),

•Zasieki,

•Wiaty,

•Zbiorniki,

•Zasobniki lub bunkry(h/s ≤1,5; h –wysokość komory, s –średnica lub wymiar mniejszego boku; jedno-i wielokomorowe),

•Silosy(h/s>1,5; jedno-i wielokomorowe),

•Budynki magazynowe (kilkanaście rodzajów!).

 

57. Przepływy materiałów w silosach żelbetowych i stalowych

 

W silosie o konstrukcji żelbetowej wyróżniamy następujące rodzaje przepływów składowanego materiału:

Przepływ masowy (1a)                     

Przepływ rdzeniowy (1b-e)

Przepływ nieokreślony (…)

Rodzaj przepływu zależy od współczynnika tarcia materiału sypkiego o ścianę f oraz najmniejszego kąta nachylenia ściany leja α:

 

58. Wyznaczanie naporu w silosach żelbetowych.

 

Napór zależy od właściwości materiałowych, warunków tarcia powierzchniowego, geometrii silosu, metody napełniania i opróżniania.

Napór po napełnieniu:

- napór miejscowy jako działający w dowolnym miejscu ściany silosu

 

               

Napór podczas opróżniania:

·         Poziomy napór mat sypkiego -uwzgl równomierny napór materiału sypkiego na całej pow ścian(1) oraz napór miejscowy(2) i pierścieniowy(3)

 -silosy z przepływem rdzeniowym

                              

-silosy z przepływem masowym

                          

-silosy z przepływem nieokreślonym- uwzględniamy możliwość wystąpienia oby przypadków- napór stanowiący obwiednię wszystkich możliwych schematów

Przy wyzn należy uwzgl wpływ: jednoczesnego napełniania i opróżniania, pochylenia górnej pow, aktywnego wietrzenia, homogenizacji, aeracji, szybkiego napełniania

·         Pionowy napór

Napór na dno płaskie lub dno stożkowe:

                                                                                                                            

59. Wyznaczanie naporu w silosach stalowych.

 

Napór po napełnieniu:                                                    

Napór podczas opróżniania:

Należy określić jaki jest przepływ materiału sypkiego, uwzględnić oddziaływania równomierne i nierównomierne.

·         Napór równomierny
    ;   

Napór pionowy przy opróżnianiu jest mniejszy od naporu pionowego po napełnianiu.

·         Napór nierównomierny

              ;                               

Napór na dno płaskie():

Napór na lej wysypowy:       ;     

 

 60. Urządzenia odciążające w silosach

 

 Rurowe urządzenia odciążające projektujemy na siłę podłużną

-w przypadku jego sztywnego zamocowania  

- w przypadku podatnego podwieszenia rurowego         

 Oprócz obciążeń przekazujących się na zewnętrzną powierzchnię urządzenia odciążającego należy uwzględnić obciążenie związane z obecnością mat sypkiego w jego wnętrzu (uproszczenie- cały ciężar na wew pow przez tarcie).

Obciążenia poziomch elementów urządzeń odciążających wyznaczamy:.

Dla elementu ukośnego należy uwzględnić zmienność naporu pionowego na jego wysokości.                                                                

 

61) SPRAWDZENIE NOŚNOŚCI WALCOWEGO PLASZCZA SILOSU STALOWEGO Z UWZG. STATECZNOŚCI.

 

A.1  Geometria płaszcza.

Przedstawione zasady sprawdzania nośności obowiązuja dla zakresu geometrii płaszcza określonego wzorami

 

- dla ściskania podłużnego    

- dla ściskania obwodowego

W którym:

r - promień krzywizny, w milimetrach

t - grubość ściany komory

i – długość powłoki płaszcza, w milimetrach

Cwspółczynnik zależny od sposobu podparcia obu brzegów powłoki wg tablic

 

 A.2  Współczynnik niestateczności miejscowej kx k

a) smukłość względna powłoki

b) współczynnik odchyłek geometrycznych k1, k2 powłoki

c) współczynniki wyboczeniowe k_a, k_b

d) współczynniki niestateczności k ( k_x lub k_f )

k_x = k_b * k_w

k_f = k_a * k_w

k_w = k1 lub k2 w zależności od klasy dokładności wykonania powłoki

 

A.3  Częśćiowy współczynnik d przy utracie stateczności

Wsp. należy określić w zależności od dokładności i smukłości względnej powłoki.

 

A.4  Warunek stateczności przy obc. wiatrem.

Przy sprawdzaniu warunku stateczności od działania parcia wiatru, do obliczeń naprężeń obwodowych zaleca się przyjmować wart. Cisnienia zastępczego qz wg. wzoru

  q_z = q_max

q_max – wart. Obliczeniowa max czołowego parcia wiatru wg PN

liczymy wg wzoru

A.5 Warunek stateczności miejscowej przy dwukierunkowym stanie naprężeń.

_x, _ - wartości obliczeniowe naprężeń ściskających ( odpowiednio w kierunku podłużnym i obwodowym ) w megapaskalach

 _Rx,_R  - wytrzymałość obliczeniowa na wyboczenie w megapaskalach

 

62)  WARTOŚCI GRANICZNE  ODCHYŁEK GEOMETRYCZNYCH WALCOWEGO PŁASZCZA SILOSU.

 

B.1 Strzałka wstępnych deformacji

Wartość graniczną wstępnych deformacji ścianki dla powłok kl. 1 dokładności wykonania, określa się wg. wzoru:

t_0 = 0,01* l_m

  t_0  - wartość graniczna strzałki wstępnych deformacji mierzonej na dł. pomiarowej l_m odppwiadajacej maksymalnej rozległości miejscowego zginania , w milimetrach.

 

B.2 Błąd kołowości

Błąd kołowości K przekroju oraz jego wartość graniczną dla powłok kl. 1 dokładności wykonania określa się wg wzorów:

                0,02                       dla d 500 mm

K₀ =        0,005                     dla d  1250 mm

                0,02 do 0,005      Interpolacja linowa dla 500 < d < 1250 mm

Dmax, dmin – odpowiednio max i min wartość średnicy o wart nominalnej d, w milimetrach.

K₀ – wartość graniczna błedu kolowości dla powłok klasy 1 dokładności wykonania.

 

B.3 Błąd mimośrodu

Wartość graniczna błedu mimośrodu e_o blach łączonych czołowo w płaszczu ściskanym powłoki kl.1 dokładności wykonania okresla się wg zboru

e_o = max ( 0,2t ; 3mm )

 

63) SYSTEMATYKA FUNDAMENTÓW POD MASZYNY

 

W skład założeń projektowych powinny wchodzić:

a) dane charakteryzujące maszynę:

-nazwa, typ, prędkość obrotowa, moc, ciężar itp.

-usytuowanie maszyny na fundamencie i sposób jej umocowania,

-rysunki dyspozycyjne, dotyczące górnej części fundamentu, a precyzujące wymagania technologiczne montażu i użytkowania maszyny(np.: dane o płytach oporowych, śrubach fundamentowych, podlewkach, elementach stalowych obsadzonych w betonie, itp.),

 

b) dane charakteryzujące warunki miejsca, w którym ma być ustawiona maszyna:

-wiadomości o podłożu gruntowym i warunkach wodnych terenu,

-usytuowanie maszyny w budynku z podaniem głębokości posadowienia i wymiarów fundamentów sąsiednich (w tym fundamentów budynku, konstrukcji sąsiednich itp.),

-wiadomości o specjalnych wymaganiach wynikających z obecności wsąsiedztwie urządzeńlub pomieszczeń wrażliwych na wstrząsy i drgania (wraz z podaniem dopuszczalnych amplitud drgań).

 

Zakres wymienionych danych może być modyfikowany, w zależności od rodzaju, wielkości i znaczenia maszyny oraz w zależności od rodzaju podłoża gruntowego

 

 

64. Ważniejsze wymagania stawiane fundamentom pod maszyny:

 

§  Ograniczeni osiadań pionowych fundamentu

§  Ograniczenie osiadań nierównomiernych

§  Ograniczenie ugięć konstrukcji fundamentów ramowych

§  Odporność na wpływy termiczne

§  Przeniesienie sił przewracających fundament

§  Ograniczenie drgań fundamentu

§  Monolityczność konstrukcji fundamentu

§  Odporność fundamentu na korozję

§  Ograniczenie wpływu drgań na otoczenie

 

65. Przypadki zderzenia się dwóch ciał.

 

§  Zderzenie sprężysto-plastyczne:

               

                Współczynnik zderzenia:

               

 

                Prędkość ciał po zderzeniu

               

 

                Strata energii podczas uderzenia:

               

               

                Pełny impuls zderzenia:

               

 

§  Zderzenie doskonale sprężyste:

 

Współczynnik zderzenia:

               

                Prędkość ciał po zderzeniu:

               

 

 

 

§  Zderzenie doskonale plastyczne:

 

Współczynnik zderzenia:

               

                Prędkość ciał po zderzeniu:

               

               

§  Zderzenie sprężyste z mimośrodem:

 

Współczynnik zderzenia mimośrodowego:

 

Prędkość kątowa ciała m2 po zderzeniu:

 

Prędkość liniowa ciała m2 po zderzeniu:

 

gdzie:

66. Obciążenia impulsowe.

 

Z impulsem mamy do czynienia w razie nagłego zadziałania siły, które może wystąpić w czasie działania urządzeń mechanicznych. Impulsem nazywamy iloczyn , a w ogólnym ujęciu pole wykresu zmienności siły w czasie.

Impuls jest również równy iloczynowi masy i jej prędkości

Obciążenie traktuje się jako impulsowe, jeżeli czas trwania impulsu spełnia warunek:

 

Podział:

W celach praktycznych rozróżnia się dwa rodzaje obciążeń impulsowych:

 

§  impuls nagły, gdy τ < 0,1 T_Wn  ,

                               określony przez jedną cechę charakterystyczną:

                               -

§  impuls krótkotrwały, gdy  0,1 T_Wn < τ <  T_W1 ,

                               określony przez 3 cechy charakterystyczne:

                               - impuls S lub wartość szczytowa F_o

                               - postać impulsu f (t) = F (t) / F_o

                               - czas trwania τ impulsu

 

                               gdzie:

                               T_W1          - podstawowy okres drgań własnych układu,

                               T_Wn          - najmniejszy okres drgań własnych układu.

 

 

Odpowiedź układu wyrażona jego przemieszczeniem przyjmuje postać:

               

 

67. WSPÓŁCZYNNIK  DYNAMICZNY

 

gdzie

częstość kołowa drgań własnych układu sprężystego

t’- pośrednia wartość czasu t miedzy t_o i t

 

Korzystając z powyższego wzoru można wyznaczyć siłę zwrotną F_s  w układzie o jednym stopniu swobody

 

Wykres maksymalnych wartości współczynnika dynamicznego zależy od wartości ilorazu czasu trwania impulsu T_s do okresu T drgań własnych.

 

68. UPADEK  CIĘŻARU  NA  BELKĘ  SPRĘŻYSTĄ

 

Należy przyjąć następujące założenia:

Ø  Uderzany element  zastępuje się układem  o jednym stopniu swobody z zastępczą masą skupioną w miejscu uderzenia

Ø  Uderzenie traktuje się jako niesprężyste i pomija się wpływ odkształceń miejscowych w miejscu zetknięcia się ciężaru z konstrukcją przyjmując, że ciężar nie oddziela się od konstrukcji po zderzeniu

Ø  Uwzględnia się jedynie sprężyste odkształcenia konstrukcji

Ø  Przyjmuje się że czas trwania uderzenia jest bliski zeru a więc prędkość spadającego ciężaru w momencie uderzenia zmieniła się w ogólną prędkość początkową.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dla belek jednoprzęsłowych, swobodnie podpartych można przyjmować ciężar Q₂  równy jest połowie ciężaru uderzenia belki. Gdy znamy  częstość drgań własnych belki ze

spoczywającym na niej ciężarem Q₁  to ugięcie statyczne obliczany ze wzoru:

 

 

Współczynnik dynamiczny ma postać:

 

 

 Gdzie

Q1-ciężar spadającego ciała

h- wysokość spadania

v1- prędkość swobodnie spadającego ciała w chwili uderzenia

Q2-zastępczy ciężar belki skupiony w środku belki

częstość kołowa podstawowych drgań własnych

 

69.OBCIĄŻENIA  FUNDAMENTÓW  POD MŁOT

 

Na takim fundamencie znajduje się:

Ø  przekładka sprężysta

Ø  kowadło

Ø  rama

Ø  bijak

Ø  prowadnica

Ø  napęd

 

Projektując taki fundament należy znaczną uwagę zwrócić na aspekty dynamiczne takiego urządzenia jak również warunki gruntowe podłoża.

 

70. Projektowanie fundamentów pod młoty metodą bezpośrednią.

 

                Obciążenia działające na fundament, a przede wszystkim amplitudy drgań układu kowadło- fundament wyznacza się sposobem bezpośrednim- tzn. traktując układ tych dwu mas jako układ i dwu stopniach swobody. Należy następnie wyznaczyć siły sprężynowania pod kowadłem oraz pod fundamentem. Siły te zależą od: tłumienia własnego pod kowadłem i w gruncie , współczynnika podatności przekładki między fundamentem a kowadłem (C_K) oraz gruntem (C_F) , oraz od drgań kowadła (w_K) i fundamentu (w_F).

                Wyliczając z układu równań różniczkowych drgania kowadła (w_K) i fundamentu (w_F), należy je porównać z dopuszczalnymi amplitudami drgań fundamentów pod młoty, które zależą od rodzaju gruntu i wynoszą np.: 0,80mm dla piasków średnich i grubych.

 

                Praca młota przekazywać się może na sąsiednie budynki bądź urządzenia wrażliwe na wstrząsy. W zależności od tego może być ograniczona amplituda drgań fundamentu przez odpowiednie ustalenie jego rozmiarów bądź posadowienie na palach lub skrzyni żelbetowej na wibroizolatorach.

 

                Projektując fundament pod młot metodą tradycyjną ( bezpośrednia) należy:

- sprawdzić naprężenia pod fundamentem młota

- sprawdzić amplitudę drgań fundamentu

- wyznaczyć amplitudę kowadła

- sprawdzić naprężenia pod kowadłem

 

Obliczenia:

1)       Prędkości spadania bijaka –v = √(2U/B)- gdzie B- ciężar bijaka ; U – energia uderzenia bijaka

2)       Wyznaczenie wymiarów bloku fundamentowego ( wg wzorów Rauscha)

3)       Obliczenie ciężaru całkowitego fundamentu wraz z młotem

4)       Obliczenie nacisku statycznego na podłoże

5)       Obliczenie dynamicznego współczynnika podłożą

6)       Sprawdzenie amplitudy drgań fundamentu

7)       Sprawdzenie nacisku na grunt

8)       Wyznaczenie amplitudy drgań kowadła

9)       Wyznaczenie naprężeń pod kowadłem

 

71. Projektowanie fundamentów pod maszyny obrotowe.

 

                Dobrze zaprojektowany fundament ma zapewnić ustawionej na nim maszynie, właściwe oparcie i spełnić wymagania stawiane przez jej producenta, a dotyczące montażu i eksploatacji maszyny. Fundament powinien ponadto cechować się:

- oszczędną konstrukcją

- odpowiednią wytrzymałości a i trwałością

- zdolnością do zapewnienia maszynie warunków prawidłowej pracy

- zdolnością do ograniczenia ( do zadanego poziomu dopuszczalnego) drgań przekazywanych na otoczenie.

Wskaźnikiem dobrze zaprojektowanego fundamentu jest amplituda jego drgań wymuszonych działaniem charakterystycznych sił wzbudzających ( mniejsza od ustalonej wartości dopuszczalnej).

 

                Obliczając i projektując fundament i konstrukcje wsporcza pod maszyny, rozróżniamy następujące, zasadnicze obciążenia:

a)       Stałe - takie jak: ciężar własny fundamentu, maszyny i pomocniczych urządzeń ustawionych na fundamencie, ciężar gruntu leżąceo na fund.

b)       Zmienne: siły wzbudzające maszyny, nierównomierne nagrzanie i inne

Obciążenia dynamiczne pochodzące od maszyny dzieli się na:

a)       charakterystyczne – siły wzbudzające, powstające podczas normalnej eksploatacji sprawnej maszyny

b)       obliczeniowe – siły mogące wystąpi podczas złego stanu technicznego maszyny

 

Zakres obliczeń projektowych fundamentów blokowych pod maszyny o działaniu nieudarowym ( np. obrotowym) obejmuje:

1)       Sprawdzenie nacisku na grunt

2)       Sprawdzenie położenie środka ciężkości fundamentu, wraz z maszyną, w stosunku do środka ciężkości podstawy fundamentu

3)       Sprawdzenie częstości drgań własnych oraz amplitud drgań wymuszonych fundamentu

4)       Sprawdzenie wytrzymałości szczególnie osłabionych miejsc konstrukcji fundamentu

 

Zwykle fundament blokowy, traktowany jest jako sztywna bryła drgająca na sprężystym podłożu. Dobrze zaprojektowany nie wpada w stan rezonansu, co oznacza ze jego częstość drgań własnych różni się od częstości sił wzbudzających, pochodzących od pracującej maszyny

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

72. Problemy występujące w projektowaniu stropów obciążonych maszynami. Maszyny

spokojne i niespokojne.

 

PRZYPOMNIENIE:

Fundamenty pod maszyny są to inżynierskie konstrukcje wsporcze poddane działaniu przemysłowych obciążeń statycznych i dynamicznych. W projektowaniu wymagają innego podejścia niż konstrukcje przenoszące obciążenia wyłącznie statyczne.

 

Umowny podział tego typu konstrukcji obejmuje:

-          fundamenty blokowe;

-          fundamenty ramowe;

-          inne konstrukcje wsporcze (np. fundamenty ścianowe, stropowe i podestowe)

 

Obliczenia tych „innych” konstrukcji należy przeprowadzać każdorazowo indywidualnie, korzystając ze wzorów teoretycznych, albo szukając analogii z konstrukcjami, których sposoby rozwiązania są znane.

Projektując stropy obciążone maszynami, oprócz rozwiązania zwykłego zadania drgań samej maszyny, należy rozwiązać następujące problemy:

• przenoszenia się na konstrukcję budynku drgań, które powodują powstawanie naprężeń sumujących się z naprężeniami od obciążeń statycznych;
• problem wpływu drgań na urządzenia znajdujące się w sąsiedztwie;
• ograniczenie wstrząsów i hałasów działających na pracujących ludzi.

 

Wg „Rauscha” na stropach nie powinno stawiać się maszyn tzw. niespokojnych, czyli maszyn IV kategorii dynamiczności (są to przykładowo: maszyny elektryczne o mocy > kilkaset kW, silniki Diesla, młoty, strugarki, itp.).

 

Maszyny tzw. spokojne, które można stawiać na stropach budynków przemysłowych, to:

-          niewielkie maszyny elektryczne;

-          prasy hydrauliczne

-          prasy śrubowe o budowie zwartej;

-          małe prasy mimośrodowe;

-          tokarki i frezarki;

-          wiertarki i szlifierki;

-          wentylatory klimatyzacyjne;

-          pompy.

-           

 

 

 

73. Zasada ustawiania maszyn na stropach. tommi

Zasady:

1)      Jeżeli jest to możliwe, maszyny ustawiać na stropach za pośrednictwem wibroizolatorów;

2)      W obliczeniach wstępnych zakładać, że konstrukcja stropu powinna mieć nośność wystarczającą do przeniesienia obciążenia równego 1,5 – krotnemu ciężarowi maszyny oraz składowych przy niej materiałów i obsługi(ilość ludzi);

3)      Sztywne połączenie maszyny ze stropem stosować tylko w przypadku wymuszonym przez względy techniczne (wtedy konieczne są pełne obliczenia dynamiczne);

4)      Maszyny o niewielkiej dynamiczności i sztywnej budowie, ustawiać na stropach za pośrednictwem podstawek o regulowanej wysokości (łatwa zmiana położenia maszyny, zachowanie czystości w pomieszczeniach);

 

 

5)      Maszyny wymagające ustawienia na cokole, lecz nie wymagające sztywnego połączenia ze stropem, ustawiać za pośrednictwem dwóch warstw ciągłych podkładek sprężystych (nie będących jednakże wibroizolacją w ścisłym tego słowa znaczeniu!):

 

 

6)       W przypadku wrażliwego otoczenia, wymagającego ograniczenia wpływu drgań oraz w celu zredukowania obciążeń dynamicznych przekazywanych na konstrukcję stropu i budynku stosować wibroizolacje pod maszyna, lub pod jej fundamentem (zarówno stalowym, jak i żelbetowym);

 

 

7)      W przypadku wymagań zastosowania płyty fundamentowej na wibroizolacji i niemożności podniesienia poziomu ustawienia maszyny ponad podłogę pomieszczenia, stosować płyty wpuszczane pomiędzy żebra stropu;

 

8)      W przypadku stropów istniejących miejsce usytuowania maszyny powinno być ustalone po sprawdzeniu wytrzymałości i amplitudy wymuszonych drgań elementów, na których będzie oparta. Czasem konieczne może być zastosowanie konstrukcji dodatkowej, przekazującej obciążenia jedynie na elementy konstrukcyjne o dostatecznej wytrzymałości (w takich przypadkach zastosowanie wibroizolacji jest niezbędne).

Pytanie 74:

Kolejność obliczeń dynamicznych stropów obciążonych maszynami.

 

Kolejność obliczeń dynamicznych stropów obciążonych maszynami jest następująca:

•Dokonać klasyfikacji dynamicznej maszyny (wg tablic I) (książki Lipińskiego – wykład 14 slajd 8 są tam wyróżnione 4 kategorie dynamiczne – I –mała dynamiczność maszyny; II- średnia d.m. ; III – duża d.m i IV – bardzo duża d.m.), ustalić obciążenia dynamiczne przez nie wywoływane i dopuszczalne amplitudy drgań w miejscach szczególnie wrażliwych,

 

•Ustalić sposób ustawienia maszyny na stropie (oparcie sztywne, wibroizolacja),

 

•Ustalić wstępnie układ i przekroje elementów konstrukcyjnych stropu oraz szczegółowy zakres obliczeń dynamicznych, zależny od rodzaju instalowanych maszyn,

 

•Przygotować schematy obliczeniowe elementów stropu (patrz tablica III  Tablica Sorokina – więcej powinno być w pytaniu 75 (jak ktoś opracuje)) pod kątem zastosowania KWP (Komputerowe Wspomaganie Projektowania),

 

•Ocenić uzyskane wyniki (częstości drgań własnych i amplitudy drgań wymuszonych). Te ostatnie powinny być mniejsze od wartości dopuszczalnych.

 

•Uzyskane wartości amplitud, sił i momentów od charakterystycznego obciążenia dynamicznego należy wykorzystać do wymiarowania elementów konstrukcyjnych stropu (z zastosowaniem współczynnika obciążenia γ_f. Zmęczenie materiału można uwzględnić w sposób zarówno przybliżony, jak i dokładny.

 

 

 

 

    Dzieląc strop na poszczególne elementy nośne należy posługiwać się zasadami Sorokina – patrz tablice III i IV (błąd nieuwzględnienia wpływu jednych elementów konstrukcji przestrzennej na elementy pozostałe jest niewielki; w przypadku dostępu do programów obliczeniowych z zakresu dynamiki konstrukcji strop traktować, jako konstrukcję przestrzenną).

    Obliczając postacie i częstości drgań własnych, a także amplitudy drgań wymuszonych elementów prętowych i powierzchniowych korzystać z podstaw teoretycznych zamieszczonych w pracach Kisiela, Soleckiego i Szymkiewicza oraz Sorokina.

 

    należy pamiętać, że znaczenie praktyczne mają częstości drgań własnych od 2. do 4. rzędu (stropy jako układy o nieskończenie dużej liczbie stopni swobody, mają teoretycznie nieskończoną liczbę częstości drgań własnych, które ułożone wg wzrastających wartości tworzą zbiór częstości własnych:

0<n₁<n₂<n₃<...<n_i...

Przykłady zbiorów częstości pionowych drgań własnych konstrukcji o węzłach nieprzesuwnych przedstawiono na rysunku.

 

 

    w przypadku belek jednoprzęsłowych zbiór odznacza się małym zagęszczeniem częstości własnych

    w przypadku belek ciągłych zagęszczenie rośnie wraz ze wzrostem stopnia s.n.

    w przypadku belek ciągłych równoprzęsłowych częstości własne grupują się w strefy zagęszczeń, a liczba częstości w strefie jest zawsze, dla danego układu konstrukcyjnego, taka sama i równa się liczbie przęseł

    postać odkształconą, którą przyjmuje konstrukcja podczas drgań własnych określonego rzędu, nazywa się postacią drgań własnych tegoż rzędu (danemu rzędowi odpowiada tylko jedna postać drgań!) Patrz rysunki!

    Pierwsza, najniższa postać drgań nazywa się podstawową

    charakterystyczna jest liczba węzłów postaci drgań (węzły pokrywające się i nie pokrywające się z podporami belek

    dla postaci drgań rzędu i liczba węzłów wynosi
s=s₀+i-1

s₀ – liczba nieprzesuwnych podpór belki (w kierunku drgań!)

i – rząd postaci drgań własnych

    znajomość postaci drgań konstrukcji pozwala najkorzystniej rozmieszczać obciążenia dynamiczne oraz z góry oznaczać miejsca, w których mogą wystąpić silne drgania rezonansowe

    wykresy drgań i sił wewnętrznych od obciążeń dynamicznych są zasadniczo inne niż odpowiednie wykresy ugięć i sił od obciążeń statycznych (patrz rysunki wspomnienia

    kształt t tych wykresów dodatkowo zależy od częstości drgań własnych siły wzbudzającej (jedynie, gdy ta ostatnia jest mniejsza od częst.drg.wł. 1 rzędu

n_m<n_i<1

wykresy są do siebie podobne tym bardziej, im mniejsza jest wartość n_m

    największe wartości amplitud drgań i sił występują przy n_m/n₁=1 (tzw. rezonans rzędu pierwszego)

    w przypadku rezonansów rzędów wyższych (2 i >) wartości amplitud drgań i sił (dla belek jednoprzęsłowych!) są mniejsze niż przy rezonansie rzędu pierwszego, ale momenty zginające i siły poprzeczne mogą mieć wartości większe (wyższym postaciom drgań towarzyszą większe krzywizny odkształconej osi belki; mniejszy rozstaw węzłów!)

    w belkach ciągłych amplitudy drgań i sił rzędów wyższych mogą mieć wartości większe niż odp. rzędu pierwszego

    kształt wykresów amplitud drgań i sił w zależności od częstości siły wzbudzającej dowodzi, że siły i ugięcia od obciążeń statycznych i dynamicznych nie są do siebie proporcjonalne (stosowana powszechnie w przeszłości metoda współczynnika dynamicznego zwiększającego ciężar maszyny, mająca sprowadzić zagadnienia dynamiczne do statycznych, nie ma żadnego uzasadnienia teoretycznego!)

    zastosowanie met. wsp. dynamicznego ogranicza się do konstrukcji o jednym stopniu swobody (belki jednoprzęsłowe; częstości drgań wzbudzających n_m<n₁), do konstrukcji masywnych (fundamenty blokowe na podłożu sprężystym poddane drganiom prostym), oraz do konstrukcji wysokostrojonych (n_m<0,7n₁), gdzie wpływ tłumienia i drgań własnych wyższych rzędów jest nieznaczny.

    jeżeli maszyny ustawione są na stropie za pomocą cokołów związanych monolitycznie z tym stropem, to sztywność tych cokołów należy uwzględniać w obliczeniu odpowiedniego elementu konstrukcyjnego (podobnie rzecz ma się z kadłubem maszyny sztywno połączonym ze stropem)

    gładź cementową na stropie żelbetowym należy rozpatrywać jako monolitycznie związaną z płytą i uwzględnić jej grubość w obliczeniu momentu bezwładności danego przekroju

    należy uwzględnić wpływ obecności elementów nieobciążonych stropu w sąsiedztwie elementu obciążonego maszyną na ugięcie tego ostatniego

    obliczając belki ciągłe należy uwzględnić rzeczywistą liczbę przęseł, lecz nie więcej niż 5

    obliczając częstość drgań własnych n_rz należy uwzględnić błąd bezwzględny ε jakim obarczona jest częstotliwość obliczana n_obl (Tablica III):  (1-ε)n_obl≤n_rz≤(1+ε)n_obl

    w przypadku prostych układów konstrukcyjnych stalowych podane w tablicy (Tab. III) wartości błędu ε można zmniejszyć o połowę (dotychczasowe rozważania przeprowadzono bowiem dla konstrukcji żelbetowych)

PYTANIE 76.           Niezbędny zakres obliczeń dynamicznych stropów pod

maszyny.

 

Wpływ obliczeń dynamicznych na nośność stropu należy uwzględniać jedynie wówczas, gdy obliczeniowe obciążenia zmienne stropu podczas pracy maszyny są większe niż największe obliczeniowe obciążenia zmienne stropu występujące, gdy maszyna nie pracuje.

 

Zakres obliczeń elementów prętowych i powierzchniowych stropów:

-          postacie i częstości drgań własnych,

-          amplitudy drgań wymuszonych,

 

Znajomość postaci drgań własnych pozwala najkorzystniej rozmieścić obciążenia dynamiczne i wyznaczyć miejsca, w których mogą wystąpić silne drgania rezonansowe.

 

Obliczanie amplitud drgań wymuszonych stropu nie jest konieczne w przypadku:

-          maszyn I i II kategorii dynamicznej, jeżeli na stropie nie będzie pracowników i zainstalowanych przyrządów I-III klasy wrażliwości na drgania,

-          maszyn I kat. dyn. ustawionych na wibroizolacji,

-          maszyn II kat. dyn. ustawionych na wibroizolacji o przepuszczalności T ≤ 0,07,

-          sporadycznych impulsów lub uderzeń (np. upadek ciężaru),

 

Przy sprawdzaniu stanu granicznego nośności można nie uwzględniać obciążeń dynamicznych pochodzących od:

-          maszyn I i II kat. dyn. na wibroizolacji,

-          maszyn II kat. dyn. o małej, średniej lub dużej prędkości ruchu,

-          wszystkich maszyn, gdy amplituda drgań pionowych stropu nie przekracza 0,05mm.

77. Zadania wibroizolacji fundamentów pod maszyny. Wibroizolacja czynna a bierna.

 

Stosowanie wibroizolacji do fundamentów pod maszyny ma na celu:

- ochronę otoczenia przed drganiami wytwarzanymi przez maszynę ( wibroizolacja czynna)

- ochronę wrażliwych urządzeń przed drganiami przenoszonymi przez podłoże pomieszczenia, w którym te urządzenia będą usytuowane ( wibroizolacja bierna)

 

Wibroizolacja czynna – ma zmniejszać skutki działania sił wzbudzających, powstających podczas pracy maszyny, przekazując je na podłoże gruntowe lub konstrukcję wsporczą w postaci odpowiednio ograniczonych sił zakłócających. Wibroizolacja pozwala utworzyć układ zbliżony do warunków ciała zawieszonego w przestrzeni, podpartego w środku ciężkości.

Wibroizolacja bierna – ma zmniejszyć wpływ drgań podłoża gruntowego lub konstrukcji wsporczej, przekazując na maszynę drgania wymuszające o odpowiednio ograniczonej amplitudzie. W przypadku WB należy dążyć do stworzenia układu zbliżonego do idealnego stanu bryły swobodnie zawieszonej w przestrzeni.

Podstawowe wymagania dla WB – uzyskać niską częstość drgań własnych układu izolowanego w porównaniu z częstością drgań wzbudzających podłoża lub konstrukcji wsporczej.

 

Wibroizolacja może być również stosowana w niektórych przypadkach fundamentów pod maszyny, których bezpośrednie posadowienie na gruncie wywoływałoby stan rezonansu, powodujący przekroczenie dopuszczalnych amplitud drgań fundamentu i wymagający powiększenia fundamentu (na co nie pozwala brak miejsca w pomieszczeniu). Może być stosowana w przypadkach, gdy chodzi o umożliwienie zakończenia robót stanu zerowego, a brak danych o instalowanych maszynach uniemożliwia równoczesne wykonanie fundamentów posadowionych bezpośrednio.

 

Projekt wibroizolacji powinien obejmować:

- dobranie odpowiedniej masy układu,

- dobranie odpowiednio niskich częstości drgań własnych układu, tak aby uniknąć zjawisk rezonansowych,

- sprawdzenie, czy uzyskano zmniejszenie sił zakłócających przenoszących się na otoczenie,

- sprawdzenie, czy amplitudy drgań fundamentu na wibroizolacji nie przekraczają wielkości dopuszczalnych.

Parametrem, który ma decydujące znaczenie dla skuteczności wibroizolacji, jest stosunek częstości drgań wzbudzających do częstości drgań własnych odpowiadających wymuszonej postaci drgań . Innym parametrem mającym wpływ na skuteczność wibroizolacji są jej właściwości tłumiące wyrażające się współczynnikiem tłumienia drgań γ.

78. SKUTECZNOŚĆ WIBROIZOLACJI

 

 

Aby wibroizolacja była skuteczna, powinna być poprawnie zaprojektowana przez:

• Dobranie odpowiedniej masy układu
• Dopranie odpowiednio niskiej częstości drgań własnych układu, tak aby uniknąć zjawisk rezonansowych
• Sprawdzenie, czy uzyskano zmniejszenie sił zakłócających przenoszących się na otoczenie
• Sprawdzenie, czy amplitudy drgań fundamentu na wibroizolacji nie przekraczają wielkości dopuszczalnych
• Stosowanie podkładek sprężystych bez uzasadnienia obliczeniem ich skuteczności powinno być uznane za niedopuszczalne, gdyż ich niewłaściwy wybór może znacznie pogorszyć warunki pracy maszyny, wprowadzając układ w stan rezonansu.

 

Parametrem, który ma znaczący wpływ na skuteczność wibroizolacji, jest stosunek częstości drgań wzbudzających do częstości drgań własnych odpowiadających wymuszonej postaci drgań.

                     h = n_m/n_w

 

h= 1,0 oznacza rezonans

Innym parametrem, który również ma wpływ na skuteczność wibroizolacji i zachowanie się układu pod wpływem sil wzbudzających, są jej właściwości tłumiące wyrażające się współczynnikiem tłumienia drgań g

 

                     g = R_max/S_max = ψ/2p

gdzie:

R_max  - amplituda siły oporu niesprężystego

S_max – amplituda siły sprężystej

ψ – współczynnik pochłaniania energii

 

UWAGA: Zalecam każdemu zapoznanie się z wykresami dotyczącymi zagadnienia znajdującymi się na slajdach nr 21,22,23 w pliku 15-16. WIBROIZOLACJE .

80. Wibroizolatory sprężynowe, wibroizolatory gumowe

 

·        Sprężyny stalowe:

 - najczęściej jako wibroizolatory fundamentów pod maszyny;

 - mogą być stosowane w przypadku występowania drgań o niskiej częstości, gdzie inne środki  wibroizolacyjne nie są skuteczne;

- sprężyny wykonane są ze stali o dużej wytrzymałości, odporności na zmęczenie i odkształcalność;

- pracują głównie na obciążenia statyczne. 

 

Wytrzymałość obliczeniowa na skręcanie, dla stali sprężynowych stosowanych do wibroizolacji fundamentów pod maszyny:               Rt = 700-750 MPa

 

Ogólna ilość stali sprężynowej dla wibroizolacji fundamentu:

W=0,8*m_fm*f_st [kg]

m_fm – masa fundamentu i maszyny [Mg]

f_st – statyczne ugięcie sprężyn potrzebne dla złożonej skuteczności wibroizolacji [cm]

 

Projektując wibroizolację złożoną z naciskowych sprężyn stalowych:

- należy ustalić jej ogólną sztywność;

- dobrać odpowiednią liczbę sprężyn i ich parametry (z katalogów i norm)

   Parametry: sztywność, nośność oraz wymiary geometryczne.

- jeśli potrzeba zaprojektować sprężyny, należy ustalić średnicę zwoju, grubość pręta i liczbę zwojów

 

O sztywności sprężyny decydują środkowe zwoje czynne.

Liczba zwojów nieczynnych, w konstrukcji sprężyn naciskowych

przy wibroizolacji fundamentów pod maszyny:

- przy liczbie zwojów czynny i<=7    – ¾ zwoju

- przy liczbie zwojów czynnych i>7   – 1 zwój

 

Schematyczny układ wibroizolatora:

a)      w stanie swobodnym  b) po obciążeniu i uregulowaniu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

·        Sprężyny piórowe (resorowe)

- jako wibroizolatory fundamentów pod młoty

- wieksze własności tłumienia drgań niż sprężyny walcowe;

 

 

 

 

 

 

 

• Sprężyny talerzowe:                                                     

 Zalety:

- niewielka wysokość w kierunku działania obciążenia (pionowym);

- zdolność przenoszenia obciążeń poprzecznych (poziomych);

- możliwość zmiany charakterystyki przez dodanie lub odjęcie krążków;

Wady:

- nierównomierność rozkładu naprężeń;

 

Sztywność sprężyny:                                                 

K= P/f_st

f_st-ugięcie [m]

P – obciążenie [kN]

 

Schemat sprężyny talerzowej:                                    Przykłady wibroizolacji ( a i b):

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

·        Wibroizolatory gumowe:

Stosowany jest tutaj kauczuk -  naturalny i syntetyczny.

Właściwości gumy są zmienne w zależności od składu, technologii produkcji i kształtu elementu.

Należy brać pod uwagę cechy tych wibroizolatorów:

- wrażliwość na: oleje mineralne i wpływy termiczne;

- starzenie się materiału;

 

Dynamiczna sztywność wibroizolatora gumowego:

K_zg = P/f_stg * Ed/Est

P- siła ściskająca

f_stg – bezwzględna wartość odkształcenia przy ściskaniu;

Est – współczynnik sprężystości podłużnej;

Ed – dynamiczny współczynnik sprężystości

 

Guma wykorzystywana jest w postaci:

- płyt sprężystych (płaskie tafle);

- pojedynczych elementów sprężystych;

 

Tafle gumowe mogą być układane bezpośrednio pod podstawą maszyny, jeśli maszyna jest dostatecznie sztywna i ciężka, także specjalny fundament nie jest potrzebny.

Wibroizolatory gumowe składają się zazwyczaj z wkładki gumowej oraz obudowy metalowej. Wkładki gumowe powinny być odkształcalne we wszystkich kierunkach.

 

 

 

 

UKŁADY WIBROIZOLACYJNE

 

- układ podparty (maszyny  niewielkich siłach wzbudzających, ustawianych na stropach i podłogach budynków przemysłowych 

- układ zawieszony, gdy wymagany jest fundament o dużej masie i znacznej wysokości bloku ( gdy wymagana jest specjalna przestrzeń w celach kontroli i konserwacji oraz duża liczba wibroizolatorów sprężynowych)

Zalety:

- łatwa dostępność wibroizolatorów z poziomu obsługi maszyny

- uproszczona obsługa i konserwacja

- eliminacja wpływu wody i zanieczyszczeń na wibroizol.

- mniej miejsca (brak kanałów rewizyjnych)

- obciążenie wibroizolatorów tylko w kierunku pionowym (lżejsze)

- niskie częstości drgań poziomych (układad wahadłowy na długich wieszakach)

- stan bryły zawieszonej swobodnie w przestrzeni

 

Konstrukcja fundamentu zawieszonego na wibroizolatorach sprężynowych składa się z trzech zasadniczych części :

1)      bloku fundamentowego (i maszyny)

2)      wibroizolatorów na których jest zawieszony blok fundamentowy za pomocą konstrukcji nośnej i wieszaków

3)      skrzyni osłaniającej, na której oparte są wibroizolatory i która

(stanoiąc osłonę fundamentu) równocześnie przenosi na podłoże całkowite oddziaływanie bloku fundamentowego

82. Projektowanie wibroizolacji czynnej, a wibroizolacji biernej.

 

Projekt wibroizolacji powinien obejmować:

a)  dobranie odpowiedniej masy układu

b)  dobranie odpowiednio niskich częstości drgań własnych układu, tak aby uniknąć zjawisk rezonansowych,

Parametry

-                                  n_m – częstość drgań wzbudzających

                                                           n_w – częstość drgań własnych

-  - wsp tłumienia drgań

-  - wsp. pochłaniania energii przez konstrukcje materiały budowlane

c) sprawdzić czy uzyskano zmniejszenie sił zakłócających przenoszących się na otoczenie,

d) sprawdzenie czy amplitudy drgań fundamentu na wibroizolacji nie przekraczają wielkości dopuszczalnych

 

 

 

Projektowanie wibroizolacji biernej:

a) dokładna lokalizacja źródła drgań wzbudzających (określenie częstości i amplitud przemieszczeń konstrukcji wsporczej lub podłoża w miejscu ustawienia „obiektu wrażliwego” – uwaga na niskie częstotliwości: 0,5-10Hz)

 

b) przeprowadzenie obliczeń wg zasad stosowanych w przypadku wibroizolacji czynnych z uwzględnieniem:

            - oddziaływań dynamicznych powstających w  samym izolowanym układzie ,

            - przypadkowych wpływów (np. potrąceń)

            - specjalnych wymagań technologicznych

 

c) sprawdzenie warunku stateczności wibroizolacji biernej:

          (cz. wzb. drgań podłoża do cz. wł. pionowej)

         (wsp. zmniejszenia)

A_zs – amp. wym. drgań pionowych środka ciężkości izolowanego układu

A_zw – amp. Wzb. drgań pionowych podłoża

 

d) współczynnik tłumienia izolacji biernej powinien wynosić:

           

 

 

 

 

 

ZJAWISKA WYWOŁANE RUCHEM SUWNICY POMOSTOWEJ:

 

Siły wywołane ruchem suwnicy pomostowej zależą od wielu czynników takich jak: ciężar i udźwig suwnic, prędkość suwnicy, ciężar i prędkość wózka suwnicy, ciężar podwieszenia ciężaru unoszonego. Są też czynniki wpływające na wartość tych sił, można do nich zaliczyć:

- przemieszczenie poziome belek podsuwnicowych i słupów wywołanych ruchem suwnicy   czy też naporem wiatru,

- tarcie obrzeży kół suwnicy o szyny toru jezdnego,

- wężykowanie i ukosowanie suwnicy (wężykowanie spowodowane jest ruchem suwnicy po torze, ukosowanie – zależnościami geometrycznymi toru a także luzami w łożyskach kół suwnicy) ukosowanie jest zjawiskiem które powoduje największe wartości sił poziomych.

- zły stan techniczny torów jezdnych suwnicy w postaci nierówności poziomych i pionowych,

- zbyt sztywne podparcie torów suwnicy na belkach.

Istnieją zależności pomiędzy wymienionymi czynnikami. Przemieszczenia poziome belek podsuwnicowych i słupów mogą doprowadzić do zmiany układu sił w konstrukcji, czego skutkiem może być awaria konstrukcji, jak również zsuniecie się suwnicy z torów.

Oprócz wymienionych zjawisk nie bez znaczenia jest współzależność przemieszczeń toru i suwnicy.

 

Obciążenia wywołane dźwignicami norma D[116] dzieli na:

 

1).   obciążenia technologiczne - występujące w czasie normalnej pracy dźwignic.

Obciążenia technologiczne wywołane są siłami ciężkości suwnicy i ła­dunku oraz obciążeniami dynamicznymi, spowodowanymi pracą dźwignicy i wyrażanymi przez współczynniki dynamiczne.

 

Obciążenia pionowe

 

-  siły pionowe

 

-  naciski kół dźwignicy

Ustalając wartości  charakterystyczne nacisków kół dźwignicy,  należy uwzględnić (rys.  148): „układ sił wywołanych suwnicą”

a).  masę, dźwignicy przy najniekorzystniejszym położeniu tych części dźwignicy,  które  zmieniają położenie względem kół dźwignicy  (np.  wciągar­ki,  wciągnika,  przejezdnej kabiny sterowniczej, przejezdnego zasobnika na materiały sypkie), 

b).  masy ładunku podnoszonego równej udźwigowi dźwignicy,

c).  masy materiałów sypkich na urządzeniach transportowych,  np. prze­nośnikach taśmowych i w zasobnikach, jeśli znajdują się, na dźwignicy.

 

-  współczynnik dynamiczny  (uwzględnia dynamiczny charakter obciążeń powstających w czasie podnoszenia i opuszczania ładunku oraz jazdy dźwignicy)

 

Obciążenia poziome

 

-  siły poziome prostopadłe do toru

 

-  siły poziome równoległe do toru

 

2). obciążenia wiatrem - działające na ładunek i dźwignicą znajdującą się w otwartej przestrzeni,

3). obciążenia wyjątkowe - występujące sporadycznie podczas uderzenia dźwignicy w odboje.

 

 

ZASADY PRZYJMOWANIA OBCIĄŻEŃ DŹWIGNICAMI

Przy ustalaniu kombinacji obciążeń w stanie granicznym nośności należy, jeśli założenia technologiczne nie podają inaczej, kierować się następującymi zasadami:

a)  dla belek torów jezdnych obciążenia pionowe i poziome należy przyjmować od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływających dźwignic,

b)  dla konstrukcji wsporczych w budynkach jednonawowych z suwnicami pomostowymi natorowymi na jednym lub więcej poziomach, obciążenia pionowe i poziome należy przyjmować od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływających suwnic,

c)  dla konstrukcji wsporczych w budowlach jednonawowych z suwnicami pomostowymi podwieszonymi, wciągarkami lub wciągnikami na kilku torach jezdnych, obciążenia pionowe należy przyjmować od nie więcej niż czterech, a obciążenia poziome - od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływających suwnic pomostowych podwieszonych, wciągarek lub wciągników,

d)  dla konstrukcji wsporczych w budowlach wielonawowych, jeśli oddziaływania poszczególnych belek torów jezdnych przenoszą się na całą budowlę, obciążenia pionowe należy przyjmować od nie więcej niż czterech, a obciążenia
poziome - od nie więcej niż dwóch, najniekorzystniej oddziaływających dźwignic przy uwzględnieniu postanowień wg poz. a), b) i c) w poszczególnych nawach,

e)  obciążenie dźwignicy i ładunku wiatrem dla stanu roboczego dźwignicy należy przyjmować tylko od tych dźwignic, od których uwzględnia się obciążenia pionowe,

f)   obciążenie dźwignicy wiatrem dla stanu spoczynku dźwignicy należy przyjmować od wszystkich dźwignic,

g)  obciążenie wyjątkowe należy przyjmować od jednej dźwignicy; w tym przypadku nie uwzględnia się sił poziomych wg 3.2,

h) obciążenia poziome należy przyjmować tylko od tych dźwignic, od których uwzględnia się obciążenia pionowe, przy czym należy uwzględniać tylko jeden rodzaj obciążenia poziomego (siły poziome prostopadłe do toru lub siły poziome równoległe do toru),

i) dwie dźwignice jednakowej lub różnej budowy, które wg założeń technologicznych będą stosowane głównie do wspólnego transportu ładunku, należy przy przyjmowaniu obciążeń dźwignicami traktować jako jedną dźwignicę.

Przy ustalaniu kombinacji obciążeń w stanie granicznym użytkowania należy uwzględniać obciążenia dźwignicami wg postanowień poz. a), b), c), d), h) i i).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

87. Konsekwencje błedów wykonawczych torów podsuwnicowych

 

• Wężykowanie i ukosowanie suwnicy (przesunięcie koła suwnicy)
• Zniszczenie obrzeża koła suwnicy, szybsza eksploatacja koła
• W skrajnych przypadkach zsunięcie się suwnicy z torów lub brak możliwości osadzenia suwnicy na torach
• Nadmierne luzy w łożyskach kół suwnicy
• Przyrost odkształceń poziomych w stosunku do założonych w projektowaniu (złe mocowanie)
• Zwiększenie sił poziomych oddziaływujących na belki podsuwnicowe a w konsekwencji zwiększenie momentów zginających w słupach. Konieczność wzmacniania podstawy i fundamentu słupa estakady.
• Rektyfikacja geometrii szyny gdy istnieje taka możliwość (zastosowanie podkładek z otworami owalnym, podkładki elastyczne)

88. Przebudowa i wzmacnianie fundamentów pod maszyny (przyczyna występowania uszkodzeń ich naprawa bądź przebudowa):

 

Cel główny tego typu robót:

Zabezpieczenie konstrukcji (opierającej się na fundamencie) przed powstaniem zbyt dużych odkształceń utrudniających jej użytkowanie lub zagrażających jej stateczności.

 

 

Przyczyny występowania uszkodzeń:

 

1.     Ogólne czynniki nieprzewidywalne

·        korozja materiału konstrukcyjnego (korozja cegły lub betonu, gnicie pali drewnianych)

·        błędnie wyznaczone/przyjęte wartości obciążeń

·        błędnie określona/przyjęta nośność podłoża

·        zmiana poziomu wody gruntowej

·        zmiana struktury podłoża gruntowego na skutek zawilgocenia

·        erozja gruntu posadowienia wywołana wodą bieżącą (wypłukania)

·        oddziaływania dynamiczne związane z eksploatacją konstrukcji

 

2.     Czynniki dla fundamentów posadowionych na palach

·        niedopuszczalne przesunięcie pali w planie w stosunku do projektu

·        nieosiągnięciem przez pale warstw nośnych

·        zwiększeniem obciążeń na pale (po ich wykonaniu)

·        przebiciem warstw nośnej i zagłębieniem ostrzy pali w warstwie o mniejszej nośności

 

Wybór koncepcji wzmocnienia fundamentu zależy od rodzaju podłoża, poziomu wody gruntowej, stanu technicznego obiektu, rodzaju i jakości materiału istniejących fundamentów, wielkości obciążeń, przewidywanych kosztów. Konieczności eksploatacji obiektu w czasie przebudowy, posiadanego sprzętu i kwalifikacji załogi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pytanie 89 : Zakres badań stanu istniejącego fundamentów

 

Badanie stanu istniejącego konstrukcji obejmuje:

 

• Opis i diagnostykę  rys ,
• Sprawdzenie pionowości poszczególnych ścian i słupów ,
• Niwelację ( np. cokołu budynku),
• Obliczenie naprężeń w pasmach odcinków murów zagrożonych lub już spękanych

(połączenie ścian poprzecznych z podłużnymi, filarki międzyokienne i między drzwiowe, słupy, podłoże gruntowe bezpośrednio pod fundamentami),

• Ocenę wytrzymałości materiałów konstrukcyjnych,
• Uwzględnienie warunków eksploatacyjnych obiektu.

90. Zabezpieczenie obiektu budowlanego podczas wzmacniających robót fundamentowych.

 

Roboty prowadzone poniżej fundamentu powinny być poprzedzone jego odciążeniem. Wynika to z niedostatecznej wytrzymałości i stateczności podłoża gruntowego i fundamentów na odcinkach podlegających wzmocnieniu oraz niewystarczającej wytrzymałości podłoża i fundamentów sąsiednich odcinków (nieodciążenie mogłoby grozić powstaniem dodatkowych, nierównomiernych osiadań w czasie prowadzonych prac).

 

 

 

 

91. Powiększanie ław i stup fundamentowych

 

Ławy fundamentowe można poszerzyć w wyniku dobudowanie obustronnych lub jednostronnych elementów do istniejącego fundamentu:

 

lub dzięki podbudowaniu ławą o większej szerokości. Wzmacniająca ława musi mieć znaczną grubość.

 

 

Przy wysokim poziomie wód gruntowych grubość tę można zmniejszyć, należy jednak wykonać wcięcia w istniejącym murze:

 

Sposoby poszerzania fundamentów z kamieni polnych:

 

	Na rysunku: 1 – kotew 2 – nowe ławy 3 – podklinowanie 4 – belka poprzeczna 5 – ubity grunt

 

 

Poszerzanie ław fundamentowych ze wstępnym zagęszczeniem gruntu:

 

Dźwignikami hydraulicznymi:

	Na rysunku: 1 – istniejąca ława 2 – belki stalowe 3 – dźwigniki 4 – kliny 5 – nowe odcinki ławy 6 – wypełnienie betonem

 

 

 

Dźwignikami Freyssineta:

	Na rysunku: 1 – istniejąca ława 2 – nowe odcinki ławy 3 – strzępia w ławie 4 – beleczki 5 – płaskie prasy, dźwigniki 6 – rura do wprowadzania mieszanki lub zaprawy

 

 

 

Sposobem Strabachina:

Na rysunku: 1 – istniejący fundament 2 – wolna przestrzeń wypełniona betonem 3 – blok prefabrykowany 4 – kotew stalowa 5 – otwór na kotew wypełniony zaczynem po montażu

                  

 

 

Ławy fundamentowe wzmocnione płytą:

 

	Na rysunku: 1 – Belki główne 2 – płyta 3 – belki drugorzędne

 

 

 

92. Wymiana starych fundamentów na nowe

 

 

Wymianę fundamentów należy rozpocząć w tych miejscach, gdzie fundamenty są najbardziej osłabione, a ściany pozostają w najlepszym stanie i mają mniej otworów. Gdy ściana jest zbyt słaba, należy ją wzmocnić zabetonowując w murach podłużne belki stalowo, osadzone tuż nad górną powierzchnią fundamentu, po uprzednim wybiciu bruzd poziomych.

 

Osadzenie belek stalowych w murze:

 

	Na rysunku: 1 – pierwsza wprowadzona belka stalowa 2 – zaprawa cementowa 3 – zaprawa cementowa wilgotna 4 – łączniki poprzeczne 5 – druga wprowadzona belka stalowa

 

 

 

Kolejność osadzania belek:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na czas wymiany fundamentu należy wykonać konstrukcje podtrzymującą mur np.:

 

	Na rysunku: 1 – kołek dębowy długości ok. 50cm 2 – zastrzały f25cm co 1,25-2,0m 3 – klocek dębowy 4 – kliny dębowe 5 – belka 22x22cm 6 – pal f25cm

 

 

 

Przy bardziej niekorzystnych warunkach konstrukcja ta może być bardziej złożona.

 

 

 

 

Kolejność prac związanych z wymiana starego fundamentu na nowy:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Podczas wykonywania wszelkich czynności związanych z pogłębianiem lub wzmacnianiem istniejących fundamentów należy przestrzegać poniższych zasad:

 

• nie naruszać naturalnej struktury podłoża gruntowego poza odcinkiem przeznaczonym do podmurowania,
• prace wykonywać tylko na krótkich odcinkach, ponieważ ściana nad usuniętym odcinkiem fundamentu pracuje, jak sklepienie, przekazując zwiększone naprężenia na boczne partie muru nie usuniętego,
• połączenie nowego fundamentu ze starym musi być mocne i starannie wykonane (podmurówkę lub podbetonowanie nowego fundamentu zakończyć ok. 7cm przed starym, a w powstałą szczelinę wbić kliny stalowe lub dębowe powodując wstępne obciążenie nowej ławy; pozostałą wolną przestrzeń wypełnić bardzo mocno ubitym, wilgotnym betonem).

 

93. PODMUROWYWANIE FUNDAMENTÓW.

 

Zabezpieczenie ściany na czas prowadzenia prac.

 

 

 

Przy dobrym stanie murów (bez spękań i przy niewielkim obciążeniu) można wzmacniać fundament bez zabezpieczania.

Podmurowywanie filarów wymaga bezwzględnego zabezpieczenia prowizorycznego.

Przy prowizorycznym podparciu konstrukcji stosuje się drewniane stemplowanie pionowe i ukośne z dobrym i dokładnym podklinowaniem.

Można zastosować również dźwigary dwuteowe lub dźwigniki hydrauliczne.

 

Kolejność wykonywania prac zalecana w Polsce:

1. Ławę dzieli się na 5 odcinków długości 1-1,50 m.

2. Podmurowuje się kolejno 1,3,5 odcinek.

3. Następnie 2 i 4.

 

Zasady prowadzenia prac:

·         Prace wykonywać tylko na krótkich odcinkach (1,0-1,50 m) – powstaje sklepienie i przekazywane są większe obciążenia na sąsiednie fragmenty ławy

·         Nie wolno podkopać więcej niż 20% powierzchni fundamentu

·         Nie należy naruszyć naturalnej struktury podłoża gruntowego poza wykonywanym odcinkiem – wykopy dobrze i mocno obudowane, co zabezpiecza przed usuwaniem ziemi spod innych fragmentów

·         Wykopu odcinka nie doprowadzać do końca, zmniejszać zagłębienie w gruntach niespoistych o 10 cm

·         Prace należy prowadzić tak długo, aż zostanie podmurowany rozpoczęty odcinek

·         Nowy fundament z istniejącym należy połączyć starannie i mocno – pozostawia się między nimi szczelinę5-7 cm, gdzie wbija się kliny (wstępne obciążenie ławy) a pozostałą przestrzeń wypełnia bardzo mocno ubitym wilgotnym betonem.

94. WZMACNIANIE FUNDAMENTÓW BETONEM EKSPANSYWNYM

 

Betony ekspansywne znajdują coraz szersze zastosowanie w przebudowie i wzmacnianiu fundamentów. Podbudowa z tych betonów:

 

• umożliwia wywieranie wstępnych nacisków na grunt
• sprzyja uzyskaniu odpowiedniego docisku między nowymi i starymi elementami konstrukcji, szczególnie przy łączeniu starego betonu z nowym (rys 2 - 22).

 

Nowa część fundamentu (poszerzona płyta, pale) wywiera wstępny nacisk na grunt za pośrednictwem dźwigników lub działających ekspansywnie elementów betonowych. Efektem tego nacisku jest dodatkowe osiadanie gruntu. Zjawisko to powstaje w skutek zwiększenia zasięgu krzywych naprężeń pod fundamentem.

Tak zagęszczany grunt nie będzie w przyszłości osiadał, a więc konstrukcja zostanie zabezpieczona przed dodatkowymi odkształceniami. Wstępny nacisk przyjmuje się o 50% większy od odporu granicznego podłoża.

 

 

 

 

95. Wzmocnienie fundamentów poprzez oparcie ich na palach

 

Istnieje metoda polegająca na oparciu fundamentu na palach wierconych lub wtłaczanych stosowana w gruntach słabych i nawodnionych. Rozmieszcza się je możliwie najbliżej ław fundamentowych, rozstawiając po obu stronach ściany, w przybliżeniu jeden na przeciw drugiego. W murach fundamentowych wybija się poziome otwory między każdą parą pali i w te otwory wprowadza się stalowe belki oparte na głowicach pali. Przy małym rozstawie belek ( 2-3 m ) mur między nimi można uważać za belkę ciągłą, przenoszącą na pale ciężar stojącej na niej konstrukcji. Jeśli mur jest za słaby aby traktować go jak belkę ciągłą, to wycina się w nim poziome wnęki, w które następnie zabetonowuje się stalowe belki podłużne. Tego rodzaju konstrukcje wzmacniającą należy dokładnie przeliczyć uwzględniając naciski w poszczególnych miejscach oraz wytrzymałość każdego pala. Przed przekazaniem obciążenia rzeczywistego na pale należy poddać je 1,5 raza większemu obciążeniu wstępnemu.

 

 

                Wzmacnianie fundamentów za pomocą pali typu MEGA

Nadają się szczególnie do rekonstrukcji starych fundamentów posadowionych na ławach, gdyż są ekonomiczne, łatwe w wykonaniu, a nośność jest samoczynnie sprawdzana. Pale Mega składają się z odcinków długości 60, 80 i 100 cm, które wciska się dźwignikiem hydraulicznym w podłoże. Nośność pali typu Mega, zależnie od rodzaju gruntu oraz konstrukcji średnicy pala dochodzi do 500 kN.         

 

 

 

             Od wielu lat wzmacnia się fundamentu, szczególnie pod obiektami zabytkowymi, przy użyciu pali stalowych, wciskanych dźwignikami hydraulicznymi (podobnie jak pale typu Mega). Pale składają się z krótkich odcinków rur. Pierwszy fragment o ostrzu pełnym wciska się w grunt, a następnie spawając łączy z odcinkiem następnym.

             Popularną metodą wzmacniania fundamentów są pale wiercono-iniekcyjne.

96. Wzmacnianie fundamentów posadowionych na palach

Stan zaawansowania robót budowlanych	Przyczyny wzmocnienia	Możliwe sposoby wzmacniania w zależności od fazy realizacji robot
		Pale zabite częściowo lub całkowicie: brak fundamentu	Pale zabite całkowicie: fundament wykonany	Stan zerowy wykonany: budynek zrealizowany częściowo lub całkowicie
Stan zerowy budynku płytowego o ścianach poprzecznych nośnych	Pale niedobite do warstwy nośnej – rozbite głowice	Zabicie dodatkowych pali	Zabicie dodatkowych pali: poszerzenie fundamentu	Zależnie od liczby niedobitych pali z rozbitymi głowicami możliwe poszerzenie fundamentu w celu przekazania obciążeń bezpośrednio na grunt
Stan zerowy budynku murowanego z podłużnymi ścianami nośnymi (pale w jeden rząd lub dwa rzędy)	Pale zabite wg projektu: nośność niedostateczna (ostrza nie sięgają warstwy nośnej)	Zabicie pali dodatkowych lub dobicie pali zagubionych do warstwy nosnej	jw.	Przy już gotowych fundamentach na palach możliwe wykonanie dodatkowych fundamentów na rzędnej posadzki i oparcie go na gruncie, którego nośność jest wystarczająca; po wykonaniu stanu zerowego koniecznie dodanie silniejszych wieńców żelbetowych na wysokość poszczególnych stropów; w obu przypadkach należy obserwować osiadanie
Budynek ramowy (pale grupowe)	Grupowe przesuniecie pali w stosunku do projektu (przekracza wartości dopuszczalne)	Zabicie pali dodatkowych lub połączenie fundamentu z konstrukcjami przyległymi (dla uniknięcia momentów spowodowanych przesunięciem pali)		Po wykonaniu stanu zerowego – wykonanie wzmocnionych wieńców żelbetowych na wysokość poszczególnych stropów;  należy obserwować osiadanie fundamentu
Fundament  palowy	Wysadziny pali i fundamentu (niezabezp. na zimę przed przemarzaniem)	Dobicie pali do projektowanego wpędu (likwidacja „luzu” miedzy gruntem a ostrzem pali	Dociążenie fundamentu palowego w celu usunięcia „luzu” pod ostrzem pali	Po wykonaniu stanu zerowego – na wysokości stropów wykonanie wzmocnionego wieńca żelbetowego; niezale- żnie od stopnia wzniesienia budynku należy obserwować osiadanie i określić potrzebę wzmocnienia
Budynek zdeformowany (odkształcony)	Zagłębienie dolnych końców pali w iły, torfy, gliny piaszczyste o konsystencji płynnej itp.	Wprowadzenie stalowych pali rurowych lub żelbetowych prefabrykowanych odcinkowych za pomocą dźwigników  hydraulicznych, wykonane mury i fundamenty wykorzystuje się jako podpory dźwigników; ciężar murów i stropów dających oparcie dźwignikom należy uwzględniać ze współczynnikiem 0,9
Uwagi: 1)      rysy poziome w palach mogą znikać w czasie pogrążania. Jeśli rys poziomych jest wiele i na róznych wysokościach, to takich pali nie można zastosować 2)      jeżeli rysy pionowe występują w górnej części pala, to wzmacnia się je obejmą żelbetową 3)      pale z głowicami uszkodzonymi w pierwszej fazie wbijania, przy ich niewielkiej liczbie mogą być wzmocnione obejmami żelbet.; jeżeli uszkodzenie nastąpiło z powodu zbyt małej wytrzymałości betonu, to pale nie nadają się do użycia 4)      we wszystkich przypadkach gdy głowice uległy uszkodzeniu, a dolne końce pali zagłębiły się w słabych gruntach (nad warstwą nośną), konieczne jest zabicie dodatkowych pali

 

Metoda Pawluka - Kondina

 

Metoda ta jest stosowana przy fundamentach pod maszyny o niskich częstościach drgań.

Polega ona na przyłączaniu  do fundamentu żelbetowej płyty wzmacniającej, posadowionej na górnej warstwie podłoża gruntowego. Połączenie wykonuje się z jednej lub dwóch stron istniejącego fundamentu, zgodnie z kierunkiem działania sił wymuszających..

 

 

 

 

Jedna z zalet tej metody jest możliwość zwiększania tłumienia fundamentu w wyniku przedłużania płyt a w pewnych sytuacjach wysunięciem ich poza ściany budynku przy zachowaniu dylatacji umożliwiających przekazywanie drgań między płytą a istniejącą ścianą. W celu wyeliminowania niejednakowego osiadania styk między fundamentem a płytą zaleca się wykonać ze sztywnego elementu przenoszącego podłużne od drgań oraz przesuwy pionowe umożliwiające osiadanie

W przypadku fundamentów typu podpiwniczonego bardziej efektownym rozwiązaniem jest zwiększenie wymiarów podeszwy fundamentu

98. Metoda łączenia fundamentów we wspólny blok.

 

Skutecznym sposobem wzmocnienia kilku jednakowych odrębnych fundamentów, przejmujących obciążenia dynamiczne poziome, spowodowane pracą maszyn wolnoobrotowych, jest zastosowanie wspólnej płyty. Mimo sumowania się sił wzbudzających sztywność wspólnego fundamentu, jak również oddziaływanie podłoża gruntowego wzrasta tak znacznie, że amplitudy drgań wymuszonych zmniejszają się.  Zamierzony efekt osiągany, gdyż:

- odległość w świetle miedzy poszczególnymi blokami fundamentowymi wynosi max. 2,0-2,5m,

- wspólna płyta ma grubość co najmniej 0,8m.

                Obliczenia dynamiczne dla wspólnego fundamentu przeprowadza się według wzoru:

,

Gdzie: n₁,n_2,n₃, …n_i- prędkości obrotowe maszyn,

                A_1, A₂, A₃, …, A_n- amplitudy drgań poziomych.

                Jeżeli maszyn są ustawione na oddzielnych blokach fundamentowych znajdujących się w niewielkich odległościach od siebie, nie przekraczających miedzy krawędziami podstaw fundamentowych połowy odległości miedzy osiami maszyn, to w obliczeniach fundamentu trzeba brać pod uwagę wpływ drgań podłoża gruntowego od pracy sąsiednich fundamentów. To oddziaływanie uwzględnia się, mnożąc obliczoną amplitudę drgań pojedynczego fundamentu przez współczynnik zależny od rodzaju gruntu i liczby sąsiednich fundamentów.

Wsp. Uwzględniające wpływ drgań przenoszonych z sąsiednich fundamentów:

 

Rodzaj podłoża gruntowego	Współczynnik zwiększający przy ogólnej liczbie fundamentów
	2	3	4	5 i więcej
Miękkoplastyczne grunty spoiste	1,5	1,8	1,9	2
Plastyczne grunty spoiste, Nawodnione piaski	1,2	1,3	1,4	1,5
Piaski wilgotne, żwir,rumosz	1,1	1,15	1,2	1,25

 

 

 

 

 

99. Fundamenty pod maszyny samoregulujące częstość i amplitudę drgań

 

Zastosowania:

1)Stosuje się je w celu wyeliminowania rezonansu w układzie maszyna – fundament. Przykład takiego fundamentu:

 

Stosowane rozwiązania (tak jak na rys2.31)

• Pale zaglębione poza obrysem elementu
• Między palami a fundamentem zamontowano tężniki- funkcja tłumików w poziomie i pionie
• Zamontowano urządzenie do regulacji drgań tłumików które powinny być różne(częstość i amplituda) od drgań maszyny

 

Rozwiązanie z rys 2.32

• Wykorzystuje się fakt że wytrzymałość gruntu jest proporcjonalna do naprężeń ściskających więc pod wpływem obciążenia poprawiają się własności tłumiące gruntu
• W wyniku przyłożenia do rozmieszczonych elementów różnego obc. Zewnętrznego można regulować częstość drgań rezonansowych

2)Gdy problemem jest długotrwałe oddziaływanie obciążeń dynamicznych-w podłożu powstają szczeliny niewypełnione gruntem-wtedy nie bierze on udziału w tłumieniu drgań bocznych układu--------->zmienia się charakterystyka układu: grunt-fundament-maszyna

Rysunek przedstawia regulację drgań poz. Fundamentu:

• Wzdłuż ścian fundamentu zamontowano płyty oporowe połączone z fundamentem przegubowo
• Między płyty a fundament wprowadza się kliny, następnie zasypuje się i ubija warstwy gruntu poza płytami
• Wolne przestrzenie między fundamentem a podłożem wypełnia się zasypką---->kliny opuszcza się w dół co powoduje stały jednostkowy rozpór oddziaływujący na płytę i zasypkę------->powstaje tarcie między powierzchniami bocznymi fundamentu a gruntem
• Pionowe ustawienie klinów zmienia siłę przycisku płyty do gruntu wykopu------> stabilizacja i regulacja wielkości drgań poziomych

 

 

 

100. DYNAMICZNY TŁUMIK DRGAŃ

 

Schemat dynamicznego tłumika drgań

Na Układ podstawowy działa siła P P=Po*sin wt

Układ podstawowy

Tłumik drgań

 

Efekt tłumienia charakteryzuje stopień tłumienia z 

( nie piszę wszystkich wzorów bo są długie i męczące)

gdzie     x₍₁₎ – równanie drgań wymuszonych układu podstawowego zależne od

                               P₀ – siła wymuszająca

                               Co – współczynnik sztywności układu podstawowego

                               M – ciężar układu podstawowego

x₁ - równanie drgań wymuszonych układu podstawowego z przyłączonym tłumikiem drgań zależne od j.w. oraz od:

                               C – współczynnik sztywności tłumika z układem podstawowym

                               M – ciężar przyłączonego tłumika

-          Przy ®z  dąży do nieskończoności i drgania będą całkowicie wytłumione (gdzie )

-          Przy  ale bliskich jedności wielkość z może osiągać wyniki przy których efekt tłumienia będzie niewielki a nawet ujemny

-          Wartość a=m/M należy przyjmować tak aby przy zadanych odchyleniach Dl zapewnić tłumienie

 

STOSOWANIE TŁUMIKA

-          Można stwierdzić, że ciężar tłumika powinien być tym większy im większy jest pożądany stopień tłumienia z i czym większe jest odchylenie liczby obrotów od założonej

-          Najbardziej korzystne warunki zastosowania dynamicznego tłumika drgań zachodzą gdy drgania układu podstawowego są bliskie rezonansu

-          W przypadku gdy częstość drgań wzbudzającej siły jest niższa od częstości drgań układu podstawowego, zastosowanie dynamicznego tłumika drgań jest bardzo trudne ze względu na konieczność przyjęcia tłumika znacznych wymiarów

 

101. WZMACNIANIE FUNDAMENTÓW OBCIĄŻONYCH DYNAMICZNIE

 

Przyczyny występowania uszkodzeń lub usterek w pracy fundamentów:

 

W większości przypadków uszkodzenia lub wadliwa praca fundamentów mogą być spowodowane:

 

• błędami projektowania fundamentu:

-  pomyłki projektowe

-  nieprawidłowe ukształtowanie fundamentu (zbyt małe wymiary,  oddzielenie fundamentu pod silnik od części pod blokiem

-  pominięcie obciążeń dynamicznych

-  niewłaściwe zastosowanie wibroizolacji

-  nieuwzględnienie wpływu pracy maszyn w sąsiedztwie

-  nieodpowiednie zbrojenie fundamentów

-  brak zabezpieczeń od wpływu nierównomiernego nagrzania, oddziaływania środków chemicznych i wstrząsów

• błędami wykonania fundamentu:

-  zła jakość betonu

-  wadliwie przeprowadzone betonowanie (segregacja)

-  niekontrolowane przerwy robocze

-  niestaranne wykonanie robót zbrojarskich

-  nadmierne odchyłki wymiarowe

-  złe przygotowanie podłoża i nieodpowiednia gospodarka wodna

-  niestaranny montaż maszyny

• nieprawidłową eksploatacją maszyny i fundamentu:

-  zmiana reżimu pracy maszyny np. zwiększenie energii uderzeniem młota

-  zaniedbania ochrony maszyny przed wyciekami itp.

-  braku konserwacji fundamentu

-  przeciążenia z uwagi na zły stan maszyny,

• awarią maszyny:

-  urwanie śrub fundamentowych

-  nadmierne drgania

-  uszkodzenia na skutek pożaru

 

 

Wskazówki konstrukcyjne dotyczące naprawy uszkodzeń:

 

Stosunkowo najłatwiej jest poprawić wadliwe podbetonowane płyty oporowe, wykazujące obecność miejsc pustych. Zazwyczaj płyty oporowe są zdejmowane, beton usuwany a płyty ponownie podbetonowane (w płytach ciężkich wypełnienie bez zdejmowania poprzez wiercenie lub odkucie i wprowadzenie pod ciśnieniem mieszanek epoksydowych).

W podobny sposób naprawia się wszelkiego rodzaju pęknięcia i zarysowania fundamentu. Jednakże trwałość tych napraw jest prawdopodobnie mniejsza niż w elementach obciążanych w sposób statyczny.

 

Najbardziej kłopotliwy jest przypadek złej jakości betonu (zaniżonej klasy). Decyzja o przydatności czy wykonania ewentualnych wzmocnień zależy głównie od producenta maszyny oraz ewentualności późniejszych problemów.

Ponieważ usterki powstają przeważnie w wyniku niedbałego wykonania i braku nadzoru a naprawa fundamentów żelbetowych jest trudna i kosztowna.

 

Wskazówki konstrukcyjne dotyczące przebudowy fundamentów:

 

Potrzeba przebudowy lub wzmocnienia istniejącego fundamentu pod maszynę występuje, gdy trzeba:

• wykorzystać istniejący fundament do ustawienia na nim innej maszyny
• poprawić pracę fundamentu w przypadku wystąpienia nadmiernych drgań (lub pojawienia się pęknięć fundam.)
• usunąć skutki wad projektu lub złego wykonania fundamentu, jeżeli nie wystarcza przeprowadzenie napraw miejscowych

 

Każda propozycja wzmocnienia  lub przebudowy fundamentu powinna być poparta dokładnym obliczeniem wykazującym jej celowość ze względu na wymagania dynamiczne i wytrzymałościowe. Bardzo ważne jest sprawdzenie maszyny przed podjęciem decyzji, ponieważ wadliwe działanie układu może być spowodowane przez nią.

 

Jeżeli wielkość fundamentu istniejącego jest dostateczna do zapewnienia właściwej jego pracy przy nowych obciążeniach dynamicznych, to zagadnienie sprowadza się tylko do przystosowana górnej części fundamentu do nowej maszyny (nowe otwory kotwiące, usunięcie części starego fundamentu lub dobetonowanie części  itp.)

Ważną rzeczą jest połączenie starego fragmentu z nowym, do czego pozostawia się zbrojenie istniejące itd. (temat rzeka).

Wykonanie nowych otworów poprzez  wiercenie większych otworów, czyszczenie i montaż na żywicach epoksydowych. Bądź też, jeżeli jest możliwość przepuszczenie przez przez elem. konstrukcyjny i zakotwienie od spodu.

Często stosuje się również ramy stalowe, połączone z fundamentem na starym połączeniu maszyny a nowe urządzenie montuje się do ramy.

Nadmierne drgające fundamenty blokowe wzmacnia się poprzez wykonanie obramowania żelbetowego dolnej jego części, bądź też połączenia kilku bloków fundamentowych za pomocą płyty łączące je w jeden zespół.

Oczyszczanie ścieków - proces technologiczny polegający na usuwaniu ze ścieków zanieczyszczeń i osadów oraz substancji w nich rozpuszczonych, koloidów i zawiesin.

Oczyszczanie ścieków realizowane jest w oczyszczalni ścieków za pomocą metod: mechanicznych, fizycznych, chemicznych i biologicznych, bądź też innymi sposobami i podzielone jest na kolejne etapy.

Pierwszy etap to oczyszczanie wstępne mechaniczne w którym usuwa się zanieczyszczenia stałe nierozpuszczalne za pomocą krat i sit, zawiesiny ziarniste usuwane są w piaskownikach, a tłuszcze i oleje w odtłuszczaczach, małe zawiesiny i koloidy usuwane są w osadnikach w procesie sedymentacji. W kolejnych etapach realizuje się oczyszczanie wykorzystując procesy fizykochemiczne, takie jak np.: koagulacja, filtracja, adsorpcja, odwrócona osmoza, destylacja, neutralizacja, wytrącanie i strącanie metodami chemicznymi. Substancje organiczne usuwane są przy oczyszczaniu biologicznym realizowanym przez procesy biochemiczne takie jak: fermentacja i gnicie.

Proces przebiega pod wpływem działania mikroorganizmów osadu czynnego w komorach napowietrzania lub rowach cyrkulacyjnych. Drobnoustroje osadu czynnego (bakterie i grzyby) rozkładają związki organiczne występujące w ściekach na substancje proste, jak: dwutlenek węgla, wodę i amoniak, a bakterie mułu dennego w procesie gnicia wytwarzają np. siarkowodór.

Osady powstające w procesach oczyszczania ścieków poddaje się dalszej obróbce w celu wykorzystania lub utylizacji.

 

104.RODZAJE OBIEKTÓW BUDOWLANYCH W OCZYSZCZALNIACH ŚCIEKÓW

W przypadku zbiorników bardzo istotne są:

-        zagadnienie szczelności (rysunki 3, 4, 5 i 6),

-        konstrukcja przejścia przewodów  przez ściany
(rysunek 7),

-        osłona antykorozyjna betonu konstrukcyjnego
(rysunek 8).

 

 

Wyroby     ceramiczne,     które     były     stosowane     do wykonywania osłon antykorozyjnych, to:

-        klinkier drogowy (gatunki klasy extra 8x10x22),

-        cegła    klinkierowa    (w    przypadku    niewielkiego   stężenia
czynników agresywnych (klasa 1.: 6,5x12x25),

-        płytki z cegły kwasoodpornej,

-        płytki klinkierowe,

-        płytki terakotowe,

-        płytki kamionkowe,

-        wyroby węglowe i grafitowe.

 

Tworzywa sztuczne (układane pod wymurówką ceglaną):

-        folie z polichlorku winylu (PCV),

-        folie poliizobutylenowe,

-        folie polietylenowe.
Kity

Lakiery i emalie

 

Tworzywa   krzemianowe   (charakteryzują   się   wysoką

odpornością na działania kwasów oraz agresywnych gazów i pyłów; składnikami tych tworzyw są szkło wodne, wypełniacze mineralne i dodatki).

Uwaga:ze względu na agresję w stosunku do betonu ani kity ani wyprawy nie mogą być kładzione bezpośrednio na beton lecz poprzez warstwę bitumu lub folii igielitowej (ewent. poliizobutylenowej).

 

 

Odporność antykorozyjną warunkują:

-    szczelny i odporny beton

-    betony specjalne (krzemianowe lub z domieszką popiołów lotnych)

-    powłoki:

a/fluatowanie,

b/bitumy nakładane na zimno,

c/bitumy nakładane na gorąco („zbrojone" włóknem szklanym), d/lakiery i emalie, e/żywice syntetyczne, f/powłoki laminowane,

-    wykładziny z folii,

-    wykładziny ceglane,

-    wykładziny wielowarstwowe.

 

106. Zadaniem   piaskowników  jest   zatrzymanie   cięższej zawiesiny mineralnej.

Aby     pracowały     prawidłowo     powinny     być    spełnione następujące warunki:

-zatrzymywane ziarna powinny mieć średnicę 0,1 ÷ 0,2 mm i większą,

-w ścieku nie ma zbyt dużo części organicznych

a/ Piaskowniki poziome

-o przepływie poziomym,

-o przepływie wirowym,

-o przepływie śrubowym (napowietrzane), b/ Piaskowniki pionowe

-o przepływie pionowym,

-o przepływie pionowo-wirowym c/ Piaskowniki szczelinowe d/ Piaskowniki szczelinowe z boczną szczeliną e/ Piaskowniki z obrotowym zgarniaczem

Osadniki -  służą   do   usuwania   zawiesin   drogą sedymentacji.

(patrz rysunek 11)

Długość       osadnika:        od        kilkunastu       do kilkudziesięciu metrów,

Szerokość: od 2. do 6. metrów; wysokość od 4. do 6. metrów.

Konstrukcja: zwykle żelbetowa, monolityczna.

Komory Aeracyjne(napowietrzania) - Są to urządzenia służące do oczyszczania ścieków na drodze procesów będących wynikiem „natleniania". Wspomniane procesy mogą być natury fizycznej, fizykochemicznej lub biologicznej.

(patrz rysunek 12)

Napowietrzanie odbywa się za pomocą:

-     podania powietrza sprężonego,

-     wirników o osi poziomej,

-     wirników o osi pionowej,

-     systemów złożonych.

 

 

107. Złoża biologiczne i komory fermentacyjne.

 

 

 

ZŁOŻA BIOLOGICZNE (Sztuczne złoża biologiczne )

Złoże biologiczne, filtr biologiczny, biofiltr, urządzenie do biologicznego oczyszczania ścieków miejskich.   Sztuczne złoże biologiczne składa się z rusztu, na którym ułożona została warstwa kruszywa, koksu, żużla, tufów wulkanicznych, kamienia, gruzu ceglanego itp. Od dołu, przez ruszt złoże jest napowietrzane sprężonym powietrzem, od góry zaś zraszane ściekami. Zraszanie realizowane jest systemem przelewów, młynkami Segnera  itp. Istotne jest równomierne rozrzucenie cieczy na całą powierzchnię złoża. Procesy zachodzące na powierzchni wypełnienia złoża są podobne do procesów na powierzchni gleby pól irygacyjnych. Tworzy się błona biologiczna, w skład której wchodzą mikroorganizmy roślinne i zwierzęce. Ich działanie polega na utlenieniu i mineralizacji substancji zawartych w ściekach. Złoże po zbudowaniu nie jest aktywne. Jego dojrzewanie trwa kilka tygodni.

Zależnie od sposobu doprowadzania ścieków wyróżnia się złoża biologiczne: zraszane, spłukiwane.

  Złoża zraszane mają grubość 1,5...3 m. Swoją aktywność utrzymują do temperatury 6 st. C. Poniżej aktywność złoża zanika. Ich praca charakteryzuje się wysokim stopniem oczyszczania. BZT5 do 95%, zawiesiny do 92%, bakterie chorobotwórcze do 95%. Wysoka skuteczność oczyszczania jest okupiona stosunkowo niewysoką wydajnością.

Złoża spłukiwane (wysokoobciążone). Są to złoża o podobnej budowie. Grubość warstwy wypełnienia wynosi 2...4 m. Ze względu na większe objętościowe obciążenie złoża, mineralizacja zanieczyszczeń nie zachodzi na nich całkowicie. Powstają na nich duże ilości kłaczkowatej błony biologicznej, która jest częściowo unoszona przez odpływające ścieki. Nadają się do oczyszczania ścieków o niewilkim stężeniu. W przypadku ścieków stężonych należy stosować recyrkulację. Stopień oczyszczenia wynosi ok. 65% BZT₅.

 

* Wykorzystanie procesów biochemicznych i częściowo fizycznych do oczyszczania ścieków pozwala uzyskać dalsze obniżenie ładunku substancji organicznych. Stosuje się je zwykle jako kolejny stopień oczyszczania w przypadku, gdy metody zastosowane wcześniej nie zapewniają odpowiedniej klasy czystości wody zrzucanej do odbiorników. Oczyszczanie biologiczne przebiega zarówno w warunkach tlenowych, niedotlenionych jak i beztlenowych i polega na utlenianiu oraz mineralizacji związków organicznych zawartych w ściekach przy udziale mikro i makroorganizmów. Mikroorganizmy te zużywają związki zawarte w ściekach jako pokarm i podstawę przemiany materii. 

Zasada oczyszczania jest taka sama, jak w przypadku naturalnego samooczyszczania się zbiorników wodnych. Różnica polega na stworzeniu optymalnych warunków przebiegu procesu (obecność tlenu, pożywki, mieszanie mechaniczne, temperatura, pH itp.), które zwiększają szybkość i skuteczność procesu. Metody biologiczne dzieli się na naturalne i sztuczne. Do naturalnych zlicza się metodę pól irygacyjnych i pól filtracyjnych. Do sztucznych zalicza się metodę złoża spłukiwanego i osadu czynnego. 

Przykładowe złoże biologiczne (http://www.biopex.pl/)

 

KOMORY  FERMENTACUJNE:

Komora fermentacyjn to zamknięty zbiornik, który wchodzi w skład instalacji do wytwarzania  biogazu. W komorach fermentacyjnych następuje celowy rozkład materii organicznej-   najczęściej są to kiszonki z całych roślin kukurydzy, traw, zbóż itp., gnojowica, obornik, wywar pogorzelniany, odpady poubojowe. Materiały te na skutek działania bakterii beztlenowych  przetwarzane są w biogaz.  Ponieważ bakterie są wrażliwe na zmiany zachodzące w ich środowisku, a zwłaszcza na zmiany temperatury, trzeba zapewnić im stałe warunki w całej objętości zbiornika.

Biogaz- mieszanina gazów zawierająca ok. 50-60 % metanu, 40-50 % dwutlenku węgla i śladowe ilości innych gazów.

 

 

** Kilka słów o biogazowni:   Pierwsze biogazownie na świecie zaczęto budować już w XIX wieku, prawdziwy rozwój w technologii produkcji biogazu nastąpił jednak dopiero w drugiej połowie XX wieku. Obecnie najwięcej instalacji biogazowych istnieje w Niemczech i Danii, a intensywny wzrost ich liczby widać także w innych krajach, takich jak Austria, Włochy, Holandia. Również w Polsce idea budowy biogazowni znajduje coraz więcej zwolenników.

 

 

Oprócz komory fermentacyjnej konieczny jest jeszcze drugi zbiornik, będący magazynem substancji przefermentowanej. Jego głównym zadaniem jest umożliwienie przechowania powstałego nawozu przez okres wymagany prawem, a także zalecany przez "Kodeks Dobrej Praktyki Rolnej" (dotychczas ustawowo były to 4 miesiące, ale wkrótce czas ten zostanie wydłużony do 6 miesięcy). Przefermentowany substrat to płynny nawóz, znacznie lepiej przyswajany przez rośliny niż gnojowica, lepiej przez nie wykorzystywany, a także bezpieczniejszy dla wód gruntowych. Trzecim istotnym elementem biogazowni jest zbiornik biogazu, pełniący rolę bufora/magazynu paliwa dla agregatu kogeneracyjnego. Ten zaś z racji przetwarzania biogazu na energię jest urządzeniem generującym zyski całego przedsięwzięcia. Uproszczony schemat biogazowni przedstawiarysunek powyżej.

 

Rodzaje komór fermantacyjnych:

 

 

 

 

 

PYTANIE NUMER 108

 

STOSOWANIE POLSKICH NORM: MITY I RZECZYWISTOŚĆ

 

 

Polska Norma – dokument należący do zbioru norm opublikowanych i zatwierdzonych do stosowania przez Polski Komitet Normalizacyjny.

 

Przeznaczone są do stosowania w Polsce. Na podstawie ustawy o normalizacji z dnia 12 września 2002 roku stosowanie norm jest dobrowolne, za wyjątkiem tych, które odrębnymi przepisami zostały wprowadzone do obowiązkowego stosowania. Poza tym Polska Norma może być wprowadzeniem do normy europejskiej lub międzynarodowej i normy mogą być przywoływane w przepisach (jako źródło wiedzy technicznej).

 

Faktem jest, że dobrowolność stosowania norm to suchy przepis prawy biorąc pod uwagę przepisy budowlane.

Przykład:

 

a)           Prawo budowlane oraz akt wykonawczy do niego, czyli rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie, w zmianie do którego, opublikowanej w Dzienniku Ustaw Nr 109 z dnia 22.05.2004 pod pozycją 1156, podano załącznik 1, a w nim „Wykaz Polskich Norm przywoływanych w rozporządzeniu”

 

b)           Ustawę z dnia 16.04.2004 o wyrobach budowlanych (Dz.U. Nr 92, poz.881), która jednoznacznie wskazuje producentom wyrobów budowlanych na dokumenty odniesienia przy deklarowaniu zgodności i oznakowaniu ich znakiem budowlanym „B” (na rynku krajowym) czy CE (na rynku krajowym i europejskim)

 

 

Mamy więc alternatywę: projektować w oparciu o Polskie Normy wskazywane w polskich przepisach i mieć komfort pełnej zgodności z tymi przepisami, czy stosować inne normy lub zasady i na wypadek nieszczęścia (katastrofy) liczyć się z poważnymi konsekwencjami!

 

Producenci wyrobów budowlanych mogą teoretycznie Polskich Norm nie stosować. Lecz zgodnie z wyżej cytowaną ustawą o wyrobach budowlanych, alternatywnym w stosunku do Polskiej Normy dokumentem, w oparciu o który mogą deklarować swoje wyroby, dostarczając je na rynek krajowy czy europejski, są aprobaty techniczne, krajowe czy europejskie, których opracowanie trzeba wcześniej zamówić. WYDAJE SIĘ TO ZUPEŁNIE POZBAWIONE SENSU W PRZYPADKU ISTNIENIA POLSKICH NORM NA DANE WYROBY. Ponadto oznakowanie wyrobów znakiem „CE”, dostarczanych na rynek europejski, może odbywać się jak dotychczas, w oparciu o zharmonizowane (ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej-Official Journal) normy wyrobu.

 

 

1.      Zabudowa powierzchniowa kopalni rudy miedzi składa się z:

-          z części szybowej i części odkrywkowej.

-          trzy zespoły technologiczne

2.       Częściowe współczynniki bezpieczeństwa w EUROKODACH:

-          mogą być zmieniane w Załącznikach Krajowych.

3.       Do oceny intensywności zjawisk sejsmicznych stosowane są następujące skale intensywności:

-          RF- skala Rossiego-Forella -MM - Marcallego

-MSK - Miedwiediewa

4.       Podstawy projektowania konstrukcji znajdziesz w pakiecie EUROKODów o numerze:

-EN 1990

5.       Odkrycie współczesnych, dolnośląskich i rud miedzi zawdzięczamy:

-Jan Wyżykowski, Józef  Zwierzycki

6.       Ruda miedzi wydobyta na powierzchnię zawiera:

-          średnio ok. 2% metalu -znaczne domieszki skały płonnej

7.       Współczynnik aerodynamiczny C -ustala się na podstawie badań w naturze,

-opisuje rozkład ciśnienia na zewnątrz budowli

 -ustala się na podstawie badań  modelowych

8.       Pierwsze wyroby z miedzi pojawiły się na ziemiach polskich:

2200-2000 lat p.n.e

9.       Zjawiska górnicze występujące na terenie LGOM-u:

-          zjawiska dynamiczne

10.    Liczba Strouhala:

-          określa częstotliwość powstawania siły aerodynamicznej

-          jest wielkością bezwymiarową

8.       Kwantyl rzędu 0,95:

-          prawdopodobieństwo przekroczenia jego wartości charakterystyczne wynosi 5%

12.    Huta miedzi w Legnicy mieści w sobie następujące wydziały:

-          produkcji kwasu  siarkowego

-          metali szlachetnych, metali towarzyszących, wyrobów z żużla

-          -metalurgiczny, elektrolitycznej rafinacji miedzi, walcówki miedzi

-         -przygotowanie wsadu

13.    Powierzchnia kopalni miedzi:

-szyby

-wzbogacanie rudy

14.    Równanie Lagrange’a

 -dla zbiorników wieżowych

15.    Dolnośląskie złoża rudy miedzi pod względem zasobności:

-1 miejsce w Europie i 6. na świecie

16.    Tłumienie drgań konstrukcji wywołanych obciążeniem wiatrem: